Język wilamowski jest pierwszym językiem dla 30 osób — mieszkańców miasteczka Wilamowice w południowej Polsce, w województwie śląskim, w powiecie bielskim. Wilamowice są położone na pograniczu Podgórza Wilamowickiego i Pogórza Śląskiego, na styku historycznych ziem Małopolski i Śląska Cieszyńskiego. Wilamowice w języku wilamowskim to Wymysou. Miasto liczy około 3 tys. mieszkańców.
Język ten ukształtował się w połowie XIII wieku. Przybył wraz z osadnikami z zachodu Europy, którzy w połowie XIII wieku założyli Wilamowice. Najbliższy jest mu niemiecki oraz jidysz. Nie jest dialektem języka polskiego ani niemieckiego.
Wśród mieszczan był obecny do 1945 r. W Wilamowicach panowała naturalna trójjęzyczność. W rodzinie i społeczności lokalnej rozmawiano po wilamowsku, polski był językiem szkoły, Kościoła i w kontaktach z sąsiednimi miejscowościami, przed 1918 r. w urzędach mówiono po niemiecku.
Po wkroczeniu Armii Czerwonej za posługiwanie się językiem wilamowskim zsyłano w głąb Związku Sowieckiego, zajmowano majątki i karano. Obowiązywał też zakaz noszenia strojów wilamowskich.
Język wilamowski zaczął odradzać się po 1989 r. Od połowy lat 90. działa Stowarzyszenie „Wilamowianie", który go krzewi. Dofinansowany przez Komisję Europejską projekt realizowany jest we współpracy z Uniwersytetem w Lejdzie i Uniwersytetem Londyńskim. Jego koordynatorką jest prof. Justyna Olko.
