Łupkowa ofensywa

Dyskutując o kondycji sektora łupkowego w UE, należy pamiętać, że Komisja Europejska nie porzuciła całkowicie pomysłu jego uregulowania, lecz jedynie odłożyła tę decyzję w czasie. Dla Polski niesie to ze sobą niebezpieczeństwo nadmiernej regulacji, co może uczynić wydobycie surowca nieopłacalnym.

Powrotu do dyskusji należy się spodziewać w połowie 2015 r. Do tego czasu polskie prawo regulujące sektor łupkowy musi być gotowe. W przeciwnym wypadku rozpocznie się kolejna ostra faza kompetencyjnego sporu między Warszawą a Brukselą.

Polityka środowiskowa, w tym kwestia wydobycia gazu łupkowego, jest obszarem kompetencji dzielonych pomiędzy państwa członkowskie i samą UE. Sęk w tym, że traktaty nie definiują dokładnie zakresu tej polityki, co skutkuje przepychankami kompetencyjnymi.

Eurourzędnicy nieustannie testują kraje członkowskie, zgłaszając coraz to nowe propozycje regulacji unijnych i sondując jednocześnie, jak daleko mogą się posunąć w przejmowaniu uprawnień. Jest to swoista taktyka salami, polegająca na odkrawaniu coraz to większego zakresu kompetencji dla instytucji unijnych kosztem państw.

Obowiązująca doktryna mówi, że jeśli przyjęto odpowiednie przepisy na poziomie UE, to Bruksela uzyskuje kontrolę nad konkretnym obszarem polityki (tzw. doktryna okupowanego pola). Tym samym państwa członkowskie, po „okupacji" pola polityki przez Unię, tracą w danym przypadku jakąkolwiek możliwość tworzenia prawa, gdyż mogłoby to skutkować sprzecznymi przepisami na poziomie unijnym i krajowym.

W związku z powyższym konieczne jest jak najszybsze przyjęcie przez Polskę prawa, które uwolniłoby potencjał wydobycia gazu łupkowego na skalę przemysłową. Pozwoli to się uchronić przed zdominowaniem kwestii łupków przez Brukselę. Celem wszystkich obecnych w polskim parlamencie sił politycznych powinno być jak najszybsze przyjęcie krajowych przepisów w tym zakresie. Stworzenie politycznego faktu dokonanego ograniczy pole manewru Komisji oraz będzie dowodem na to, że rządy same są w stanie skutecznie regulować tę materię.

Z kolei umiejętne zwiększanie skali wydobycia przez Polskę wymusi na brukselskich urzędnikach uznanie, że technologia szczelinowania jest bezpieczna i ekonomicznie opłacalna. Na okrągło należy przypominać kazus Stanów Zjednoczonych, gdzie surowiec ten przyczynił się do znacznej redukcji poziomu emisji CO2 do atmosfery, co pozostaje nadrzędnym celem unijnej polityki klimatycznej.

Należy również wykorzystać do naszych celów widoczną w ostatnim czasie zmianę retoryki klimatycznych jastrzębi w UE wobec agresywnej polityki Rosji i związanych z nią obaw o bezpieczeństwo dostaw energii. W tym kontekście konieczne jest zacieśnianie współpracy z potencjalnymi sojusznikami, przede wszystkim z Wielką Brytanią, która ostatnimi czasy przypuściła łupkową ofensywę na forum UE, domagając się m.in. wsparcia finansowego z Brukseli na poszukiwania krajowych niekonwencjonalnych źródeł energii.

Po zaiste żółwim tempie prac nowelizacyjnych rządowy projekt ustawy dotyczący wydobycia gazu łupkowego trafił w końcu do parlamentu. Teraz konieczne jest ponadpartyjne porozumienie dla stworzenia ogólnych przepisów, później będzie można je nowelizować.

Firmy poszukujące w Polsce gazu z łupków powinny być świadome tego, iż powstające właśnie prawo będzie najprawdopodobniej pierwszym, ale za to najważniejszym, elementem legislacyjnej układanki. Będąc fair wobec biznesu, należałoby również przedstawić ewentualne kierunki zmian w prawodawstwie celem umożliwienia przedsiębiorcom wkalkulowania tych elementów w ryzyko inwestycyjne.

Konieczna jest jednak ponadpartyjna zgoda co do podstawowych założeń legislacyjnych (np. ustalenie maksymalnej dopuszczalnej stawki podatkowej od działalności wydobywczej), które pozostaną niezmienne w przypadku mogącej nastąpić zmiany władzy.