Na słynnym obrazie Jana Matejki „Konstytucja 3 maja 1791 roku” to właśnie Stanisław Małachowski, a nie król, jest głównym bohaterem. Niesiony na rękach uczestników triumfalnego pochodu, podążającego z Zamku do archikatedry św. Jana, dumnie dzierży nad głową jeden z najważniejszych w historii Rzeczypospolitej dokumentów.
Konstytucja uchwalona na Sejmie Czteroletnim w 1791 roku, zwana oficjalnie Ustawą Rządową, ustalała podstawy nowożytnego ustroju w Polsce. Była pierwszej w Europie, a po amerykańskiej - drugą w świecie (konstytucja Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej uchwalona została w 1787). Konstytucja 3 Maja wynikała z dążeń do naprawy stosunków wewnętrznych i próby ratowani Rzeczpospolitej przed kolejnym rozbiorem.
Stanisław Małachowski był jednym z członków stronnictwa patriotycznego i marszałkiem Sejmu Czteroletniego. Dostrzegał konieczność głębokiej naprawy stanu państwa.
Marszałek Stanisław Małachowski jako jeden z największych mężów stanu swojej epoki był wielokrotnie uwieczniany przez współczesnych artystów, o czym przypominają dzieła zebrane na obecnej wystawie „Stanisław Małachowski. Bohater. Mit. Symbol” w Sali Senatorskiej jego portrety. Malowali go m.in. Giovanni Battista Lampi, Józef Grassi, Marcello Bacciarelli.
Portretowano go również w rzeźbach nawiązujących do antyku, gdyż za wielkie oddanie sprawiedliwości i demokracji powszechnie zwano go polskim Arystydesem, nawiązując do ateńskiego polityka zwanego Sprawiedliwym.
