Ważne przepisy dla posiadaczy kominków. Albo wymiana, albo kara

Domowe kominki, podobnie jak inne urządzenia grzewcze niespełniające wymogów związanych np. z emisją pyłów czy efektywnością energetyczną, muszą być stopniowo wycofywane z użycia. To efekt lokalnych uchwał antysmogowych oraz przepisów unijnych. Za nieprzestrzeganie zakazów właścicielom nieruchomości grożą kary.

Publikacja: 16.09.2024 13:06

W poszczególnych województwach wchodzą stopniowo w życie zakazy używania kominków niespełniających k

W poszczególnych województwach wchodzą stopniowo w życie zakazy używania kominków niespełniających krajowych i unijnych norm

Foto: Adobe Stock

Ogólne zasady, jakimi muszą się kierować producenci kominków przy ich projektowaniu, zawarte są w unijnej dyrektywie nazywanej potocznie Ekoprojekt lub EcoDesign (dotyczy ona również wielu innych urządzeń związanych z energią, w tym urządzeń elektronicznych). Szczegółowe wytyczne znajdują się w rozporządzeniach wykonawczych dotyczących konkretnych grup produktów. W przypadku kominków kluczowe są dwa dokumenty wydane jeszcze w 2015 r. Producenci mieli czas na dostosowanie się do zawartych tam wymogów do roku 2018 oraz 2022.

Druga grupa przepisów skierowana jest bezpośrednio do właścicieli nieruchomości, w których zainstalowane są kominki, kozy itp. Są to uchwały antysmogowe przyjmowane w poszczególnych województwach. Wskazują one m.in. do kiedy w danym mieście czy regionie można używać sprzętów niespełniających wymogów Ekoprojektu (lub innych norm określonych w tych uchwałach). Oprócz uchwał antysmogowych samorządy województw przyjmują także lokalne Programy Ochrony Powietrza. W nich z kolei mogą być zawarte zakazy używania kominków w tzw. dni smogowe.

Jakie wymagania muszą spełniać domowe kominki według Ekoprojektu?

Ekoprojekt (a dokładniej rozporządzenia do tej dyrektywy dotyczące kominów i innych tego typu urządzeń – określanych ogólnie jako „miejscowe ogrzewacze pomieszczeń”) określa, jakie wymagania powinny spełniać kominki w zakresie takich parametrów jak:

  • sezonowa efektywność energetyczna,
  • emisje cząstek stałych (PM),
  • emisje organicznych związków gazowych (OGC),
  • emisje tlenku węgla (CO),
  • emisje tlenków azotu (Nox).

Dokładne wartości wymienione w rozporządzeniach różnią się w zależności od tego, z jakim typem „miejscowego ogrzewacza pomieszczeń” mamy do czynienia. Unijne rozporządzenia wyróżniają kominki (miejscowe ogrzewacze powietrza) z otwartą komorą spalania, kominki (miejscowe ogrzewacze powietrza) z zamkniętą komorą spalania, kominki na paliwo stałe z zamkniętą komorą spalania wykorzystujące drewno prasowane w formie peletów czy kuchenki.

Czytaj więcej

Zmiana czasu na zimowy 2024: Kiedy przestawiamy zegarki? Czy to już ostatni raz?

Według prasy branżowej (np. portal kominki.org) Ekoprojekt jest bardziej restrykcyjny od wymogów stawianych urządzeniom grzewczym piątej, najwyższej klasy, spełniającym polską normę PN-EN 303-5:2012. Przede wszystkim dlatego, że Ekoprojekt obejmuje też dodatkowo emisję tlenków azotu (NOx) oraz tzw. sezonową efektywność energetyczną urządzeń (w uproszczeniu: sprawność pomniejszoną o zużycie energii elektrycznej, bierze się też tu pod uwagę wydajność urządzeń w chwili, kiedy nie pracują pełną parą).

Na co zwracać uwagę przy zakupie kominka?

Przedstawiciele branży podkreślają, że producenci kominków itp. przygotowywali się do wejścia Ekoprojektu od dawna, dlatego nowe urządzenia spełniające wymogi dyrektywy dostępne są na europejskim i polskim rynku już od kilku lat. Jeśli ktoś instalował je nawet kilka lat temu, istnieje duża szansa, że spełniają one wymagania dyrektywy. Informacja o posiadaniu przez kominek lub inny „miejscowy ogrzewacz pomieszczeń” odpowiedniego certyfikatu powinna znaleźć się w jego dokumentacji technicznej.

Jest to również informacja ważna dla tych, którzy obecnie kupują kozy, kominki, wkłady itp. Nowe sprzęty – według zapewnień branży – certyfikaty już mają (przypomnijmy, wymagania Ekprojektu muszą spełniać „miejscowe ogrzewacze pomieszczeń na paliwo stałe” wprowadzane do obrotu po 1 stycznia 2022 r.). Inaczej może wyglądać sprawa z urządzeniami kupowanymi z drugiej ręki.

Przepisy Ekoprojektu ws. kominków nie dotyczą bezpośrednio konsumentów, wpływają jednak na ich portfele. Sprzęty, które spełniają wymagania Ekoprojektu, są droższe od ich starszych wersji. W zamian mają być nie tylko bardziej przyjazne środowisku, ale też tańsze w eksploatacji i wydajniejsze.

