Bronisław Komorowski podbijał Amerykę - Marek Magierowski

Dla Romana Kuźniara, doradcy ds. zagranicznych Bronisława Komorowskiego, niedawna podróż głowy państwa do Stanów Zjednoczonych była "najbardziej udaną wizytą prezydenta w USA w ostatniej dekadzie" ([link=http://www.rp.pl/artykul/9157,577807_Kuzniar--Nie-domagalismy-sie-prezentow.html" "target=_blank]"Nie domagaliśmy się prezentów"[/link], "Rz", 13.12.2010). Komorowski miał się bowiem kierować "realizmem, a nie chciejstwem, oraz stawiał na pierwszym miejscu polskie interesy".

[srodtytul]Żenujący temat wiz [/srodtytul]

Trudno było oczekiwać innej oceny tej wizyty od człowieka, który, jak mniemam, sam do niej prezydenta RP przygotowywał. Zaskakuje jednak ton, z jakim ważny urzędnik państwowy traktuje poprzedników swojego obecnego szefa: "Prezydenci Kwaśniewski i Kaczyński podczas podróży do Stanów Zjednoczonych zajmowali się głównie nakłanianiem Amerykanów do zniesienia obowiązku wizowego. Robili to w sposób, który nie tylko nie przynosił efektów, ale budził niekiedy zażenowanie".

Jest to krytyka o tyle dziwna, iż sam Barack Obama podczas konferencji prasowej przypomniał, iż prezydent Komorowski "poruszył kwestię wiz bardzo stanowczo" ("… raised this issue robustly"). A Komorowski natychmiast wyraził mu za to wdzięczność: "Miło mi, że prezydent Obama potwierdził, iż rozmowa na ten temat była".

Nie bardzo rozumiem, na czym miał polegać "żenujący" charakter rozmów prowadzonych przez poprzednich prezydentów. Ja z historii polsko-amerykańskich negocjacji na temat wiz przypominam sobie tylko jedną żenującą sytuację: w marcu 2008 r., tuż przed swoją wyprawą do USA, premier Donald Tusk zapowiedział, iż nie poruszy tego problemu w trakcie spotkania z George'em W. Bushem. Jak bardzo musiał być skonfundowany, gdy Bush na konferencji prasowej wypalił, że rozmawiał z Tuskiem… o wizach.

Dwa lata później, przed praskim spotkaniem przywódców Europy Środkowo-Wschodniej z Barackiem Obamą, Tusk powtórzył: "Polska nie musi błagać o regulacje w kwestiach wizowych. (…) Nasz partner dojrzeje do takiej decyzji. Polska nie będzie robiła z relacji polsko-amerykańskich proszalnych procesji. To jest niedopuszczalne".

A jednak pod koniec kwietnia tego roku minister spraw zagranicznych Radosław Sikorski rozmawiał o wizach z Hillary Clinton. Według depeszy PAP "Sikorski zwrócił jej uwagę, że Polska jest jedynym krajem strefy Schengen, któremu USA nie zniosły dotąd wiz". – Miałem odczucie, że to wywarło duże wrażenie na sekretarz stanu – powiedział szef MSZ. Tego samego dnia Jerzy Buzek, przewodniczący Parlamentu Europejskiego (i polityk Platformy), nawiązał do sporu o wizy podczas spotkania z wiceprezydentem USA Joe Bidenem.

[srodtytul]Między "oczekuję" a "obiecuję"[/srodtytul]

Zdumiewający jest kolejny fragment tekstu Kuźniara: "Prezydent Obama (…) podjął zobowiązanie, że za jego prezydentury ten reżim [wizowy] zniknie. Po raz pierwszy prezydent nie kluczył w tej sprawie, nie zasłaniał się Kongresem, tylko złożył jednoznaczną deklarację".

Po pierwsze: Obama wyraźnie tłumaczył, że "musi współdziałać z Kongresem, by zmienić prawo, ponieważ obecne nie pozwala mu jako prezydentowi na podejmowanie w tej kwestii wiążących decyzji" (zapis wideo z konferencji jest dostępny na oficjalnym kanale Białego Domu w portalu YouTube).

Po drugie: Obama nie podjął żadnego "zobowiązania" ani nie złożył "jednoznacznej deklaracji". Stwierdził jedynie: "Chcę z tej sprawy uczynić priorytet swojej administracji i załatwić ją w miarę szybko. Oczekuję, że problem ten zostanie rozwiązany jeszcze za mojej prezydentury".

Jako prawnik i doświadczony polityk Obama wie, jak ogromna jest różnica między "oczekuję" a "obiecuję". Co ciekawe, w trzystronicowym wspólnym oświadczeniu prezydentów USA i Polski wydanym po wizycie nie ma najmniejszej wzmianki o wizach, co może oznaczać, że oficjalnie obecna administracja nie tylko niczego nie obiecuje, ale chyba też za bardzo nie oczekuje.

Owszem, Kwaśniewski i Kaczyński także nie doprowadzili do zniesienia wiz, ale przynajmniej nie naginali rzeczywistości. Gdy Lech Kaczyński spotykał się w lipcu 2007 roku z George'em W. Bushem, amerykański prezydent stwierdził, że "będzie kontynuował prace z Kongresem, aby zmienić prawo, tak aby było można doprowadzić" [do zniesienia wiz]. Powiedział więc niemal słowo w słowo to, co usłyszeliśmy w ubiegłym tygodniu z ust Obamy. Wówczas jednak Kaczyński nie obwieszczał buńczucznie, że oto Bush "złożył jednoznaczną deklarację", lecz przytomnie zauważył: "Sprawa wiz jest na dobrej drodze, choć to w dużym stopniu zależy od Kongresu. A proces legislacyjny w USA jest trudny i długi".

[srodtytul]Mit z dawnej epoki [/srodtytul]

Jeszcze jeden passus z artykułu Kuźniara: "W ostatnich latach rozmowy polsko-amerykańskie koncentrowały się na wizach i współpracy wojskowej, zwłaszcza udziale naszych żołnierzy w operacjach USA. To się teraz zmienia. Polska pracuje nad rozwijaniem współpracy gospodarczej i międzyludzkiej. Otwierają się perspektywy amerykańskich inwestycji w polski sektor energetyczny. Chodzi tu zarówno o wydobycie gazu łupkowego, energię atomową, jak i o technologie związane z czystą energią. Bronisław Komorowski zachęcał stronę amerykańską do udziału w przetargach".

W 2009 roku Stany Zjednoczone były na piątym miejscu wśród krajów inwestujących w Polsce – przed Włochami, Hiszpanią i Holandią. Na przygotowanej przez PAIiIZ liście największych zagranicznych koncernów robiących interesy nad Wisłą jest 161 amerykańskich firm (francuskich – 118), łącznie z gigantami biznesu, takimi jak General Motors, General Electric, Caterpillar, Citigroup, Colgate-Palmolive, Delphi, Google, Hewlett Packard, Intel, Marriott, Mars, Microsoft, Motorola czy UPS. Skąd zatem przekonanie Kuźniara, iż polsko-amerykańska współpraca gospodarcza dotąd szwankowała? Trudno odgadnąć.

Gaz łupkowy? Amerykanie szukają go w Polsce nie dlatego, że premierem RP jest Donald Tusk, a prezydentem Bronisław Komorowski, tylko dlatego, że dysponują odpowiednią technologią i zwęszyli szansę na miliardowe profity. Przetargi? Według Kuźniara Komorowski zachęcał do nich "stronę amerykańską". Czyli kogo? Obamę?