Ocieplasz dom? Nie przeinwestuj!

Rz: Choć zima była w tym roku wyjątkowo łagodna, wiele domów jednorodzinnych było niedogrzanych. Efekt: wilgoć, grzyb i... plany remontowe właścicieli. Od czego powinni zacząć prace? Raczej nie od kupowania materiałów w promocji?

Piotr Pawlak

: Nigdy nie zaczynajmy remontu od kupienia materiałów. Najpierw trzeba wiedzieć, jakie prace powinniśmy wykonać.

W przypadku domów jednorodzinnych sytuacja jest dość prosta. Wiadomo, że starsze domy tracą najwięcej ciepła przez przegrody. Przegrody w starszych budynkach odbiegają znacząco od dzisiejszych energooszczędnych standardów. Nie spełniają nawet aktualnie obowiązujących przepisów. Możemy być pewni, że inwestycja w docieplenie ścian i dachu starego domu jest inwestycją opłacalną.

Kto pomoże ocenić, jakie prace trzeba wykonać? Od czego zacząć termomodernizację?

Na pewno można zwrócić się do audytora energetycznego, który potrafi ocenić budynek i oszacować możliwe do uzyskania oszczędności. Warto jednak mieć świadomość, że domy jednorodzinne są dość podobne od strony energetycznej i zakres możliwych działań służących ograniczeniu zużycia energii jest powtarzalny.

Kolejność działań powinna wynikać z logiki i potrzeb mieszkańców. Zwykle jednak podstawowymi działaniami termomodernizacyjnymi w domu jednorodzinnym są:?– wymiana okien (poprawi szczelność, ograniczy hałas, zwiększy komfort użytkowania, zatrzyma ciepło);

– ocieplenie dachu (najczęściej to w pomieszczeniach ostatniej kondygnacji mamy najmniejszy komfort);

– docieplenie ścian zewnętrznych (dopiero po wymianie okien)

– przebudowa systemu ogrzewania.

Dlaczego trzeba przebudować system ogrzewania?

Ponieważ trzeba go dopasować do zdecydowanie mniejszego zapotrzebowania na ciepło w zaizolowanym domu.

Czasem zdarza się, że system grzewczy jest modernizowany na początku prac. Inwestor wymienia żeliwne grzejniki i kocioł, co jest zwykle połączone z remontem wnętrza. Można tak zrobić, ale pamiętajmy, że po dociepleniu dom będzie potrzebował zdecydowanie mniej energii na ogrzewanie. Zatem wybierzmy taki kocioł, dzięki któremu będzie można płynnie modulować moc, dopasowując ją do zmniejszonych potrzeb.

Także grzejniki dobrane do aktualnego zapotrzebowania na ciepło będą zbyt duże po ociepleniu domu. To wydatek, który można zmniejszyć.

Czy inwestor potrzebuje pozwolenia na budowę, robiąc prace termomodernizacyjne?

Zgodnie z zapisami prawa budowlanego większość prac termomodernizacyjnych dla domu jednorodzinnego nie wymaga pozwolenia na budowę, a jedynie zgłoszenia. Są to przede wszystkim: ocieplenie ścian do wysokości 12 metrów, wymiana okien bez zmiany ich rozmiaru, zamurowanie okien lub drzwi, zmiana pokrycia dachowego oraz modernizacja instalacji i remont kotłowni.

O pozwolenie na budowę musimy się postarać, jeżeli nasza termomodernizacja obejmie zmianę kotła i związaną z tym konieczność modernizacji instalacji gazowej lub budowę komina lub kominka oraz wstawienie zupełnie nowych okien lub zmianę ich wymiaru oraz jeżeli nastąpi konieczność wymiany lub wzmocnienia więźby dachowej.

Jeśli ktoś uzyskał jeszcze w ub.r. pozwolenie na prace, to ściany jego domu będą spełniały mniej wyśrubowane warunki niż w przypadku inwestycji, na które pozwolenia budowlane są wydawane obecnie...

Inwestorów, którzy uzyskali pozwolenie na budowę jeszcze w ubiegłym roku, formalnie obowiązujące od początku roku nowe warunki techniczne nie dotyczą. Wymagane minimalne grubości warstwy izolacyjnej do końca poprzedniego roku wynosiły ok. 10–12 cm dla ścian zewnętrznych i 18 cm dla dachu. Natomiast nowe warunki techniczne wprowadziły zmiany poprawiające efektywność energetyczną budynków dzięki m.in. zwiększeniu wymaganej grubości ocieplenia o 2 cm.