Zakazy dotyczące kominków w uchwałach antysmogowych

Uchwały antysmogowe uchwaliło do tej pory 14 województw: śląskie, małopolskie, mazowieckie, wielkopolskie, dolnośląskie, lubuskie, opolskie, podkarpackie, zachodniopomorskie, kujawsko-pomorskie, pomorskie, świętokrzyskie, łódzkie oraz lubelskie. Uchwał nie mają województwa warmińsko-mazurskie i podlaskie.

Daty wchodzenia w życie zakazów dotyczących używania kominków itp. niespełniających wymagań Ekoprojektu (lub innych wymagań opisanych w uchwałach antysmogowych) różnią się w zależności od województwa. Warto też pamiętać, że terminy te mogą być inne dla kominków, a inne dla kotłów będących głównym źródłem ogrzewania. Zakazy z reguły dotyczą:

  • rodzaju paliwa, którym można palić w kominku czy głównym piecu (wiele zakazów w tym obszarze obowiązuje już od kilku lat);
  • montowania kominków niezgodnych z Ekoprojektem lub innymi normami (również najczęściej obowiązują one już od kilku lat);
  • eksploatowania kominków niezgodnych z Ekoprojektem lub innymi normami; w poszczególnych województwach zaczynają one już powoli wchodzić w życie; mają skłonić właścicieli starszych urządzeń grzewczych do ich wymiany.

Czytaj więcej

Jest nowa wersja ważnej usługi w aplikacji mObywatel

Do kiedy trzeba wymienić lub wyposażyć w filtry kominki niespełniające norm?

Przykładowo uchwała antysmogowa dla woj. podkarpackiego weszła w życie 1 stycznia 2022 r. Od 1 stycznia 2023 r. w przypadku ogrzewaczy pomieszczeń, w tym kominków, dopuszczone jest używanie tylko urządzeń, które spełniają wymagania Ekoprojektu lub mają sprawność cieplną na poziomie co najmniej 80 proc.

Również od 1 stycznia 2023 r. obowiązują obostrzenia w eksploatacji kominków na terenie woj. mazowieckiego. Od tej daty nie wolno eksploatować miejscowych ogrzewaczy pomieszczeń (w tym: kominków, pieców, pieców kaflowych) niespełniających wymogów Ekoprojektu.

Uchwała antysmogowa dla woj. kujawsko-pomorskiego obligowała z kolei wszystkich posiadaczy kotłów grzewczych pozaklasowych oraz ogrzewaczy pomieszczeń (tj. kominków i pieców kaflowych) do ich likwidacji do końca 2023 r. (chodzi o pozaklasowość wg polskiej normy PN). Mieszkańcy, którzy korzystają z kotłów grzewczych spełniających wymagania w zakresie emisji zanieczyszczeń na poziomie klasy 3 lub 4, muszą pozbyć się kotłów do 2027 r. Eksploatowane obecnie urządzenia grzewcze na opał stały niespełniające wymagań 5 klasy bądź Ekoprojektu należy zlikwidować do 31 grudnia 2029 r.

W Małopolsce (poza Krakowem) od 1 maja 2024 r. w przypadku pieców i kominków dopuszczone jest używanie tylko urządzeń, które spełniają wymagania Ekoprojektu lub mają sprawność cieplną na poziomie co najmniej 80 proc. Urządzenia grzewcze, które nie spełniają tych wymagań muszą być wymienione lub trzeba je wyposażyć w urządzenia redukujące emisję pyłu np. elektrofiltry.

Kary za używanie kominków niespełniających norm

Osoby, które po wejściu w życie obostrzeń zawartych w uchwałach antysmogowych nadal będą używać przestarzałych kominków lub palić w nich zakazanymi surowcami, muszą liczyć się z mandatami w wysokości do 500 zł (jeśli złamią kilka przepisów, kwota ta może być jeszcze wyższa) lub karą grzywny w wysokości od 20 do 5000 zł.

Czytaj więcej

Ruszyły kontrole posesji. Do 10 tys. zł za nielegalne odprowadzanie deszczówki

Ogólne zasady, jakimi muszą się kierować producenci kominków przy ich projektowaniu, zawarte są w unijnej dyrektywie nazywanej potocznie Ekoprojekt lub EcoDesign (dotyczy ona również wielu innych urządzeń związanych z energią, w tym urządzeń elektronicznych). Szczegółowe wytyczne znajdują się w rozporządzeniach wykonawczych dotyczących konkretnych grup produktów. W przypadku kominków kluczowe są dwa dokumenty wydane jeszcze w 2015 r. Producenci mieli czas na dostosowanie się do zawartych tam wymogów do roku 2018 oraz 2022.

Pozostało 94% artykułu
Ekologia
Władze Śląska nagradzają gminy za walkę o czyste powietrze
Materiał Promocyjny
BaseLinker uratuje e-sklep przed przestojem
Nieruchomości
Zostało niecałe 100 dni na likwidacje "kopciuchów". Będą mandaty
Polityka
Adam Struzik: Czuję się odpowiedzialny za Mazowsze. Nie jestem zmęczony
Czym jeździć
Technologia, której nie zobaczysz. Ale możesz ją poczuć
Tu i Teraz
Skoda Kodiaq - nowy wymiar przestrzeni