Usunięcie migdałków i trzeciego migdała w dzieciństwie zwiększa długoterminowe ryzyko pojawiania się częstych chorób układu oddechowego i wystąpienia alergii.
Do takiego wniosku doszli naukowcy biorący udział w projekcie zainicjowanym przez duński program Copenhagen Evolutionary Medicine. Dotyczył on długoterminowych skutków tych prostych i popularnych zabiegów laryngologicznych.
Migdałki i trzeci migdał są strategicznie rozmieszczone w nosie i gardle. Działają jako pierwsza linia obrony, pomagają rozpoznać patogeny unoszące się w powietrzu, czyli bakterie i wirusy. Tam rozpoczyna się odpowiedź immunologiczna, aby usunąć je z organizmu.
Badacz z University of Melbourne, dr Sean Byars i prof. Jacobus Boomsma z Uniwersytetu w Kopenhadze przeprowadzili badania z udziałem prof. Stephena Stearnsa z Uniwersytetu Yale. Wyniki opublikowano w czasopiśmie „Journal of the American Medical Association Otolaryngology Head and Neck Surgery".
Zespół przeanalizował zbiór danych z Danii zawierający informacje o 1 189 061 dzieciach urodzonych w latach 1979–1999, obejmujący co najmniej pierwsze 10 lat oraz do 30. roku życia. Spośród prawie 1,2 miliona dzieci – 17 460 miało usuwany trzeci migdał, 11 830 – wycięto migdałki, a w 31 377 przypadkach pozbyto się obu organów. Dzieci poza tym były zdrowe.
– Obliczyliśmy ryzyko zapadania na choroby układu oddechowego i alergii w zależności od tego, czy usunięte zostały migdałki, trzeci migdał czy jedno i drugie w ciągu pierwszych 9 lat życia. Właśnie wtedy te tkanki są najbardziej aktywnie rozwijającym się organem w układzie odpornościowym – twierdzi dr Byars.
Z raportu wynika, że wycięcie migdałków wiąże się z prawie trzykrotnym względnym ryzykiem pojawienia się stanów zapalnych górnych dróg oddechowych w porównaniu z tymi, u których nie wykonywano tego zabiegu.
Choroby, które były brane pod uwagę, to astma, grypa, zapalenie płuc i przewlekłe obturacyjne zapalenie płuc lub POChP (termin ogólny określający choroby, takie jak chroniczne zapalenie oskrzeli i rozedma płuc).
Według danych historycznych o 18,61 proc. wzrosło również ryzyko bezwzględne – to, które bierze pod uwagę, jak powszechne są te choroby w społeczeństwie.
Natomiast wycięcie trzeciego migdała jest powiązane z ponaddwukrotnym względnym ryzykiem POChP i prawie dwukrotnym względnym ryzykiem zapadania na choroby górnych dróg oddechowych i zapalenie spojówek. Całkowite ryzyko było prawie dwukrotnie większe w przypadku chorób górnych dróg oddechowych, ale odpowiadało niewielkiemu wzrostowi w przypadku POChP, ponieważ jest to rzadsze zjawisko w całej społeczności.
Zespół przeanalizował również schorzenia, które te zabiegi miały bezpośrednio leczyć. Okazało się, że wycięcie trzeciego migdała wiązało się ze znacznie zmniejszonym ryzykiem zaburzeń snu. Za to operacja czterokrotnie lub pięciokrotnie zwiększała ryzyko względne zapalenia ucha środkowego i znacznie zapalenia zatok.
Dr Byars zauważa, że zawsze będzie potrzeba usuwania migdałków lub trzeciego migdała – gdy powody są poważne. Jednak istnieje zwiększone ryzyko chorób przewlekłych po zabiegach chirurgicznych. Jeśli to możliwe, należy je opóźniać i pomóc w normalnym rozwoju układu odpornościowego w dzieciństwie oraz zmniejszyć ryzyko wystąpienia ewentualnych chorób w późniejszym okresie życia.
Naukowcy sugerują zatem ponowną ocenę zaleceń w leczeniu nawracających zakażeń ucha środkowego.
