Longchamps de Bérier: czym różni się historyk od prawnika

Ten pierwszy musi umieć postawić pytanie.

Aktualizacja: 24.01.2016 12:27 Publikacja: 24.01.2016 10:00

Longchamps de Bérier: czym różni się historyk od prawnika

Foto: 123RF

Czym różni się historyk od prawnika? Ten pierwszy musi umieć postawić pytanie. Mniejsza o odpowiedź, bo może mu np. brakować źródeł, aby rozsądną zaproponować. Jeśli jednak nie sformułuje pytania, nie ma szans, aby ktoś na nie kiedykolwiek odpowiedział. Co innego prawnik, od którego oczekuje się przedstawienia, jak jest. Zawsze trzeba mieć gotową odpowiedź! „Nie wiem" w grę nie w chodzi, bo nieprofesjonalne. Najwyżej uchyli się on na chwilę lub odroczy spotkanie. Musi działać od razu, a w razie błędu tłumaczy potem, dlaczego nie był precyzyjny czy wręcz się pomylił: nie brał czegoś pod uwagę, zmieniły się unormowania, pojawiły nowe ustalenia faktyczne lub otworzyły inne kierunki wykładni. W niezwłocznej odpowiedzi prawnika nie ma przewrotności ani oszustwa. Przynajmniej z założenia nie powinno być nieuczciwości. Jest natomiast oczekiwana przez pytającego reakcja na wymóg chwili i świadomość wieloaspektowości, jaka charakteryzuje rzeczywistości społeczną, która podlega prawnej regulacji. Są zagrożenia, powiedziałbym, osobiste: pewność siebie, naturalne przekonanie, że ma się rację; brak elastyczności, nawet arogancja; może pojawiać się myśl, że o prawie ja decyduję, gdyż dokonuję jego interpretacji. Prawda, że właśnie ten, kto prowadzi wykładnię, mówi – czasem z najwyższym autorytetem – jakie jest prawo. Jeśli nie pozostaje współpracownikiem sprawiedliwości, lecz czuje się jej panem, i jeśli zabraknie mu pokory, może się tragicznie pomylić lub choćby śmiesznie czy kompromitująco potknąć. A jest odpowiedzialny – chce tego czy nie – przynajmniej wobec Boga i historii, zwłaszcza wobec historii prawa i zmieniającej się przecież nierzadko linii orzeczniczej.

„Rzeczpospolita” najbardziej opiniotwórczym medium października!
Rzetelne informacje, pogłębione analizy, komentarze i opinie. Treści, które inspirują do myślenia. Oglądaj, czytaj, słuchaj.

Czytaj za 9 zł miesięcznie!
Opinie Prawne
Maciej Gawroński: Za 30 mln zł rocznie Komisja będzie nakładać makijaż sztucznej inteligencji
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Opinie Prawne
Wojciech Bochenek: Sankcja kredytu darmowego to kolejny koszmar sektora bankowego?
Opinie Prawne
Tomasz Pietryga: Sędziowie 13 grudnia, krótka refleksja
Opinie Prawne
Rok rządu Donalda Tuska. "Zero sukcesów Adama Bodnara"
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Opinie Prawne
Rok rządu Donalda Tuska. "Aktywni w pracy, zapominalscy w sprawach ZUS"