Na co może liczyć lokator

Tacy mieszkańcy coraz częściej nie mają dostępu do dodatkowych usług i atrakcji oferowanych przez deweloperów.

Przyciągnąć bogatych

Kiedy dwa lata temu w budynku przy Upper West Side na Manhattanie otworzono salon gier, Michael Reilly poprosił konsjerża o klucz, by z salonu mógł korzystać jego syn. Odpowiedź wprawiła go w osłupienie. - Nie macie tam wstępu. Ani pan, ani pana dziecko - usłyszał - czytamy na łamach "New York Timesa".

Windermere West End, luksusowy apartamentowiec, w którym mieszka pan Reilly, jest jednym z kilku w mieście, które odmawiają lokatorom płacącym czynsz regulowany korzystania z nowych usług, takich jak siłownia, salony gier czy ogródki na dachu. Podobne restrykcje stosują w swoich budynkach niektóre spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe.
Deweloperzy twierdzą, że te ekstrausługi są dla nich instrumentem marketingowym, przyciągającym lokatorów płacących czynsze rynkowe.

Dodają, że przepisy o czynszach regulowanych nie zobowiązują ich do udostępniania dodatkowych usług wszystkim lokatorom. Z kolei obrońcy praw lokatorów postrzegają taką politykę jako dyskryminację ludzi, którzy płacą czynsz niższy niż rynkowy. Tak naprawdę to niezbyt subtelna zachęta do tego, by się z budynków wynieśli.

I choć nie ma danych, jak bardzo ta praktyka jest rozpowszechniona, to obie strony są zgodne, że ma ona tendencję wzrostową. Obecnie ustawodawca pracuje nad przepisami, które by te praktyki ograniczyły.

- Jesteśmy tutaj jedyną rodziną, której dziecko miałoby ochotę korzystać z salonu gier - mówi Reilly, aktor, który za dzielony z żoną i synem apartament płaci 1250 dol. miesięcznie. - Mam co robić i wiem, jak cieszyć się życiem, więc się tylko uśmiecham - mówi.

Potrzebne tanie mieszkania

Nierówności w bogactwie mieszkańców Nowego Jorku długi czas nie odgrywały większej roli w miejskiej polityce mieszkaniowej. Nie ma nic niezwykłego, gdy luksusowy apartamentowiec wyrasta wśród budynków dla ludzi o niższych dochodach.

Burmistrz Bill de Blasio został wybrany dzięki programowi, który krytykował nierówności w dochodach i zmniejszającą się dostępność tanich mieszkań. A teraz wygląda na to, że baśń pana burmistrza o dwóch miastach zaczyna się toczyć także wewnątrz poszczególnych budynków.
W ostatnich latach deweloperzy, którzy uzyskali ulgi podatkowe w zamian za obietnice udostępnienia tanich mieszkań, wybudowali luksusowe apartamentowce z osobnymi wejściami i klatkami schodowymi dla lokatorów płacących czynsz regulowany. Te tzw. kuchenne schody mają uniemożliwiać dostęp do dodatkowych usług.

Latem zeszłego roku luksusowy apartamentowiec wybudowany przy Upper West Side krytykowano właśnie z tych powodów - osobnego wejścia dla lokatorów z czynszem regulowanym i zakazu korzystania przez nich z dodatkowych usług. - Miasto zaczyna się powoli budzić i dostrzegać, że brak przeciwdziałania będzie tylko powiększał problem - mówi Mark Levine, członek rady miasta. To on wraz z Coreyem Johnsonem, radnym z West Side, pracuje nad projektem przepisów antydyskryminacyjnych wobec lokatorów z czynszem regulowanym.

Obywatele drugiej kategorii?

W lutym zeszłego roku odbyło się zebranie lokatorów Stonehenge Village dotyczące nowej siłowni. - Zarząd budynku wyjaśnił, że tylko lokatorzy komercyjni, których jest mniej niż 40 proc., będą mieli dostęp do sali - opowiada na łamach "New York Timesa" Afroamerykanka Jean Green Dorsey, przewodnicząca stowarzyszenia lokatorów, która mieszka w tym budynku od 1972 roku i płaci czynsz regulowany. - Gdy tylko to ogłoszono, natychmiast miałam salę wściekłych ludzi. Musiałam odzyskać nad nimi kontrolę i dać im trochę czasu, by ochłonęli.

Pani Dorsey płaci 1107 dol. miesięcznie za mieszkanie z tarasem i widokiem na Harlem. Jej drzwi wejściowe zdobią plakaty popierające Obamę, a salon jest wypełniony książkami i zdjęciami.  Dorsey, która jest emerytką, opisuje siebie jako aktywistkę. - Wkrótce po tym lutowym zgromadzeniu zwołałam konferencję prasową, by wykpić decyzję zarządu Stonehenge - opowiada siedząc przy stole w jadalni z plakatem Malcolma X wiszącym za jej plecami. - Nikt nie zrobi ze mnie obywatela drugiej kategorii w moim własnym domu. Nie dam się zaklasyfikować jako stary człowiek niezdolny do walki o swoje prawa - podkreśla.

W innym przebudowywanym na Upper West Side apartamentowcu lokatorzy z czynszem regulowanym nie mogą korzystać z siłowni i mają ograniczony dostęp do podręcznych magazynów. - To dziwaczne, że jest tutaj siłownia, z której nie mogę korzystać - mówi Sarah Denby, która mieszka z mężem w kawalerce, za którą płaci czynsz regulowany. Jej mąż mieszka tu od 60 lat.

- To jakieś szaleństwo. Mogę zostawiać rower w rowerowni, ale nie mogę mieć do niej klucza. Za każdym razem muszę prosić portiera o otworzenie pomieszczenia. To zupełnie odjechane. Oni mnie osaczają - mówi lokatorka.

Na Manhattanie lokatorzy z czynszem regulowanym to zwykle ludzie starsi lub członkowie mniejszości etnicznych. Jak wynika z badań prowadzonych na Uniwersytecie Nowojorskim, w 2011 roku 73,4 proc. lokatorów płacących czynsz rynkowy na Manhattanie to biali. 77 proc. mieszkań własnościowych było w posiadaniu białych.

Subtelne prześladowania

Spośród płacących czynsz rynkowy mniej niż 5 proc. to ludzie starsi, podczas gdy prawie 20 proc. płacących czynsz regulowany to ludzie w wieku 65 lat i więcej. Lokatorzy z czynszem regulowanym również zarabiają mniej.