Jeden z najpiękniejszych domów gotyckich w Polsce znajduje się na Pomorzu Zachodnim w Stargardzie Szczecińskim. Budynek powstał w okolicach ratusza, najprawdopodobniej w drugiej połowie XV w., gdy miasto należące do Ligi Hanzeatyckiej było u szczytu rozwoju gospodarczego. Finezyjnie zdobiona fasada kamienicy, monumentalne przyziemie oraz okazały portal świadczą o zamożności inwestora, ale także o dużym kunszcie artystycznym działających tutaj średniowiecznych budowniczych. Nazwiska autorów projektu nie są znane. Stylistyka reprezentacyjnego Domu Protzena (pod taką nazwą obiekt przeszedł do historii i tak nazywany jest dzisiaj) nawiązuje do zdobień Kolegiaty Mariackiej w Stargardzie, wznoszonej w wiekach średnich od 1292 r.
Dom Protzena to wzorowy przykład typowej kamienicy zamożnego mieszczanina trudniącego się handlem. Podobne obiekty powstawały we wszystkich 200 miastach należących do Hanzy. Na parterze w wielkiej sieni znajdowało się zwykle mieszkanie właściciela, gdzie cała rodzina prowadziła życie codzienne. Wielki stół ustawiony pośrodku izby służył do spożywania posiłków oraz prowadzenia rozmów o interesach z kontrahentami. Wyżej znajdowały się dwie lub trzy kondygnacje przeznaczone na magazyny. Tutaj składowano cenne towary – ulokowanie materialnych dóbr tak wysoko zapewniało im większe bezpieczeństwo, w tym lepszą ochronę przed kradzieżą. W kamienicy pod dzisiejszym adresem Kazimierza Wielkiego 13 układ był podobny.
W parterze mieściło się nie tylko mieszkanie, ale także kantor (instytucja pośrednicząca w transakcjach) oraz warsztat rzemieślniczy. Górne kondygnacje przeznaczono na cele magazynowe. Pierwotny szczyt kamienicy miał najpewniej formę parawanową o poziomym zwieńczeniu z okrągłymi blendami, podobnie jak ratusze miejskie w Lubece czy Stralsundzie. Te dwa miasta, w których odbywały się europejskie zjazdy przedstawicieli ośrodków hanzeatyckich, stanowiły w owym czasie architektoniczny wzór do naśladowania.
W XVI w. stargardzka kamienica uległa uszkodzeniu w pożarze. Zwieńczenie szczytu fasady odbudowano później w estetyce renesansu, likwidując okrągłe blendy w skrajnych osiach i wprowadzając na ich miejsce woluty oraz trójkątny naczółek.
Rozkwit miasta
Pierwsze wzmianki o ziemi stargardzkiej pochodzą z bulli papieża Innocentego II wydanej w 1140 r. Miasto ulokowane na prawie magdeburskim rozwijało się wyjątkowo prężnie. Już w XIV w. Stargard na wzór republiki kupieckiej uniezależnił się od władzy centralnej, rządy przejęła dobrze zorganizowana władza samorządowa, sprawująca odtąd kontrolę nad polityką wewnętrzną i zewnętrzną. Do zyskującego na znaczeniu miasta należały również okoliczne wsie (w szczytowym okresie rozwoju, wsi należących do samorządu było 12). Największą konkurencją dla niezależnego ośrodka handlu na Pomorzu było sąsiednie miasto Szczecin. W latach 1454–1460 te dwa miasta prowadziły ze sobą walki, które przeszły do historii pod nazwą „wojny pszennej".
