7 lipca br. Sejm odrzucił poprawki Senatu i uchwalił ustawę o zmianie m.in. ustawy o gospodarce nieruchomościami. Ustawa czeka na podpis prezydenta. Wejdzie w życie w ciągu 30 dni od daty jej ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.
Nowelizacja przyznająca dotychczasowym użytkownikom wieczystym prawo żądania sprzedaży nieruchomości jest kolejnym krokiem w procesie eliminacji instytucji użytkowania wieczystego z polskiego porządku prawnego. Inaczej niż w przypadku nieruchomości zabudowanych na cele mieszkaniowe, obecna nowelizacja ustawy o gospodarce nieruchomościami nie przewiduje przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności z mocy prawa. Nabycie własności nieruchomości będzie wymagało przede wszystkim aktywnego działania samych uprawnionych. Użytkownicy wieczyści będą mogli wystąpić z żądaniem sprzedaży nieruchomości na swoją rzecz, a właściciele nieruchomości będą wówczas zobowiązani do ich sprzedaży. Nowe przepisy nie obligują użytkowników do wystąpienia z takim żądaniem, a jedynie dają taką możliwość. Oznacza to znaczącą swobodę w podejmowaniu decyzji, na którą wpływ będą miały inne czynniki, takie jak czas i cena.
Chociaż nowe przepisy są adresowane do szerokiego grona podmiotów, to żądanie sprzedaży nieruchomości nie będzie przysługiwało wszystkim obecnym użytkownikom wieczystym. Ograniczenia proponowane przez ustawodawcę będą miały charakter podmiotowy i przedmiotowy. Nowelizacja przewiduje również ograniczenie czasowe znajdujące zastosowanie do wszystkich nieruchomości i użytkowników wieczystych objętych nowymi przepisami.
Pierwszym ograniczeniem jest zawężenie możliwości żądania sprzedaży nieruchomości oddanych w użytkowanie wieczyste wyłącznie do nieruchomości zabudowanych. Rodzaj zabudowy nie będzie miał znaczenia – przedmiotem sprzedaży będą mogły być zarówno nieruchomości wykorzystywane do prowadzenia działalności gospodarczej, jak i nieruchomości wykorzystywane na zupełnie inne cele. Użytkownicy wieczyści, którzy nie zdążą zabudować swoich nieruchomości przed upływem roku od wejścia w życie nowelizacji, nie będą mogli wystąpić z żądaniem ich sprzedaży.
Żądanie sprzedaży nie będzie również mogło być zgłoszone, gdy użytkownik wieczysty nie wykona celu użytkowania wieczystego lub gdy toczy się postępowanie o rozwiązanie umowy o oddanie nieruchomości w użytkowanie wieczyste. Ustawodawca zdecydował, że nowe uprawnienia nie powinny przysługiwać użytkownikom, którzy nie wywiązują się z nałożonych na nich zobowiązań wynikających z umów lub innych dokumentów stanowiących podstawę oddania nieruchomości w użytkowanie wieczyste. Pomimo ograniczenia, nowelizacja nie przewiduje mechanizmów pozwalających na weryfikację rzeczywistego sposobu wykorzystania gruntów przez ich użytkowników wieczystych. Otwarte pozostaje zatem pytanie, w jaki sposób jednostki samorządu terytorialnego oraz Skarb Państwa będą ustalały tę okoliczność.
