Płaca minimalna w Niemczech ważna też dla polskich firm

Niemiecki ustawodawca na początku lipca uchwalił ustawę mającą na celu  zagwarantowanie w Niemczech płacy minimalnej w wysokości 8,50 euro brutto na godzinę. Celem opracowywanego projektu jest zapewnienie stabilniejszych i pewniejszych warunków pracy. Termin wejścia w życie nowych regulacji to ?1 stycznia 2015 roku. Wprowadzenie nowych przepisów będzie mieć znaczenie również dla polskich przedsiębiorców, którzy zatrudniają lub oddelegowują zatrudnionych ?w Polsce pracowników do pracy ?w Niemczech.

Dotychczasowe prawo

Oprócz nielicznych wyjątków obecnie w Niemczech nie obowiązują przepisy dotyczące minimalnego wynagrodzenia za pracę. Pracownicy z Polski wysyłani do pracy w Niemczech mogą więc zasadniczo otrzymywać wynagrodzenie za pracę na poziomie krajowego, tj. polskiego wynagrodzenia. W praktyce wynagrodzenie uzupełniane jest o ewentualne diety, które jednak nie podlegają składkom na ZUS i korzystają ze zwolnień podatkowych.

Minimalne wynagrodzenie za pracę obecnie obowiązuje tylko w stosunku do niektórych grup zawodowych na podstawie układów zbiorowych pracy. Pewne ograniczenia zawierają również przepisy dotyczące pracowników tymczasowych oraz ustawa o oddelegowaniu pracowników i przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie.

W przypadku zatrudniania w Niemczech w określonych branżach pracowników z zagranicy pracodawcy zobowiązani są również stosować te same minimalne stawki wynagrodzenia za pracę. Do branż tych należą między innymi budownictwo, sprzątanie obiektów, usługi dostarczania przesyłek, usługi ochrony, prace specjalne w sektorze górnictwa, sprzątanie ulic i ich utrzymanie w trakcie zimy, usługi opiekuńcze oraz zatrudnianie pracowników tymczasowych. Stawki minimalne co do zasady nie są jednolite i zależne są od stawki obowiązującej w landach, w których realizowana jest praca.

Zmiany według nowej ustawy

Przepisy nowej ustawy o płacy minimalnej mają objąć od 1 stycznia 2015 wszystkich pracowników. Ustawa przewiduje jedynie wyjątki w stosunku do: osób długotrwale bezrobotnych w pierwszych sześciu miesiącach zatrudnienia, małoletnich do 18. roku życia nieposiadających wykształcenia zawodowego, osób w trakcie dokształcania zawodowego oraz praktykantów na czas do trzech miesięcy. Ustawa obejmuje także szczególne wyjątki dla pracowników sezonowych, na przykład w branży rolnej lub gastronomii, których także obowiązuje płaca minimalna. Dla tych pracowników dodatkowe świadczenia pracodawcy, jak bezpłatne zapewnienie mieszkania, mogą zostać zaliczone na poczet płacy minimalnej. Co więcej, liczba dni objętych dla nich zwolnieniem od obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne zwiększona zostanie na okres czterech lat z 50 do 70 dni. Dla dostawców gazet 8,5 euro będzie stopniowo wprowadzane  w latach 2015–2017.

Należne minimalne wynagrodzenie za pracę powinno być wypłacane w terminach zgodnych z ustaleniami stron, najpóźniej jednak w ostatnim dniu roboczym miesiąca następującego po miesiącu wykonania pracy.

Ustawa reguluje także kontrole wysokości minimalnego wynagrodzenia i jego dostosowywanie do rozwoju gospodarki. Począwszy od 2016 r. wysokość minimalnego wynagrodzenia ma być uchwalana przez powołaną komisję.

Ustawa budzi jednak pewne kontrowersje, w szczególności z uwagi na fakt, że zapewniona ma być płaca minimalna na godzinę, a nie minimalne miesięczne wynagrodzenie. Wątpliwości pojawiają się w odniesieniu do dodatków za pracę zmianową czy pracę w porze nocnej, obliczanych w stosunku do wynagrodzenia miesięcznego, a nie godzinowego.

Okres przejściowy

W okresie przejściowym, tj. do 31 grudnia 2016 r., pierwszeństwo będą miały obowiązujące obecnie układy zbiorowe pracy, wyjątki przewidziane w ramach ustawy o oddelegowaniu pracowników oraz przepisy dotyczące pracowników tymczasowych. Powyższa zasada znajdzie zastosowanie również, jeśli przepisy te przewidują niższe niż zapowiadane nową ustawą wynagrodzenie minimalne. Wymogiem dla korzystania z takiego pierwszeństwa jest jednak powszechne ogłoszenie tych przepisów. Od ?1 stycznia 2017 r. ww. ograniczenia nie będą miały zastosowania i minimalne wynagrodzenie za pracę będzie obowiązywało powszechnie.

Konsekwencją wdrożonego okresu przejściowego jest możliwość, najpóźniej do 1 stycznia 2017 r., oddelegowywania pracowników do Niemiec i wypłacania im wynagrodzenia w niższej niż przewidywana według ustawy wysokości, o ile, jak wspomniano, wynagrodzenie w takiej wysokości obowiązuje według powszechnie obowiązującego prawa  lub przewidziane jest układem zbiorowym pracy dla danej branży. W przypadku braku takiej regulacji minimalne wynagrodzenie w wysokości 8,50 euro brutto na godzinę obowiązywać będzie również dla pracowników oddelegowanych już od 1 stycznia 2015 r.

Konsekwencje regulacji

Nowe prawo prowadzić będzie do zwiększenia kosztów także dla polskich pracodawców,  którzy delegują do Niemiec lub zatrudniają tam pracowników w branżach, w których nie obowiązują płace wyższe niż 8,50 euro brutto na godzinę. Warto wspomnieć, że niniejsza ustawa nie wpłynie znacząco na popularną wśród polskich przedsiębiorców branżę budowlaną, w której już obecnie obowiązują wyższe stawki minimalne wynoszące obecnie, w zależności od landu i kwalifikacji pracownika, od 10,50 do 13,95 euro za godzinę. Zmian należy się jednak spodziewać w popularnej branży opiekuńczej w domach prywatnych oraz w stosunku do pracowników sezonowych.