Przekazanie infrastruktury technicznej nie powinno być opodatkowane, bo następuje w związku z działalnością przedsiębiorstwa

Przedsiębiorcy prowadzący inwestycje często muszą ponosić wydatki na tzw. infrastrukturę techniczną. Najczęściej chodzi o infrastrukturę drogową (drogi, skrzyżowania, dojazdy, parkingi, przejścia podziemne), sieci energetyczne, kanalizacyjne, wodociągowe, cieplne czy deszczowe. Wykonywane są również przyłącza do już istniejącej sieci i modyfikacje lub adaptacje tych sieci.

Z reguły inwestor zobowiązuje się do wybudowania lub sfinansowania kosztów budowy infrastruktury na cudzym gruncie. Może też przekazać infrastrukturę wbudowaną na własnym gruncie. Jakie są tego konsekwencje w podatku VAT? Opisujemy je poniżej. W kolejnym odcinku cyklu w przyszłym tygodniu zajmiemy się skutkami w podatku dochodowym.

[srodtytul]Kiedy usługa [/srodtytul]

Skutki przekazania infrastruktury na gruncie podatku VAT uzależnione są od tego, czy zakwalifikujemy to przekazanie jako dostawę towarów, czy jako świadczenie usług. Zarówno organy podatkowe, jak i sądy administracyjne najczęściej przyjmują, że gdy przekazywana infrastruktura nie jest własnością przekazującego, mamy do czynienia z nieodpłatnym świadczeniem usług.

Nie jest to dostawa towarów, bo nie dochodzi do przeniesienia prawa do rozporządzenia towarami jak właściciel.

Przykładowo w [b]interpretacji z 29 października 2009 r. (ILPP1/443-961/09-5/MT) Izba Skarbowa w Warszawie [/b]wyjaśniła, że „przebudowa sieci energetycznej nienależącej do wnioskodawcy, a następnie jej nieodpłatne przekazanie (nakładów na niej) na rzecz zakładu energetycznego nie stanowi dostawy towarów. W tym przypadku nie dochodzi do dostawy towarów, ponieważ wnioskodawca w żadnym momencie nie był właścicielem sieci, a jedynie dokonywał jej przebudowy”.

[srodtytul]Nieodpłatne świadczenie[/srodtytul]

Czy jeśli takie przekazanie następuje nieodpłatnie, tego rodzaju nieodpłatne świadczenie usług powinno podlegać VAT?

Przypomnijmy, że na podstawie art. 8 ust. 2 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=17D1F175CBC1000681743E9D550EDE8C?n=1&id=172827&wid=337454]ustawy o VAT[/link] na równi z odpłatnym świadczeniem usług traktuje się m.in. wszelkie nieodpłatne świadczenia usług, jeśli nie są one związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, a podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia VAT naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych następnie z wyświadczeniem takich usług.

Jak wskazał [b]WSA w Warszawie w wyroku z 13 lipca 2007 r. (III SA/Wa 3630/06)[/b], odnosząc się do nieodpłatnego przekazania infrastruktury drogowej zrealizowanej na gruntach należących do gminy na jej rzecz, „tylko łączne zaistnienie powołanych przesłanek umożliwia zastosowanie fikcji prawnej i objęcie zakresem opodatkowania usług nieodpłatnych.

W konsekwencji brak przynajmniej jednej przesłanki opodatkowanie wyłącza”. W efekcie opodatkowaniu w żadnej sytuacji nie podlega nieodpłatne świadczenie usług na cele związane z prowadzonym przedsiębiorstwem.

Mimo rozbieżnych stanowisk w przeszłości obecnie zarówno sądy administracyjne, jak i organy podatkowe nie mają już wątpliwości, że nieodpłatne przekazanie infrastruktury niebędącej własnością przekazującego jest związane z prowadzonym przedsiębiorstwem. W konsekwencji nie podlega VAT.

[srodtytul]Kiedy dostawa[/srodtytul]

Odmiennie traktowane jest przekazanie infrastruktury będącej własnością przekazującego. Dochodzi wtedy do przekazania prawa do rozporządzania tym towarem jak właściciel. Organy podatkowe wciąż stoją na stanowisku, że jest to nieodpłatna dostawa towarów w rozumieniu art. 7 ust. 2 ustawy o VAT, podlegająca opodatkowaniu.

