Pigułka na lepszą pamięć

Substancje poprawiające sprawność umysłu zidentyfikowali naukowcy

Publikacja: 13.12.2011 01:00

Pigułka na lepszą pamięć

Foto: AFP

Laboratorium biochemiczne Baylor College of Medicine. Badacze testują zdolności poznawcze myszy. Zwierzęta muszą znaleźć platformę w niewielkim basenie. Gryzoniom trening zajmuje kilka dni – i kilkanaście prób – zanim nauczą się, jak na nią wejść. Teraz z klatek wypuszczane są zwierzęta poddane terapii. Im wystarczy tylko jedno ćwiczenie. Są od swoich pobratymców inteligentniejsze i szybciej się uczą.

Klucz do sprawności

Tajemniczą substancją jest specyfik blokujący działanie tzw. PKR (kinazy białkowej aktywowanej przez RNA). To cząsteczka pojawiająca się w organizmie po infekcji wirusowej.

– PKR określano zawsze jako wskaźnik obecności wirusów, ale jej rola w działaniu mózgu była zupełnie nieznana – mówi dr Mauro Costa-Mattioli, neurolog z Baylor College of Medicine, który opisuje całą sprawę w naukowym magazynie "Cell". – Odkryliśmy, że jeżeli zablokujemy działanie PKR, poprawimy funkcjonowanie komórek mózgu, uczenie się i pamięć.

Przesłanką dla przeprowadzenia tych doświadczeń było odkrycie, że aktywność PKR jest zachwiana u pacjentów cierpiących na zaburzenia poznawcze. Zespół dr. Costa-Mattiolego zauważył również, że zahamowaniu aktywności tego białka towarzyszy zwiększona aktywność gamma interferonu.

– To nieoczekiwane informacje – mówi naukowiec. – Te dwie cząsteczki odgrywają rolę w odpowiedzi odpornościowej na infekcje wirusowe, a jednocześnie wpływają na aktywność mózgu i formowanie się pamięci długookresowej. Naszym następnym krokiem będzie sprawdzenie tego u ludzi cierpiących na zaburzenia pamięci.

Taka poprawiająca pamięć pigułka mogłaby posłużyć ok.  35 mln ludzi na świecie cierpiącym na chorobę Alzheimera – uważają naukowcy.

– Nasza tożsamość i wyjątkowość opiera się na naszych wspomnieniach – mówi Costa-Mattioli. – Ta cząsteczka kryje w sobie klucz pozwalający zachowywać wspomnienia dłużej.

Głowa sportowa

Dokładnie rok temu na łamach "PNAS" naukowcy z Uniwersytetu Teksasu poinformowali o odkryciu roli substancji CBP w hamowaniu postępów alzheimera. – Wywołuje ona efekt domina wśród cząsteczek przenoszących sygnały z synaps do jądra neuronu, co jest niezbędne do formowania pamięci – mówił dr Salvatore Oddo z Wydziału Fizjologii Uniwersytetu Teksasu.

Podobnie jak w przypadku cząsteczki PKR eksperymenty prowadzono na myszach. A co z ludźmi? Naukowcy mają kandydatkę na pigułkę na lepszą pamięć. To znane wszystkim fanom kolarstwa... EPO – erytropoetyna. Hormon ten zwiększa produkcję czerwonych krwinek, a w rezultacie natlenowanie krwi. Jest wykorzystywany jako środek dopingowy. Ale EPO znajduje również zastosowanie w leczeniu niewydolności nerek. Właśnie u takich pacjentów zaobserwowano poprawienie sprawności umysłowej po rozpoczęciu terapii.

– Ten efekt EPO przypisywano lepszemu utlenowaniu krwi docierającej do mózgu – tłumaczy Hannelore Ehrenreich z Instytutu Maksa Plancka. – Ale odkryliśmy receptory EPO na komórkach nerwowych, co sugeruje, że działa tu inny mechanizm.

Aby sprawdzić ten efekt EPO, naukowcy kolejny raz sięgnęli po zwierzęta laboratoryjne. Myszom wstrzykiwano ten hormon przez trzy tygodnie, a następnie porównano ich sprawność z innymi. Były nie tylko silniejsze fizycznie, ale miały też lepszą pamięć. – Ten wyraźnie widoczny efekt jest podobny do tego, jaki osiągają zawodnicy stosujący EPO – mówi Ehrenreich.

Zdaniem naukowców ten lek, wykorzystywany już do terapii ludzi, poprawia przesyłanie impulsów w mózgu i wpływa na plastyczność hipokampu – regionu odpowiedzialnego za formowanie wspomnień.

Laboratorium biochemiczne Baylor College of Medicine. Badacze testują zdolności poznawcze myszy. Zwierzęta muszą znaleźć platformę w niewielkim basenie. Gryzoniom trening zajmuje kilka dni – i kilkanaście prób – zanim nauczą się, jak na nią wejść. Teraz z klatek wypuszczane są zwierzęta poddane terapii. Im wystarczy tylko jedno ćwiczenie. Są od swoich pobratymców inteligentniejsze i szybciej się uczą.

Klucz do sprawności

Pozostało 89% artykułu
Nauka
Najkrótszy dzień i najdłuższa noc w 2024 roku. Kiedy wypada przesilenie zimowe?
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Nauka
Pełnia Księżyca w grudniu. Zimny Księżyc będzie wyjątkowy, bo trwa wielkie przesilenie księżycowe
Nauka
W organizmach delfinów znaleziono uzależniający fentanyl
Nauka
Orki kontra „największa ryba świata”. Naukowcy ujawniają zabójczą taktykę polowania
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Nauka
Radar NASA wychwycił „opuszczone miasto” na Grenlandii. Jego istnienie zagraża środowisku