Ocean na suchej planecie

Głębiny wpływają w sposób decydujący na oblicze Ziemi, a jednak znamy zaledwie małą ich część.

Aktualizacja: 10.06.2016 19:11 Publikacja: 09.06.2016 17:54

W wodzie powstaje 70 proc. tlenu na naszej planecie

W wodzie powstaje 70 proc. tlenu na naszej planecie

Foto: 123RF

– Dzieci w szkole się dowiadują, że morza i oceany zajmują trzy czwarte powierzchni planety, ale w zasadzie niczego więcej o tym wodnym przestworzu. Tymczasem ono nas żywi, zaopatruje w tlen, pochłania nasze odpady. Dlatego obchodzony co roku Światowy Dzień Oceanu (8 czerwca) powinien być okazją do szerzenia wiedzy na temat królestwa Neptuna – uważa dr Christophe Bailhache, oceanolog kierujący programem XL Catlin Seaview Surwey. Wychodząc na przeciw temu postulatowi, przedstawiamy dekalog podstawowych, choć nie znanych powszechnie wiadomości.

1,37 miliarda kilometrów sześciennych wody zawiera ocean, to większość wody występującej na powierzchni Ziemi. A jednak to niewiele w porównaniu z wielkością całej planety. Ocean światowy stanowi około 0,0025 proc. objętości naszego globu, dlatego geofizycy zaliczają Ziemię do globów suchych.

70 proc. tlenu, którym oddychamy, pochodzi z oceanu, gdzie wytwarzany jest przez fitoplankton – mikroskopijne organizmy roślinne, glony oraz sinice. Obecnie naukowcy próbują przewidzieć, jak ta produkcja tlenu zmieni się pod wpływem ocieplenia klimatu i wyższej temperatury wód powierzchniowych.

W latach 1992–2009 ilość dwutlenku węgla pochłanianego przez ocean wynosiła 2,2 miliarda ton rocznie. Ustalili to naukowcy z wielu krajów, tworząc bazę danych Socat – Surface ocean CO2 atlas.

90 proc. przestrzeni sprzyjającej życiu na Ziemi znajduje się w oceanie, ponad 200 m pod jego powierzchnią. A jednak te głęboko położone ekosystemy są bardzo słabo poznane. Naukowcy nie znają większości oceanicznych gatunków, badania nad bioróżnorodnością oceanu dopiero się zaczynają. Badacze nie rozpoznali jeszcze ekologicznej funkcji oceanicznych ekosystemów oraz interakcji między ekosystemami głębinowymi i powierzchniowymi. Dlatego na razie nie potrafią określić wpływu rybołówstwa głębinowego na równowagę ekologiczną oceanu ani skutków, jakie spowoduje eksploatacja minerałów zalegających głęboko pod dnem.

274 tys. gatunków morskich – oprócz bakterii i archea – znali naukowcy przed rozpoczęciem programu Census of Marine Life. Teraz, po kilku latach badań, szacują, że do odkrycia pozostało dużo więcej niż 91 proc. gatunków (oprócz bakterii i archea) – tak jak uważano w ubiegłej dekadzie. W realizacji projektu Census of Marine Life bierze udział 2 tys. badaczy z 82 krajów.

Liczba gatunków żyjących na Ziemi sięga 10 do 12. potęgi, czyli tysiąca miliardów. Większość z nich to bakterie, a gros spośród tych ostatnich – to bakterie oceaniczne. Te szacunkowe liczby biolodzy opierają na aktualnie prowadzonych badaniach nad bioróżnorodnością, lądową i morską, zwłaszcza na wynikach uzyskanych przez francuski szkuner „Tara", który przez ostatnie cztery lata pływał po wszystkich oceanach w ramach ekspedycji Tara Oceans.

270 tys.ton kawałków plastiku pływa po powierzchni oceanu – pokazują Symulacje przeprowadzone w 2015 roku. Jednak jest to wierzchołek góry lodowej, bowiem wiadomo, że plastikowe odpady rozdrabniają się i jako maleńkie fragmenty rozprzestrzeniają się w głębinie pod wodami powierzchniowymi.

ilość odpadów plastikowych znajdujących się w oceanie przekracza 150 milionów ton. Jeśli będzie ich przybywać w dotychczasowym tempie, w 2050 roku będzie ich 750 mln ton, tyle, ile wynosi ogólna masa ryb pływających we wszystkich morzach i oceanach.

Trzy miliardy ludzi utrzymują się z rybołówstwa. Według organizacji WWF dla tych ludzi ryby stanowią podstawowe źródło białka. 10 do 12 proc. światowej populacji utrzymuje się przy życiu dzięki akwakulturze (ryby, skorupiaki, rośliny).

2,8 proc. powierzchni oceanu objęte jest ochroną. Morski Pomnik Narodowy Odległych Wysp Pacyfiku w rejonie Mikronezji, między Wyspami Marshalla, Kiribati i Hawajami, zajmuje obszar 1,2 mln km kw., czterokrotnie większy niż Polska.

Nauka
Sprawdzian z góralskiego. Czy da się jeszcze ocalić mowę Podhala?
Nauka
Szympansom bliżej do zachowań ludzi, niż nam się wydawało. Nowe wyniki badań
Materiał Partnera
Jak postrzegamy UE? Co myślimy w zależności od mediów, z których korzystamy?
Nauka
Tajny rosyjski satelita „nie jest już operacyjny”. Wywoływał spore obawy
Materiał Promocyjny
Tech trendy to zmiana rynku pracy
Nauka
Dlaczego superwulkan Yellowstone nie wybucha? Naukowcy odkryli cenną wskazówkę
Materiał Partnera
Polska ma ogromny potencjał jeśli chodzi o samochody elektryczne