Zdaniem fiskusa, wbrew literalnej wykładni tego przepisu, nie ma tu znaczenia, że przekazanie następuje na cele związane z prowadzonym przedsiębiorstwem (tak np.[b] interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 10 lipca 2009 r., ILPP1/443-502/09-2/AI[/b]).

Stanowisko to jest sprzeczne z poglądem wyrażonym w licznych wyrokach sądów administracyjnych.

Przykładowo [b]WSA w Krakowie 24 września 2009 r. (I SA/Kr 1127/09)[/b] orzekł:

„okolicznością niesporną jest fakt, iż wybudowane drogi i infrastruktura są w związku z prowadzoną przez skarżącą działalnością gospodarczą. W związku z powyższym skoro skarżąca przekazuje nieodpłatnie gminie grunty wraz z wybudowaną na nich, w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, infrastrukturą, to działanie to nie mieści się w zakresie uregulowanym przez art. 7 ust. 2. (...) W świetle postanowień art. 7 ust. 2 i 3 aby dana czynność była opodatkowana, konieczne jest, aby przekazanie nastąpiło na cele inne niż prowadzone przedsiębiorstwo”.

[b]Podsumowując, z literalnego brzmienia przytoczonych przepisów ustawy o VAT wynika, że przekazanie infrastruktury technicznej nie podlega VAT. Potwierdza to orzecznictwo sądów administracyjnych. Biorąc jednak pod uwagę odmienne poglądy organów podatkowych, inwestorzy mogą obawiać się zakwestionowania przez fiskusa braku opodatkowania takich transakcji. Tym niemniej mogą liczyć na korzystne dla siebie rozstrzygnięcie na drodze sądowej.[/b]

[srodtytul]Odliczenie bez kontrowersji[/srodtytul]

Kontrowersji nie wywołuje natomiast prawo do odliczenia podatku naliczonego przy zakupach towarów i usług związanych z wybudowaniem nieodpłatnie przekazanej infrastruktury. Podstawową przesłanką odliczenia jest związek zakupów z czynnościami podlegającymi VAT. Wprawdzie samo przekazanie infrastruktury nie powinno być – jak wskazaliśmy wyżej – opodatkowane VAT, to jednak do odliczenia VAT naliczonego wystarczające jest istnienie pośredniego związku między przekazaniem infrastruktury i czynnościami opodatkowanymi.

W konsekwencji, [b]jeśli podatnik prowadzi działalność opodatkowaną VAT, przy zakupie towarów i usług związanych z nieodpłatnym przekazaniem infrastruktury na cele prowadzonego przedsiębiorstwa może odliczyć podatek naliczony.[/b]

[srodtytul]Sądy i urzędy zgodne[/srodtytul]

Potwierdzają to liczne interpretacje organów podatkowych i wyroki sądów administracyjnych.

Przykładowo w [b]interpretacji z 29 października 2009 r. (ILPP1/443-961/09-4/MT) Izba Skarbowa w Poznaniu[/b] stwierdziła: „jak wynika z przedstawionego stanu faktycznego – zakupy dokonane przez spółkę w ramach realizacji projektu polegającego na przebudowie infrastruktury energetycznej były związane z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi jako czynności niezbędne do prowadzenia przedmiotowej działalności gospodarczej, która – jak wskazał wnioskodawca – jest opodatkowana podatkiem VAT”.

Natomiast [b]WSA w Warszawie w wyroku z 13 lipca 2007 r. (III SA/Wa 3537/06)[/b], również dotyczącym nieodpłatnego przekazania infrastruktury technicznej, orzekł: „to, że czynność nieodpłatnego przekazania towarów na cele związane z prowadzonym przez podatnika przedsiębiorstwem nie podlega VAT, nie oznacza, że podatnik nie może odliczyć VAT naliczonego przy zakupach z tym związanych.

Jeśli bowiem generalnie przekazanie ma związek z działalnością przedsiębiorstwa opodatkowaną podatkiem od towarów i usług, nie ma podstawy, by ograniczać prawo do odliczenia VAT przy zakupach, które służą tej działalności”.