Powrót ustawy Glassa-Steagalla

Bankowość komercyjna polega na przyjmowaniu depozytów, udzielaniu kredytów, dokonywaniu przelewów. To tradycyjna, żmudna robota. Należy oceniać wiarygodność kredytową klientów i odpowiednio zarządzać akcją kredytową. Z punktu widzenia bezpieczeństwa systemu najistotniejsze jest utrzymywanie odpowiedniej proporcji kapitałów własnych do portfela udzielonych kredytów, mniej ważna jest wysokość stóp procentowych.

Bankowość inwestycyjna to nabywanie i zbywanie papierów wartościowych, plasowanie emisji dla klientów, emitowanie pochodnych instrumentów finansowych, aranżowanie fuzji i przejęć, doradztwo. Tu premiowana jest kreatywność, chęć podejmowania ryzyka.

W 1933 r., w najtrudniejszym okresie kryzysu, Kongres USA wprowadził nakaz oddzielenia tych dwóch typów działalności (tzw. ustawę Glassa-Steagalla) – zakazane zostało ich prowadzenie w jednej grupie finansowej. Ponadto oddzielono bankowość od działalności ubezpieczeniowej.

[wyimek]Uzasadnieniem rozdzielenia bankowości komercyjnej od inwestycyjnej jest zasadniczo odmienny sposób oceny ryzyka oraz możliwość konfliktu interesów[/wyimek]

[srodtytul]Konflikt interesów[/srodtytul]

Uzasadnieniem takiej regulacji jest zasadniczo odmienny sposób oceny ryzyka przez te dwa rodzaje bankowości oraz możliwość konfliktu interesów. Konflikt mógł polegać np. na tym, że ludzie z działu komercyjnego udzielali kredytów firmie X, ponieważ ich koledzy z inwestycyjnego doradzali przy emisji byli wynagradzani procentem od wartości uplasowanych papierów.

Depozyty obywateli złożone w bankach z reguły posiadają gwarancje rządowe (do pewnej wysokości wkładu), bankowcy inwestycyjni mogą więc ich użyć jako lewara do swoich wyszukanych transakcji. Zasada pewności zderza się więc z zasadą całkowitej swobody. No i najważniejsze, upadek banku inwestycyjnego nie odbija się na całości gospodarki tak bardzo, jak upadek banku komercyjnego, który trzyma pieniądze firm produkujących takie staromodne rzeczy jak buty czy farby.

Finansiści byli bardzo nieszczęśliwi z powodu ograniczeń. Przez wiele lat przytaczali argumenty za ich zniesieniem. W 1987 roku Kongres rozważył argumenty, opublikował specjalny raport i zdecydował o pozostawieniu regulacji.

[srodtytul]Casus Citi[/srodtytul]

Niektóre firmy podejmowały kroki w celu wymuszenia zmiany poprzez działania faktyczne. W 1998 roku oznajmiono zamiar połączenia Citibanku i firmy ubezpieczeniowej Travellers. Ta transakcja po jej skonsumowaniu naruszałaby ustawę z 1933 r., ale Citi skorzystał z dwuletniego okresu przewidzianego dla firm, które pośrednio na skutek połączenia nabywają „zakazane” akcje. W tym okresie akcje w ten sposób nabyte powinny zostać sprzedane.

Citi dobrze wykorzystał ten czas. Zamiast sprzedawać, przekonał Kongres do swoich racji. Zakaz uchylono w listopadzie 1999 r. podczas prezydentury Clintona i nastąpiła dekada na dopalaczu. Pod koniec tej dekady rząd USA znacjonalizował Citigroup, aby uratować ją przed bankructwem.