Sąd Najwyższy podjął wczoraj uchwałę w sprawie hipoteki zwykłej. O jej ustanowienie na kwotę 1,5 mln zł ubiegała się spółka. Sąd rejonowy odmówił jej wpisania do księgi wieczystej. Uzasadnił to tym, że 20 lutego 2011 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o księgach wieczystych i hipotece. Zniosła ona podział na hipotekę zwykłą i kaucyjną. Wprowadziła zamiast tego hipotekę opartą na konstrukcji dotychczasowej hipoteki kaucyjnej.
Nowelizacja przewiduje ponadto, że do hipotek zwykłych i kaucyjnych powstałych przed dniem jej wejścia w życie stosuje się przepisy w dotychczasowym brzmieniu (art. 10 ust. 2 nowelizacji). O tym zaś, które przepisy zastosować, decyduje data złożenia wniosku do sądu wieczystoksięgowego. Został złożony po wejściu w życie nowelizacji, tj. 24 lutego 2011 r., powinien zatem spełniać wymagania nowych przepisów. Nie zgodziła się z takim poglądem spółka. Jej apelacja trafiła do Sądu Okręgowego we Wrocławiu, a ten nabrał wątpliwości prawnych dotyczących jakości przepisów przejściowych tej nowelizacji.
Według niego sąd rejonowy tylko pozornie dokonał prawidłowej wykładni art. 10 ust. 2 nowelizacji. Przepisy bowiem należy zinterpretować znacznie szerzej. Chodzi o to, że ustawodawca nakazał stosować nowe uregulowania także do czynności prawnych podjętych przed ich wejściem w życie. W tej konkretnej sprawie oświadczenie notarialne, na którego podstawie można było ubiegać się o wpis, zostało złożone w okresie obowiązywania dawnego prawa, tj. 17 lutego 2011 r. Według sądu okręgowego w tym wypadku w pierwszej kolejności powinny zostać zastosowane przepisy obowiązujące w dacie ustanowienia hipoteki. Przyjęcie zaś jako podstawy do rozstrzygnięcia stanu prawnego z daty złożenia wniosku do sądu oznacza złamanie reguły, że prawo nie działa wstecz. Z tego powodu sąd okręgowy postanowił postępowanie zawiesić i zadać Sądowi Najwyższemu pytanie prawne.
Wczoraj Sąd Najwyższy podjął uchwałę w tej sprawie. Wynika z niej, że jeżeli wniosek spółki o ustanowienie hipoteki wpłynął do sądu wieczystoksięgowego po 20 lutego 2011 r., to nie można wpisać do księgi wieczystej hipoteki umownej zwykłej tylko na podstawie notarialnego oświadczenia właściciela sporządzonego przed tą datą.
sygnatura akt: III CZP 45/12
