Zręczna łapa z Gobi

Skamieniałości nowego gatunku dinozaura odkrywają sekret ewolucji gadów podobnych do ptaków

Aktualizacja: 29.01.2010 08:16 Publikacja: 29.01.2010 00:14

Zręczna łapa z Gobi

Foto: ROL

Mamy kolejny przykład tego, jak natura potrafi różnymi drogami dojść do podobnego efektu. Jest nim historia pochodzenia alwarezaurów, niewielkich, długonogich, szybko biegających teropodów. Jeszcze do wczoraj pełna była ona tajemnic. Naukowcy głowili się choćby nad tym, czy zwierzęta te, przypominające swoim wyglądem ptaki, wywodzą się od nich.

Artykuł w najnowszym „Science” temu zaprzecza. Dotyczy on odkrycia nowego gatunku wielkiego gada – choć Haplocheirus sollers (zręczna łapa) na pierwszy rzut oka wygląda raczej jak wielki ptak. Nazwę tę zawdzięcza trzem pazurom, którymi zakończone były jego przednie łapy. Służyły one prawdopodobnie do wykopywania termitów. Obok krótkich, silnych ramion była to jedna z charakterystycznych cech alwarezaurów. Haplocheirus musiał do tej grupy należeć. Tym samym jest najstarszym znanym jej przedstawicielem (wcześniejsze znaleziska były aż o 63 mln lat młodsze). Do tej pory brakowało bezpośrednich dowodów świadczących o tym, że tego typu dinozaury żyły w okresie późnej jury, a więc ok. 160 mln lat temu. Fakt ten jeszcze bardziej oddalił je na drabinie ewolucji od ptaków.

[srodtytul]Zasobna pustynia[/srodtytul]

– Haplocheirus jest ogniwem pośrednim – komentuje Jonah Choiniere z Uniwersytetu George’a Washingtona, odkrywca dinozaura i autor jego nazwy gatunkowej. – Pod względem budowy dziwacznych łap znajduje się w ewolucji jak gdyby krok do tyłu w stosunku do późnych alwarezaurów. Odkryte skamieniałości potwierdzają zatem nasze przypuszczenia, że musiały się one rozwinąć w późnej jurze.

Jest to okres ważny z punktu widzenia ewolucji ptaków. To wtedy musiały się one wykształcić z dinozaurów. Paradoksalnie skamieniałości wielkich gadów spokrewnionych z ptakami jest niezwykle mało.

Te należące do haplocheirusa i wydobyte na terenie autonomicznego regionu Xinjiang w północno-zachodnich Chinach liczą ponad 3 metry długości i składają się z prawie kompletnego szkieletu. Mają kilka cech charakterystycznych dla alwarezaurów. To zresztą z powodu podobieństwa szkieletu uważano, że zwierzęta te wyewoluowały z ptaków, tyle że były nielotami. Badania Choiniere’a wykazały jednak, że wykształciły się równolegle do nich. Odnalezione szczątki mają bowiem oznaki najwcześniejszego stadium ewolucji w rozwoju łap i pazurów (dojrzałe osobniki miały łapę z jednym pazurem).

– Pierwotnym celem naszej ekspedycji było znalezienie śladów bliskiego pokrewieństwa teropodów z ptakami. A głównym osiągnięciem stało się odkrycie haplocheirusa – mówi dr James Clark z Uniwersytetu George’a Washingtona, współorganizator ekspedycji. Uczestniczył w niej także dr Xu Xing z Instytutu Paleoantropologii i Paleontologii Kręgowców Chińskiej Akademii Nauk. Obydwaj są współautorami badań opisanych w „Science”.

Region, w którym odnaleźli nowy gatunek dinozaura, jest bardzo dobrze znany paleontologom ze względu na bogate zasoby skamieniałości z okresu późnej jury. Oprócz szczątków haplocheirusa udało się im odnaleźć wiele innych cennych okazów, o czym wcześniej donosił m.in. magazyn „National Geographic”.

[srodtytul]Rozjaśnić niewiedzę[/srodtytul]

– Przez wyeliminowanie alwarezaurów z grupy potomków ptaków badania te rzucają światło na tak słabo rozumianą wczesną ewolucję tej skrzydlatej gromady zwierząt w okresie późnej jury – komentuje H. Richard Lane, dyrektor programowy Działu Nauk Ziemi przy Narodowej Fundacji Naukowej (NSF), która współfinansowała te badania.

[ramka]www

Więcej informacji na stronie uniwersytetu

[link=http://www.gwu.edu]www.gwu.edu[[/link]/ramka]

Nauka
W organizmach delfinów znaleziono uzależniający fentanyl
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Nauka
Orki kontra „największa ryba świata”. Naukowcy ujawniają zabójczą taktykę polowania
Nauka
Radar NASA wychwycił „opuszczone miasto” na Grenlandii. Jego istnienie zagraża środowisku
Nauka
Jak picie kawy wpływa na jelita? Nowe wyniki badań
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Nauka
Północny biegun magnetyczny zmierza w kierunku Rosji. Wpływa na nawigację