Mikołaj Kopernik: Jubileuszowa wystawa na Zamku Królewskim w Warszawie

Wśród nich jest pierwsze wydanie przełomowego dzieła Kopernika „De revolutionibus orbium ceolestium” (O obrotach sfer niebieskich), a także wiele dzieł sztuki.

- Otwieramy wystawę o wspaniałym naukowcu i intelektualiście, który miał kontakty z najlepszymi placówkami akademickimi na całym kontynencie – mówi prof. Wojciech Fałkowski, dyrektor Zamku Królewskiego. Wystawa przedstawia wielki przewrót naukowy i umysłowy, który dokonał się za sprawą Kopernika. A jednocześnie pokazujemy atmosferę intelektualną i kontekst, który uformował Kopernika i pozwolił mu dojść do przełomowego odkrycia wbrew przyjętemu myśleniu i ustaleniom naukowym obowiązującym aż do początku XVI wieku. Niezależnie od talentu, wymagało to odwagi, żeby zanegować wszystkie obowiązujące ustalenia. Do tego przewrotu nie doszłoby, gdyby nie atmosfera intelektualna krakowskiej uczelni i szerokie kontakty z najlepszymi placówkami akademickimi w Europie.

Na wystawie możemy zobaczyć m.in. aż trzy najwcześniejsze wydania dzieła „O obrotach sfer niebieskich”, w którym Kopernik dowodził heliocentrycznego modelu Układu Słonecznego (zamiast wcześniej obowiązującej geocentrycznej wizji świata). Najstarsze pochodzi ze zbiorów Francuskiej Biblioteki Narodowej.

Kopernik rękopis z opisem rewolucyjnej teorii stworzył w latach 1515-30, ale pierwsze wydanie dzieła drukiem ukazało się dopiero w 1543 roku w Norymberdze, wiec nie jest pewne, czy astronom zdążył je zobaczyć przed śmiercią.

Dwa następne eksponowane wyjątkowe egzemplarze „De revolutionibus…” pochodzą ze zbiorów polskich - II wydanie z roku 1566 i trzecie z 1617.

Czytaj więcej

Kultura

Wirtualna Wielka Synagoga dla uczenia powstania w getcie warszawskim

W 80 rocznicę wybuchu powstania w getcie warszawskim symbolicznie powróci dziś wieczorem Warszawska Wielka Synagoga na stołeczny plac Bankowy.

Człowiek renesansu

Kurator ekspozycji Norbert Haliński dodaje, że wystawa opowiada o wielkim Polaku, wielkim astronomie, a przede wszystkim o wybitnym człowieku renesansu, bo astronomia nie była jedyną dziedziną jego zainteresowań. Kopernik był także lekarzem, prawnikiem, matematykiem i ekonomistą, kanonikiem warmińskim i administratorem dóbr kościelnych.

Był wszechstronnie wykształcony. Najpierw studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Następnie w Bolonii prawo rzymskie i kanoniczne. A w Padwie medycynę. Tam też uzyskał dyplom doktorski z prawa kanonicznego. Był też autorem traktatu o monecie, napisanego na zlecenie Zygmunta I Starego, w którym opisywał, jak pieniądz gorszy wypiera z obiegu lepszy, co pozostaje aktualne do dzisiaj.

Po raz pierwszy na wystawie na Zamku Królewskim mamy też okazję zobaczyć cztery dzieła pochodzące z prywatnej biblioteki Mikołaja Kopernika, wywiezione w XVII wieku podczas wojen szwedzkich, które obecnie wypożyczyła nam Biblioteka Uniwersytecka z Uppsali. Są to podręczniki z chirurgii, arytmetyki i geometrii oraz notatnik, w którym Kopernik robił wstępne plany i opracowania do rewolucyjnego dzieła „O obrotach sfer niebieskich”.

Z kolei prezentowane przyrządy astronomiczne przybyły z Muzeum Galileusza we Florencji. Stamtąd także pochodzi zestaw narzędzi pomiarowych Michała Anioła, który żył w czasach Kopernika i zapewne zetknął się jego nowatorską naukową teorią.

Przestrzeń wystawy dzieli się na sześć „gabinetów”, w większości odpowiadających specjalizacjom i dziedzinom wiedzy, którymi astronom się zajmował (Gabinet lekarski, Żywot kanonika, Pracownia astronomiczna, Przedsionek gabinetu Kopernika, Gabinet Kopernika, które zarazem mówią o gwałtownym cywilizacyjnym rozwoju początku nowożytności).