Wprowadzenie w Polsce obowiązkowej podzielonej płatności w VAT, tzw. split payment, wywołało spore zamieszanie wśród podatników. Już na etapie projektu piętrzyły się wątpliwości, kto i kiedy będzie musiał rozliczać podatek przez specjalne konto VAT.

Kolejną grupą, która może mieć problem z obowiązkowym split payment, są wspólnoty mieszkaniowe przeprowadzające remonty. Z uwagi na ich specyfikę nawet eksperci mają problem z udzieleniem jednoznacznej odpowiedzi.

Czytaj też:

Obowiązkowy split payment – wątpliwości i problemy

Kiedy wspólnota mieszkaniowa działa jako podatnik VAT

Skomplikowana sprawa

Jak wyjaśnia Daniel Więckowski, doradca podatkowy, dyrektor w RSM Poland, usługi budowlane są na liście tych, dla których split payment jest obowiązkowy.

– Jeśli taka usługa z listy jest realizowana między podatnikami VAT, a kwota na fakturze przekracza 15 tys. zł, to VAT powinien być rozliczony metodą podzielonej płatności. Należność trzeba wtedy rozbić na należność za usługę i osobno podatek, który jest płacony na specjalne konto VAT – tłumaczy Daniel Więckowski.

I tu zaczynają się schody, bo z uwagi na specyfikę wspólnot mieszkaniowych wszystko zależy od ich statusu podatkowego.

– Wspólnoty mieszkaniowe muszą uważać na mechanizm podzielonej płatności – podkreśla Aleksander Słysz, doradca podatkowy, kierownik Katedry Prawa Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie.

Ekspert zauważa, że mamy do czynienia ze wspólnotami mieszkaniowymi niebędącymi podatnikami VAT – ani czynnymi, ani zwolnionymi, a także z będącymi podatnikami VAT czynnymi oraz będącymi podatnikami, ale korzystającymi ze zwolnienia. Wspólnoty, które nie są podatnikami VAT, nie mają obowiązku dokonywać płatności w rygorze mechanizmu podzielonej płatności.

– Podatnikami nie są wspólnoty mieszkaniowe, które nie wykonują działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT. W praktyce uznaje się, że podatnikami VAT nie są te wspólnoty, które ograniczają zakres czynności do zwykłego zarządu, utrzymania i eksploatacji nieruchomości wspólnej – mówi Aleksander Słysz.

Inaczej wygląda sytuacja wspólnot, które są podatnikami VAT.

– Jeśli wspólnota mieszkaniowa zajmuje się też np. wynajmem lokali użytkowych, to będzie podatnikiem VAT. Gdy przeprowadzi ona remont, a faktura będzie opiewać na kwotę powyżej 15 tys. zł, powinna rozliczyć VAT metodą podzielonej płatności – podkreśla Daniel Więckowski.

Podobnego zdania jest Jerzy Martini, doradca podatkowy, wspólnik w kancelarii Martini i Wspólnicy.

– Obowiązki w split payment dotyczą podatników. Nie ma znaczenia, czy jest to podatnik zarejestrowany czy zwolniony z VAT. Jeśli dokonuje zakupu towarów czy usług z listy objętej obowiązkowym split payment, a płatność jest na kwotę powyżej 15 tys. zł, to podatek należy uiścić przez specjalne konto VAT – wyjaśnia Jerzy Martini.

Daniel Więckowski zwraca uwagę na specyfikę wspólnot mieszkaniowych. Pojawia się bowiem wątpliwość, czy na pewno w każdym przypadku są przedsiębiorcami.

Możliwe konsekwencje

– Może to być kolejny przypadek, gdy założenie konta VAT jest niewykonalne – zauważa Daniel Więckowski.

W ocenie Andrzeja Nikończyka, doradcy podatkowego, partnera w kancelarii KNDP Kolibski Nikończyk Dec&Partnerzy, gdyby okazało się, że wspólnota mieszkaniowa nie ma możliwości założenia rachunku, czyli w praktyce nie może się wywiązać z obowiązku zapłaty VAT w podzielonej płatności, to nie można od niej wymagać, żeby ponosiła za to sankcje.

Niemniej każda wspólnota mieszkaniowa powinna sprawdzić swój status na gruncie VAT, bo niewywiązanie się z obowiązkowego split payment ma określone konsekwencje.

– Jeśli nie ma wątpliwości, że wspólnota mieszkaniowa jest podatnikiem VAT i zapłaci za remont powyżej 15 tys. zł bez split payment, naraża się na sankcje VAT i pozbawienie prawa do odliczenia. Przy czym konsekwencje finansowe w takim przypadku w praktyce poniosą członkowie wspólnoty – mówi Krzysztof J. Musiał, doradca podatkowy, partner w kancelarii Musiał i Partnerzy.

Ekspert podkreśla, że szczególną uwagę na to powinny zwracać wspólnoty, które wynajmują powierzchnie reklamowe i lokale usługowe czy podnajmują place wokół bloków na parkingi. W takim przypadku są podatnikami VAT z wszystkimi tego konsekwencjami.