Reklama
Rozwiń

Czakon, Mazurek: Sztuczna inteligencja w nauce i edukacji

Tempo zmian technologicznych stawia środowisko naukowo-dydaktyczne przed koniecznością przemyślenia przyszłości akademii oraz weryfikacji procedur i reguł, którymi się kierujemy w naszej codziennej pracy.

Publikacja: 20.02.2023 03:00

Czakon, Mazurek: Sztuczna inteligencja w nauce i edukacji

Foto: Adobe Stock

Zaledwie kilka miesięcy temu pojawiło się w otwartym dostępie narzędzie sztucznej inteligencji ChatGPT, które – poza wieloma zastosowaniami programistycznymi, matematycznymi czy biznesowymi – z ogromną siłą oddziałuje na szeroko rozumiany sektor nauki i edukacji. ChatGPT automatycznie pisze poprawne eseje i prace na dowolny temat praktycznie w każdym języku i wykonuje te zadania błyskawicznie.

Narzędzie to – pomimo swojej niedoskonałości – jest wyrazem szerszego trendu związanego z upowszechnieniem dostępu do technologii sztucznej inteligencji (SI). ChatGPT jest jedną z wielu dostępnych dla każdego aplikacji wykorzystującej ową technologię.

Dostrzegamy pilną potrzebę refleksji na temat wpływu sztucznej inteligencji na naukę, komunikację naukową i procesy dydaktyczne, w których dotychczasowe standardy znajdują się pod silną presją etyczną, prawną i pragmatyczną, stwarzaną przez nowe aplikacje i rozwiązania technologiczne. Wprowadzenie ChatGPT wiele zmieniło w szkołach różnych szczebli, jak też w uczelniach w Polsce i na świecie. Dlatego brak zainteresowania sztuczną inteligencją lub negowanie wpływu obserwowanych zjawisk na świat naukowo-dydaktyczny może zaszkodzić zarówno instytucjom, jak i całej społeczności odpowiedzialnej za edukację.

Uważamy, że wykorzystywanie przez środowisko naukowo-dydaktyczne narzędzi sztucznej inteligencji jest oczywiste i konieczne. Jednak stosowanie ich powinno odbywać się w sposób odpowiedzialny, przejrzysty i na podstawie szeregu ustalonych i powszechnie stosowanych zasad.

Proponujemy następujący katalog reguł, które porządkowałyby ten obszar aktywności ludzkiej w ramach akademii:

1.Zastosowanie ChatGPT i innych narzędzi tego typu może mieć pozytywny wymiar, o ile będzie nakierowane na projakościową zmianę w zakresie tworzonej wiedzy oraz będzie oparte na fundamentach uczciwości i transparentności.

2.Technologia SI odpowiada na potrzeby użytkowników – nie zastępuje ludzkiej inteligencji, ale może zapewnić nowe otwarcie dla procesów myślowych, wspierać proces twórczy, rozwijać kreatywność.

3. Użytkownicy systemów SI muszą znać ich ograniczenia, wiedzieć o możliwości popełniania błędów, generowania obraźliwych, nieodpowiednich materiałów i ponosić konsekwencje rozpowszechniania nieprawdziwych treści, podpowiedzianych przez SI.

4. Wspieranie się sztuczną inteligencją w pracy intelektualnej wymaga pozyskiwania różnorodnych danych i korzystania z referencyjnych źródeł wiedzy.

5. Korzystanie z ChatGPT i podobnych narzędzi powinno być nakierowane na zadania kreatywne oraz rozwijanie umiejętności krytycznego myślenia. Wszędzie, gdzie to możliwe, należy dokonać zmiany form zaliczania przedmiotu poprzez położenie nacisku na projekty indywidualne i grupowe oraz zaliczenia w formie egzaminów ustnych.

6. Korzystanie z technologii ma wspierać samodzielną pracę przez dostarczanie przykładów, pomysłów, źródeł i sprawdzonych zasobów wiedzy. Każdy odbiorca treści dokonuje wyboru inspiracji dostarczonych przez system SI i na tej podstawie sam tworzy własne oryginalne dzieła.

7. Wszyscy użytkownicy technologii informacyjnych uczestniczą w tworzeniu wiedzy zapisanej w systemach SI. Niezbędne jest stworzenie platformy wymiany doświadczeń związanych ze stosowaniem ChatGPT i podobnych narzędzi, aby ułatwić etyczny rozwój tej technologii i przeciwdziałać nadużyciom.

8. Treści wygenerowane przez ChatGPT są oryginalne, ale nie stanowią samodzielnej pracy użytkownika.

9. Prace zaliczeniowe i dyplomowe, definiowane jako samodzielne, należy poddawać (losowo) sprawdzeniu przez detektory SI, aby zapobiec nadużyciom i zapewnić większą wiarygodność i równość procesu oceniania.

10. Konieczne jest pilne zwiększanie świadomości środowiska edukacyjnego na temat etycznego wykorzystania ChatGPT i innych tego typu narzędzi. Istnieje potrzeba podniesienia kompetencji cyfrowych społeczności akademickiej celem przygotowania jej do uczenia osób zdolnych do współpracy z narzędziami SI i zmiany paradygmatu kształcenia.

Wojciech Czakon jest profesorem zarządzania w Uniwersytecie Jagiellońskim

Grzegorz Mazurek jest profesorem zarządzania i rektorem Akademii Leona Koźmińskiego

Zaledwie kilka miesięcy temu pojawiło się w otwartym dostępie narzędzie sztucznej inteligencji ChatGPT, które – poza wieloma zastosowaniami programistycznymi, matematycznymi czy biznesowymi – z ogromną siłą oddziałuje na szeroko rozumiany sektor nauki i edukacji. ChatGPT automatycznie pisze poprawne eseje i prace na dowolny temat praktycznie w każdym języku i wykonuje te zadania błyskawicznie.

Narzędzie to – pomimo swojej niedoskonałości – jest wyrazem szerszego trendu związanego z upowszechnieniem dostępu do technologii sztucznej inteligencji (SI). ChatGPT jest jedną z wielu dostępnych dla każdego aplikacji wykorzystującej ową technologię.

Pozostało jeszcze 84% artykułu
Opinie Ekonomiczne
Polacy oszczędzają jak nigdy dotąd. Ale dlaczego trzymają miliardy na kontach?
Materiał Promocyjny
25 lat działań na rzecz zrównoważonego rozwoju
Opinie Ekonomiczne
Czas ucieka. UE musi znaleźć sposób na rosyjskie aktywa
Opinie Ekonomiczne
Adam Roguski: Ustawa schronowa, czyli tworzenie prawa do poprawy
Opinie Ekonomiczne
Ptak-Iglewska: USA zostawiają w biedzie swoich obywateli. To co mają dla UE?
Opinie Ekonomiczne
Bartłomiej Sawicki: Rachunki za prąd „all inclusive” albo elastyczne taryfy