Jest to święto nie tylko fundacji, ale całego polskiego środowiska naukowego – w ciągu minionych dwóch dekad otrzymało ono od niej ponad 450 mln zł. FNP to największa pozabudżetowa organizacja finansująca naukę w Polsce. Dotychczas zdążyła zrealizować 70 programów, przyznać ponad 7,5 tys. indywidualnych stypendiów, subsydiów i subwencji instytucjonalnych.
Wielkim prestiżem cieszy się nagroda FNP za wybitne osiągnięcia naukowe nazywana polskim Noblem; do tej pory wyróżniono nią 68 naukowców. Są wśród nich takie nazwiska, jak Aleksander Wolszczan, Bohdan Paczyński, Andrzej Paczkowski, Karol Myśliwiec, Tomasz Dietl, Andrzej Szczeklik.
– Wspierając wybitnych uczonych na różnych etapach kariery naukowej, fundacja chce obudzić w nich poczucie wolności – warunek konieczny, choć niewystarczający, do dokonania prawdziwego odkrycia naukowego – wyjaśnia laureat nagrody i obecny prezes FNP prof. Maciej Żylicz.
Idea powołania wspierającej naukę fundacji niezależnej od struktur państwowych narodziła się w otoczeniu rządu Tadeusza Mazowieckiego. Fundację zarejestrowano w lutym 1991 r., natomiast w kwietniu została zasilona 95 milionami złotych pochodzących z likwidowanego wówczas Centralnego Funduszu Rozwoju Nauki i Techniki.
Pierwsze subwencje fundacja przyznała już w sierpniu. Od tamtej pory środki na działalność statutową oraz zabezpieczenie wartości funduszu fundacja uzyskuje przede wszystkim z działań na rynku finansowym, z lokowania aktywów w instrumenty finansowe – głównie w obligacje, jednostki uczestnictwa funduszy inwestycyjnych i w akcje.
