Połączenie odwrotne spółek: są korzyści podatkowe i ryzyko

Względy operacyjne

Za wyborem połączenia odwrotnego mogą przemawiać przede wszystkim względy operacyjne. W szczególności może być ono podyktowane zamiarem uproszczenia struktury holdingu, w którym cała działalność operacyjna skoncentrowana jest w spółce zależnej. Połączenie odwrotne pozwala przeprowadzić tę operację w taki sposób, że dla kontrahentów spółki zależnej będzie ona właściwie niezauważalna. W szczególności zmianie nie ulega firma spółki, nie ma również potrzeby zawiadamiania jej kontrahentów o połączeniu, co niewątpliwie pozwala uniknąć niepotrzebnego zamieszania wokół spółki.

O połączeniu odwrotnym może także przesądzać związanie zależnej spółki umowami zawierającymi klauzule zakazujące przejęcia przez inną spółkę kontroli nad spółką będącą stroną takiej umowy albo przewidujące negatywne konsekwencje zaistnienia takiej sytuacji. Wybór połączenia, w którym to spółka zależna przejmuje dominującą, może być także uzasadniony posiadaniem przez spółkę zależną zezwoleń lub koncesji, które nie są objęte zasadą sukcesji administracyjno-prawnej ze    względu na przepis szczególny lub treść samej decyzji administracyjnej. Jeżeli takie decyzje administracyjne lub umowy mają kluczowe znaczenie dla działalności spółki zależnej lub całego holdingu, przyjęcie przez spółkę zależną roli spółki przejmującej w procesie łączenia ze spółką dominującą może się okazać jedynym sposobem na ich zachowanie.

Zyski podatkowe

Wybór połączenia odwrotnego może pozwolić również na osiągnięcie korzyści podatkowych. Zgodnie z ustawą o CIT w razie połączenia spółka przejmująca nie może w swoim rozliczeniu podatkowym wykorzystać straty podatkowej spółki przejmowanej. W przypadku więc gdy spółka zależna zanotowała istotne straty podatkowe (i nie będzie ich w stanie wykorzystać w pięcioletnim okresie przewidzianym w ustawie o CIT), a spółka dominująca generuje dochód podatkowy, połączenie odwrotne pozwoli na rozliczenie straty podatkowej.

Połączenie spółek kapitałowych (również połączenie odwrotne) jest, co do zasady, neutralne podatkowo. Wyjątkiem jest sytuacja, w której połączenie jest realizowane bez uzasadnionych przyczyn ekonomicznych, a jego głównym bądź jedynym celem jest uniknięcie lub uchylenie się od opodatkowania (art. 10 ust. 4 ustawy o CIT).

Planując połączenie, w wyniku którego spółka ze stratą podatkową przejmuje spółkę dochodową (niezależnie, czy będzie to połączenie klasyczne czy połączenie odwrotne) należy więc szczególnie zadbać o odpowiednie (pozapodatkowe) uzasadnienie ekonomiczne połączenia. Korzyść podatkowa, jaką osiągniemy w wyniku rozliczenia straty spółki przejmującej, zwiększa ryzyko, że organy podatkowe stwierdzą, że restrukturyzacja powinna podlegać opodatkowaniu.

Autorka jest radcą prawnym z Kancelarii Prawnej PragmatIQ z Poznania