Jednak moim zdaniem akurat w przypadku docieplenia warto rozpatrzyć większe grubości aniżeli wynikające z warunków technicznych. Określają one bowiem tylko minimalny standard izolacji ścian czy dachu. Znaczy to, że gorzej budować nie wolno. Ale optymalne ocieplenie jest większe niż to, jakie wynika z warunków technicznych.

Miejmy świadomość tego, że decydując się na ocieplenie ściany zewnętrznej, zwiększenie kosztu wynikające z dodatkowych kilku centymetrów izolacji więcej jest znikome w stosunku do całości inwestycji. Przy termomodernizacji nie ma sensu nadmierna oszczędność, gdyż efekt zmian będzie niewielki.

Decydując się na docieplenie ścian starego domu, warto stosować i 20 cm izolacji na ściany, przy poddaszach – nawet 30 cm. Różnica w koszcie to tylko kilka centymetrów materiału, koszt robocizny prawie się nie zmienia, a efekt jest zdecydowanie lepszy.

Kiedy docieplenie ścian domu będzie uzasadnione ekonomicznie?

Uzasadniona z ekonomicznego punktu widzenia izolacja to taka, której udział w ogólnych kosztach całej inwestycji  nie przekracza 2–3 proc. oraz której koszt zwraca się w czasie do dziesięciu lat.

Zwiększona zgodnie z nowymi przepisami warstwa izolacji to wydatek, który zwraca się w ciągu kilku pierwszych lat użytkowania domu. Dlatego warto sprawdzić projekt i z kalkulatorem w ręku zdecydować, co będzie dla nas bardziej opłacalne: mniejszy nakład jednorazowy i większe rachunki przez lata, czy może kilkusetzłotowa lub kilkutysięczna inwestycja w lepsze ocieplenie, która wielokrotnie zwróci się w przyszłości.

Jeżeli chcemy dokładnej analizy, to niezbędna jednak będzie pomoc audytora energetycznego.

Kiedy jest ryzyko przeinwestowania?

Można śmiało powiedzieć, że w przypadku ocieplenia trudno przeinwestować. Nasze symulacje pokazują, że w polskim klimacie dla typowego domu jednorodzinnego nawet do 25 cm ocieplenia na ścianie i 40 cm w dachu, to grubości uzasadnione ekonomicznie, o czasie zwrotu poniżej dziesięciu lat. A taką granicę, jak wspominałem, przyjmuje się dla inwestycji ograniczających zużycie energii jako właściwą.

Większe ryzyko niosą ze sobą kosztowne technologie oraz wykorzystanie odnawialnych źródeł energii. Zawsze trzeba pamiętać o tym, że jeżeli nawet pozyskamy energię za darmo – na przykład ze słońca – to inwestycja w instalację ją pozyskującą jest niebagatelnym kosztem. Poza tym każda instalacja czy urządzenie ma swój czas życia, czyli nie działa wiecznie. Ponadto nierzadko takie instalacje wymagają serwisowania. To wszystko należy wziąć pod uwagę, decydując się na kosztowne rozwiązania techniczne inspirowane domami pasywnymi czy promowanymi rozwiązaniami proekologicznymi. Nie ma nic za darmo.

Inwestor, który planuje budowę, powinien pamiętać, że szybko będą się zmieniać wymagania co do efektywności energetycznej budynków.

Tak, wymagania będą zmieniane w latach 2017 i 2021. Ponieważ przeprowadziliśmy wiele obliczeń i symulacji, możemy zdecydowanie powiedzieć: w zakresie izolacyjności przegród domów jednorodzinnych przepisy będą miały pozytywny efekt dla kieszeni inwestora i już dzisiaj warto iść w stronę kryteriów roku 2021, a nawet dalej. Rachunek ekonomiczny jest na plus.

Różnie natomiast bywa z warunkiem dotyczącym ograniczenia wskaźnika zapotrzebowania na energię pierwotną (tzw. EP). Tutaj w pewnych budynkach może się okazać, że spełnienie zaostrzonych wymagań może się przełożyć na poważne inwestycje w systemy instalacyjne, które w końcowym rachunku ekonomicznym mogą być na pograniczu opłacalności