„Jeden zjada bardzo pięknie, z czego drugi zaraz pęknie” – wierszyk Lukrecjusza z II wieku p.n.e. (a przetłumaczony przez Kornela Makuszyńskiego) obrazuje, że kłopoty po spożytych pokarmach mieli również nasi przodkowie. Sprawne funkcjonowanie organizmu jest niezbędne dla tolerancji oraz prawidłowego trawienia i przyswajania zjadanych pokarmów. Rzadko występują reakcje alergiczne. Znacznie częściej pojawiają się objawy mylone z alergią, takie jak zatrucia pokarmowe, nietolerancje i dziwactwa pokarmowe. Nietolerancja, nadwrażliwość, alergia na pokarmy to określenia używane zamiennie i choć ich objawy mogą być podobne, to różni je podstawowy mechanizm. Alergią pokarmową nazywamy nadwrażliwość na pokarmy, w których występuje swoisty mechanizm immunologiczny.
[b]Jak więc przekonać się, czy chorujemy na alergię?[/b]
Jeden pokarm, np. mleko krowie, może wyzwolić bardzo różnorodne objawy: wysypki, biegunki, wymioty, obrzęk nosa czy też duszność. Rozpoznanie alergii na dany pokarm jest złożonym procesem diagnostycznym. Pomocnym elementem jest prowadzony przez chorego dzienniczek dietetyczny, w którym zapisywany jest jadłospis. Podstawą rozpoznania jest ustalenie związku pomiędzy spożywanym (podejrzanym) pokarmem a występującymi objawami. Metodą rozstrzygającą o istnieniu alergii pokarmowej, lub jej braku, jest wynik próby prowokacyjnej z podejrzanym pokarmem.
[b]Czy można zapobiegać alergii pokarmowej u dzieci albo ją leczyć?[/b]
Ważnym elementem zapobiegania jest dobór składników diety i czas ich wprowadzenia do jadłospisu niemowlaka. Dlatego Światowa Organizacja Zdrowia zaleca karmienie wyłącznie piersią przez sześć miesięcy, a potem stopniowe wprowadzanie pokarmów uzupełniających z kontynuacją karmienia piersią do 12. miesiąca życia lub tak długo, jak chcą tego matka i dziecko. Jednorazowo należy wprowadzać tylko jeden pokarm i utrzymywać tę dietę przez kilka dni, aby sprawdzić, czy u dziecka występują objawy chorobowe. Obecnie nie ma żadnych danych naukowych wskazujących, że kobiety ciężarne dla uniknięcia alergizacji dziecka powinny stosować specjalną dietę, choć w wielu krajach się doradza , aby nie spożywały orzeszków ziemnych. Ogólnie zaleca się ciężarnym spożywanie urozmaiconych i pełnowartościowych posiłków bogatych w witaminy. Jeżeli matka nie może karmić piersią lub gdy u dziecka wystąpi już choroba alergiczna (np. na mleko krowie), dietę powinien ustalać lekarz. Podstawą leczenia tej alergii jest dieta eliminacyjna – należy z niej całkowicie wyeliminować alergen tak, aby organizm dziecka zablokował (zapomniał) reakcję alergiczną. Leczenie optymalne trwające od 12 do 24 miesięcy w zdecydowanej większości kończy się sukcesem, czyli tolerancją białka mleka krowiego. Do piątego roku życia 98,5 procent dzieci wyrasta z alergii na białka mleka krowiego. U wielu dzieci uczulonych na białka mleka krowiego i/lub jajka w przyszłości pojawiają się inne choroby alergiczne – alergiczny nieżyt nosa, astma oskrzelowa. Zjawisko to nazywamy marszem alergicznym.
[b]Jakie objawy alergii pojawiają się zazwyczaj u dorosłych?[/b]
