Według najnowszych danych w ponad pięciuset gminach nie ma ani jednej apteki, a w kolejnych ośmiuset jest tylko jedna na całą gminę, co powoduje, że mieszkańcy – zwłaszcza seniorzy i osoby przewlekle chore – muszą pokonywać często znaczne odległości, by wykupić leki lub skorzystać z porady farmaceuty. Pacjenci chętnie korzystają z porad w aptekach, gdyż te są dostępne od ręki, a zawód farmaceuty cieszy dużym zaufaniem społecznym.
Małe gminy – duży problem
Brak apteki w miejscu zamieszkania to nie tylko brak wygody, ale poważne zagrożenie dla zdrowia i utrudnienie w prawidłowej terapii. Wyobraźmy sobie osobę starszą, z przewlekłymi chorobami, która każdego miesiąca musi pokonywać kilkanaście kilometrów, by kupić niezbędne leki. Często bez własnego samochodu, zależną od ograniczonego transportu publicznego lub pomocy rodziny. Takie sytuacje spotykamy coraz częściej.
– W małych miejscowościach apteka pełni rolę pierwszego punktu opieki zdrowotnej. Farmaceuta to nie tylko osoba wydająca leki, ale także doradca zdrowotny, który pomaga w profilaktyce, leczeniu chorób przewlekłych, a także w promowaniu zdrowego stylu życia – tłumaczy Izabela Baj, farmaceutka i wiceprezeska Fundacji na Rzecz Pacjentów. – Gdy brakuje apteki, mieszkańcy tracą ten ważny filar wsparcia.
– Aptek, nie tylko na wsiach, jest coraz mniej. Pacjenci często robią takie grupy zakupowe w ramach jednego sołectwa czy rewiru listonosza. Wówczas jedna osoba, czasem to sąsiad, czasem właśnie listonosz, jadą raz na tydzień wykupić leki dla kilku czy kilkunastu osób. Skala tego zjawiska staję się coraz powszechniejsza – tłumaczy farmaceuta dr Łukasz Fijałkowski. – To jest zła sytuacja, tracimy kontakt z pacjentem, nie możemy odpowiedzieć na jego pytania dotyczące przyjmowania leku.
Misja Fundacji na Rzecz Pacjentów i Gemini Polska
Widząc ten problem, Fundacja na Rzecz Pacjentów podjęła inicjatywę, której celem jest wsparcie lokalnych społeczności. Tylko w tym roku Fundacja odwiedziła kilkanaście miejscowości. Podczas takich wizyt Izabela Baj, Łukasz Fijałkowski oraz farmaceuci - wolontariusze rozmawiają z mieszkańcami na temat leków, wykonują podstawowe pomiary: cukru, cholesterolu i ciśnienia krwi, a także udzielają indywidualnych porad w zakresie zdrowia, profilaktyki czy interakcji leków.
– Spotkania z pacjentami są dla mnie ważne, to sens pracy wielu farmaceutów. Jako Fundacja chcemy uświadomić społeczeństwo, że w aptekach można uzyskać szeroką pomoc w ramach opieki farmaceutycznej. Nie zastąpimy lekarzy, ale często to do nas pacjenci trafiają zanim jeszcze pójdą do lekarza. Widzę, że w miejscach, gdzie brakuje apteki, występuje realny deficyt wiedzy. Mieszkańcy, szczególnie seniorzy, mają bardzo wiele pytań dotyczących zdrowia, farmakoterapii, suplementacji i z wielką uwagą przyjmują wszystkie wskazówki – mówi Izabela Baj.
Jak pomóc gminom bez apteki?
W odpowiedzi na kryzys w dostępie do aptek i farmaceuty, Fundacja podejmuje nie tylko działania w terenie. Na podstawie informacji płynących z Fundacji, Gemini wprowadziło porady eFarmaceuty, czyli możliwość zadania pytania magistrom farmacji przez telefon i Internet. To dobre rozwiązanie dla osób, które nie mają apteki w pobliżu domu. Gemini podjęło również współpracę z władzami Gmin, które wyraziły chęć posiadania apteki na swoim terenie, analizując możliwości jej otwarcia i pomagając w przygotowaniu niezbędnych działań. Takie rozmowy odbyły się między innymi w Miłkach, Milejewie i Wądrożu Wielkim.
– Współpraca z lokalnymi władzami to podstawa. Razem analizujemy, jak można spełnić wymagania prawne i logistyczne, by apteka powstała i mogła działać na korzyść mieszkańców – wyjaśnia Aleksandra Murawska. – Te działania pokazują, że nawet w trudnych warunkach można znaleźć sposoby, by poprawić dostępność opieki farmaceutycznej.
Apteka jako centrum zdrowia – niewykorzystany potencjał
W warunkach ograniczonego dostępu do lekarzy rodzinnych, apteki mogłyby stać się małymi centrami zdrowia, oferując nie tylko sprzedaż leków, ale także badania przesiewowe, porady dotyczące zdrowego stylu życia, leczenie uzależnień oraz przeglądy apteczki i wsparcie w profilaktyce. Niestety, w Polsce potencjał ten jest wciąż mało wykorzystywany, zwłaszcza na terenach wiejskich.
Podczas ostatniego Kongresu Gospodarczego Łukasz Jankowski, prezes Naczelnej Rady Lekarskiej, podkreślił, że lekarze i farmaceuci powinni ściśle współpracować, by wspólnie dbać o zdrowie Polaków. Jak zaznaczył, apteki odgrywają kluczową rolę w utrzymywaniu pacjentów w dobrym stanie zdrowia – do lekarza bowiem trafia najczęściej ten, którego zdrowie już szwankuje.
Edukacja i profilaktyka w terenie
Fundacja na Rzecz Pacjentów i Gemini wspierają także liczne wydarzenia w małych miejscowościach – pikniki rodzinne, festyny i akcje edukacyjne, podczas których wykonywane są podstawowe badania i prowadzona jest szeroka edukacja zdrowotna. Przykłady takich wydarzeń to pikniki w Ryczówku, Strzelcach Opolskich oraz Skawinie.
– Wolontariusze Fundacji, farmaceuci, podczas tych spotkań wykonują pomiary, rozmawiają z mieszkańcami o lekach, profilaktyce i zdrowiu. To bardzo ważne, szczególnie tam, gdzie dostęp do farmaceuty jest ograniczony – mówi Aleksandra Murawska.
Nadzieja na zmiany systemowe
Fundacja na Rzecz Pacjentów i Gemini Polska nie kryją nadziei, że w przyszłości prawo farmaceutyczne ulegnie deregulacji, co pozwoli na łatwiejsze otwieranie aptek w małych gminach. Jednak do tego czasu będą kontynuować swoje działania na rzecz poprawy dostępu do opieki farmaceutycznej, edukacji i profilaktyki zdrowotnej.
– Wierzymy, że każdy pacjent, niezależnie od miejsca zamieszkania, ma prawo do dostępu do fachowej opieki farmaceutycznej. Będziemy rozwijać nasze działania na rzecz pacjentów, zależy nam by każdy w Polsce miał równy dostęp do ochrony zdrowia - podsumowuje Izabela Baj.
Materiał Promocyjny
