Zgodnie z treścią art. 115 ust. 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=175872]ustawy o gospodarce nieruchomościami [/link]wszczęcie postępowania wywłaszczeniowego na rzecz Skarbu Państwa następuje z urzędu, a na rzecz jednostki samorządu terytorialnego – na wniosek jej organu wykonawczego (wójta, burmistrza, prezydenta miasta, zarządu: powiatu, województwa).
Natomiast, jak wynika z nowego brzmienia ustępu 2 omawianego artykułu, wszczęcie postępowania wywłaszczeniowego jest obligatoryjne (do czasu wejścia w życie nowelizacji z 5 listopada 2009 r. wszczęcie postępowania było fakultatywne, uzależnione od decyzji starosty). Jedyną przesłanką wszczęcia postępowania wywłaszczeniowego jest upływ terminu do zawarcia umowy o cywilnoprawnym przekazaniu nieruchomości na cele publiczne.
[srodtytul]Obowiązek, nie uprawnienie[/srodtytul]
Nowelizacja wprowadza również zmiany do art. 122 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Po pierwsze starosta będzie miał obowiązek udzielić zezwolenia na niezwłoczne zajęcie nieruchomości po wydaniu decyzji o jej wywłaszczeniu, a po drugie dodano do tego przepisu nową przesłankę uzasadniającą wydanie takiego zezwolenia. Dotychczasowe brzmienie tego przepisu przewidywało bowiem, że takie zezwolenie starosta mógł wydać w przypadkach określonych w art. 108 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=133093]kodeksu postępowania administracyjnego[/link], czyli uzasadniających nadanie decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności.
Nowelizacja przewiduje ponadto, że zezwolenie na niezwłoczne zajęcie nieruchomości będzie wydawane także w przypadku uzasadnionym ważnym interesem gospodarczym podmiotu, który będzie realizował inwestycję celu publicznego.