Decyzję, że zamek-pałac w Przecławiu – rodowa siedziba rodziny Reyów, potomków Mikołaja Reya z Nagłowic – nie podlegał pod dekret o reformie rolnej, wydał w zeszłym tygodniu wojewoda podkarpacki.

– Decyzja wojewody wieńczy ponad 20-letnie starania Anny z Reyów Potockiej – mówi jej pełnomocnik, adw. Józef Forystek z Kancelarii Forystek i Partnerzy. – Są sygnały, że przygotowywane są podobne decyzje wojewodów podkarpackiego i małopolskiego. W mojej ocenie jest to rezultat uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z 10 stycznia 2011 r., korzystnej dla byłych właścicieli ziemskich.

– Następuje widoczna zmiana dotychczasowego nastawienia organów administracji do tych spraw – potwierdza adw. Piotr Boroń z kancelarii adwokackiej Góralczyk, Rychlicki, Boroń. – W czerwcu wojewoda małopolski wydał pozytywną dla spadkobierców właścicieli decyzję w sprawie budynku mieszkalnego pracowników zamku w Suchej Beskidzkiej. Część zespołu pałacowo-parkowego w Końskich odzyskali Tarnowscy. Jest pozytywna decyzja wojewody lubelskiego dotycząca ordynacji Zamoyskich w Zwierzyńcu. W Krakowie dyrektor Wydziału Skarbu Państwa i Nieruchomości w Małopolskim Urzędzie Wojewódzkim w Krakowie złożył w mediach oświadczenie dotyczące m.in. zwrotu zespołów pałacowo- i dworsko-parkowych. Zapadły korzystne dla spadkobierców decyzje wojewody śląskiego, dotyczące zespołu pałacowo-parkowego Potockich.

20 lat zamieszania

Sprawa o zwrot zamku w Przecławiu k. Mielca zaczęła się w latach 90., kiedy Anna z Reyów Potocka wystąpiła o odzyskanie rodowej siedziby, w której przez 300 lat zamieszkiwało dziewięć pokoleń potomków Mikołaja Reya, ojca literatury polskiej. Wniosek poparł minister kultury i sztuki, występując do ministra rolnictwa o podjęcie inicjatywy legislacyjnej. Miała zapewnić możliwość zwrotu (lub określić inny rodzaj rekompensaty) byłym właścicielom (bądź ich spadkobiercom) nieruchomości ziemskich przejętych na rzecz państwa w trybie dekretu o reformie rolnej.

Przez 20 lat, a zwłaszcza w ubiegłym roku, po głośnym orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego, narastało natomiast zamieszanie wokół interpretacji dekretu o reformie rolnej i definicji nieruchomości o charakterze rolniczym. Zaważyło to na przebiegu postępowania z wniosku Anny Potockiej. Odmowne decyzje wojewody podkarpackiego potwierdzał minister rolnictwa. Uchylał je sąd administracyjny, po czym w wyniku wyroku TK z 2010 r. r. doszło do umorzenia postępowania, a w wyniku uchwały NSA – do jego wznowienia i wydania obecnej decyzji.

Nowe uzasadnienie

– Zgodnie z obowiązującym orzecznictwem sądów administracyjnych ze względu na swój mieszkalny charakter kompleks pałacowo-parkowy nie podlegał przejęciu na rzecz państwa – podsumował ją wojewoda.

– Rodzina Reyów wystąpi o niezwłoczne wydanie zamku-pałacu i ujawnienie jej praw w księdze wieczystej – zapowiada Józef Forystek.

Decyzja nie jest ostateczna, przysługuje od niej odwołanie do ministra rolnictwa, a potem skarga do sądu administracyjnego. Sprawa trwa tak długo, że w tym czasie zamek, przejęty przez PGR i wykorzystywany m.in. jako magazyny, trafił do fabryki WSK Mielec. Odrestaurowany w latach 1975 – 1988, został sprzedany w 2004 r., po jej upadku, przez syndyka spółce Melex Andrzeja i Doroty Tyszkiewiczów.

– Im dłużej trwa rozpatrywanie spraw reprywatyzacyjnych, tym bardziej mogą się skomplikować i zmienić stosunki własnościowe – zauważa Piotr Boroń.

masz pytanie, wyślij e-mail do autorki d.frey@rp.pl

Opinie: Stanisław Ziemecki, Polskie Towarzystwo Ziemiańskie

Przez 20 lat nie zrobiono nic dla uregulowania zwrotu zabytkowych nieruchomości ziemskich byłym właścicielom i ich spadkobiercom. Komplikowano wykładnię, coraz to inaczej interpretując pojęcie „nieruchomość ziemska". Wypowiadały się w tej sprawie Trybunał Konstytucyjny, Sąd Najwyższy i Naczelny Sąd Administracyjny. Dopiero uchwała NSA z 10 stycznia 2011 r. przesądziła, że wykreślenie z definicji w 1945 r., w trakcie nowelizacji dekretu o reformie rolnej, słów: „o charakterze rolniczym", nie mogło spowodować przejścia na rzecz państwa nieruchomości ziemskich o charakterze nierolniczym, takich jak zespoły pałacowo- i dworsko-parkowe. Uchwała miała z pewnością znaczący wpływ na decyzję w sprawie zamku w Przecławiu.

Zobacz więcej w serwisie:

Prawo dla Ciebie

»

Nieruchomości

»

Własność i inne prawa do nieruchomości

»

Wywłaszczenie i zwrot

Samorząd

»

Nieruchomości gminne i powiatowe