Marek Dobrowolski: Więcej Boga w nowej konstytucji

Planowane przez Prezydenta RP na 11 listopada 2018 r. referendum konsultacyjne w sprawie konstytucji ma zgodnie z deklaracjami stać się okazją do debaty nad najważniejszymi zagadnieniami ustrojowymi. Jedną z nich jest bez wątpienia antropologiczna wizja człowieka ukryta w postanowieniach konstytucji. Obowiązujące rozwiązania są dobrym punktem wyjścia dla przedreferendalnej debaty.

Koncepcja człowieka zakodowana w szczegółowych przepisach konstytucji opiera się bowiem na trafnym założeniu: człowiek jest istotą indywidualną (osobą i podmiotem praw i obowiązków), a zarazem społeczną. Rozwija więc swoją indywidualność dzięki funkcjonowaniu w społeczeństwie. Inaczej mówiąc, każde społeczeństwo wytwarza swój kod kulturowy, w tym zespół pewnych prawd oczywistych stanowiących mniej lub bardziej ugruntowane potoczne przekonania, co jest słuszne, dobre, piękne, sprawiedliwe, funkcjonalne, prawdziwe itd. Z tego zasobu kulturowego czerpie każda jednostka żyjąca w danym społeczeństwie, jednocześnie ów kod nie przekreśla wolności poszczególnych osób, gdyż jest tylko swego rodzaju punktem wyjścia, kontekstem ich poszukiwań i decyzji.