Eksperyment kulturalny

Jego 12. edycji organizowanej pod tytułem „Re:Search" towarzyszą pytania, w jakim stopniu fotografia służy wiedzy, a w jakim prowadzi ku złudzeniu oddalającemu od prawdy.?Prace naukowe prezentowane są w najważniejszych przestrzeniach ekspozycyjnych Krakowa.

Zobacz galerię zdjęć

W Bunkrze Sztuki w ramach sekcji eksperymentalnej MFK można zobaczyć zdjęcie dłoni prof. Alberta von Köllikera wykonane przez samego Wilhelma C. Röntgena 23 stycznia 1896 r.

Jakub Woynarowski, kurator tej ekspozycji, postanowił sprawdzić, „czy w obrazie fotograficznym tkwi potencjał oddziaływania na zmysły inne niż tylko wzrok i czy fotografia może angażować niewizualne sfery ludzkiego poznania, takie jak dotyk, dźwięk, zapach, ciepło oraz doświadczenie przestrzeni".

– W Bunkrze Sztuki pokazujemy fotografie wykonywane przez niewidomych czy pracę Jiřiego Šiguta, tworzącego bez użycia aparatu fotograficznego, za pomocą papieru światłoczułego, który umieszczał w różnych miejscach – w wodzie, pod liśćmi – aby po kilku dniach czy tygodniach sprawdzić efekty tych doświadczeń. Artysta eksperymentuje również ze swoim ciałem – na wystawie prezentujemy efekt, jaki wywołało ono w trakcie snu na papierze światłoczułym – opowiada Karolina Harazim-Mazur, koordynatorka promocji Miesiąca Fotografii w Krakowie.

W metafizyczny wymiar zabiera zwiedzających Dominik Lejman – jego praca ukazuje rejestrację zmiany temperatury ciała umierającego człowieka.

Niesamowite odczucia wywołuje też udział w eksperymencie fotograficznym prowadzonym w zaciemnionej przestrzeni na drugim piętrze galerii. Wykonane przez zwiedzających z wyłączeniem zmysłu wzroku prace dołączane są do innych obiektów wystawy „Oddźwięki".

Prawda i złudzenie

To nie wszystko. W Galerii Starmach pokazywany jest projekt Trevora Paglena „Ostatnie obrazy", stworzony we współpracy ze słynną amerykańską uczelnią MIT. Artysta wybrał 100 zdjęć, które zostały zapisane na krzemowym dysku wysłanym pod koniec 2012 roku na orbitę okołoziemską wraz z satelitą telekomunikacyjnym EchoStar XVI. Utrwalone w ten sposób obrazy pozostaną niezmienione w kosmosie, nawet gdy nas już nie będzie. Ale czy są prawdziwe? O tym, że fotografia prowadzi do prawdy, przekonani są Thomas Keenan i Eyal Weizman; efekty ich badań można poznać na wystawie „Estetyka forensyczna" w Galerii Pauza.

Zaczęło się od książki „Mengele's Skull", w której opisali proces identyfikacji zwłok Josefa Mengele, ekshumowanych w 1985 roku w Brazylii. Kluczowa okazała się analiza szczątków ludzkich z wykorzystaniem fotografii i najnowocześniejszych technik obrazowania. Autorzy dowodzą, że wszystko, czego w życiu doświadczamy – praca, miejsce zamieszkania, sposób odżywiania – pozostawia na ludzkim szkielecie znaki, na podstawie których specjalista jest w stanie stworzyć obraz życia danej osoby.

Wiedza i złudzenie

Kuratorem programu głównego festiwalu jest Aaron Schuman. Ten artysta, wydawca i badacz przygotował dziewięć pasjonujących ekspozycji ukazujących związki fotografii i wiedzy. Sam próbował odnaleźć polskie korzenie swojej rodziny. Wyniki poszukiwań przedstawił na „FOLK. Etnografia osobista" w Muzeum Etnograficznym w Krakowie i jednocześnie połączył je z opowieścią o samym muzeum i jego pracownikach.

– Aaron Schuman pokazał m.in. metody katalogowania. Ten motyw pojawia się na wystawie Taryn Simon w  MOCAK czy Clare Strand w Kamienicy Szołayskich. Program festiwalu jest bardzo bogaty, ale jednocześnie spójny. Liczne wystawy łączą powracające elementy  – zauważa Agnieszka Olszewska, dyrektor Miesiąca Fotografii w Krakowie.