2022 rok w sztuce. Geniusze i kryzys

Ustępująca pandemia otworzyła szeroko drzwi galerii, muzeów i domów aukcyjnych. Obraz Jacka Malczewskiego „Rzeczywistość” został sprzedany za 20,4 mln zł, zaś „Portret córki Heleny z krogulcem” za 15,12 mln zł.

Najważniejsze wystawy prezentowały wyjątkowe osobowości. „Bernardo Bellotto. W 300. rodzinę urodzin malarza” na Zamku Królewskim w Warszawie (trwa do 8 stycznia 2023 r.) to pokaz najwyższej klasy, z licznymi wypożyczeniami, m.in. z Gemäldegalerie Alte Meister w Dreźnie, z Galerii Akademii Sztuk Pięknych w Wenecji, z J. Paul Getty w Los Angeles, National Gallery w Londynie i Kunsthistorisches Museum w Wiedniu.

Czytaj więcej

Kultura

Rok 2022 w muzeach i galeriach. Nowi dyrektorzy mianowani przez ministra

To był rok nie tylko ważnych i kontrowersyjnych roszad personalnych, ale też zmian w statusie Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie.

Nadworny malarz króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, a wcześniej Sasów w Dreźnie, był już za życia artystą o sławie europejskiej. Zgromadzone dzieła znakomicie obrazują rozwój jego stylu jako malarza widoków miejskich w XVIII-wiecznej Europie.

Silnych emocji doświadczaliśmy na wystawie „Witkacy. Sejsmograf epoki przyspieszenia” w Muzeum Narodowym w Warszawie. Przykuwała uwagę, bo Witkacy (1885–1939) żył w czasach przełomowych i nie opuszczało go poczucie niepokoju związanego z końcem ustalonego porządku i doświadczeniem głębokiego kryzysu, w którym znalazł się ówczesny świat. Wystawa wyszła poza stereotyp ekscentrycznej osobowości, pokazywała Witkacego jako prekursora współczesnych idei i artystycznych zjawisk.

Ikona i celebrytka

Twarzą roku 2022 była także Tamara Łempicka, bohaterka trzech ważnych wystaw. Nadal można oglądać dwie mniejsze, ale intrygujące: „Łempicka” w Muzeum Narodowym w Krakowie skupioną na jej portretach oraz „Tamara Łempicka a art déco” z prywatnej kolekcji Marka Roeflera w Villi la Fleur w Konstancinie. Obie trwają do 12 marca.

Łempicka nie przestaje fascynować jako ikona art déco i celebrytka. Jedna z najsłynniejszych polskich malarek, której obrazy biją dziś rekordy na aukcjach. Początek poświęconej jej serii pokazów dała wystawa „Tamara Łempicka – kobieta w podróży” w Muzeum Narodowym na Zamku w Lublinie, z obrazami z muzeów polskich, francuskich i z kolekcji prywatnych.

Czytaj więcej

Muzyka klasyczna

Muzyka poważna w 2022 roku. Sukcesy w świecie, konflikty w kraju

Ten rok zdominowały podróże artystów, nowe nagrania, zaskakujące premiery oraz kolory żółty i niebieski.

Mieliśmy także „festiwal” Wojciecha Fangora, jednego z największych polskich artystów XX i XXI wieku z okazji 100. rocznicy urodzin artysty. Dwie główne wystawy przygotowały Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu w Toruniu i Oddział Sztuki Nowoczesnej Muzeum Narodowego w Gdańsku.

Ta druga „Fangor. Poza obraz” trwa do 12 marca. Obie wszechstronnie pokazywały artystę jako prekursora wielu nowych zjawisk, m.in. instalacji przestrzennych i op-artu. A Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie z jubileuszowej okazji udostępniło potężne cyfrowe archiwum Wojciecha Fangora (8500 obiektów i dokumentacja).

Skarby i arcydzieła

Poza tymi pokazami monograficznymi hitem stało się otwarcie wspaniałego Nowego Skarbca Koronnego na Zamku Królewskim na Wawelu z wyjątkowymi zabytkami: regaliami i przedmiotami należącymi do władców.

Nie można pominąć także wystawy „Arcydzieła z kolekcji Lanckorońskich” na Wawelu, czy prezentacji „Jeźdźca polskiego” Rembrandta ze zbiorów The Frick Collection w Nowym Jorku w Łazienkach Królewskich i na Zamku Królewskim na Wawelu. Zwraca uwagę wystawa „Nowy początek. Modernizm w II RP” w Muzeum Narodowym w Krakowie.

Na międzynarodowej scenie naszą obecność najsilniej zaznaczyła na Biennale w Wenecji instalacja „Przeczarowując świat” polsko-romskiej artystki Małgorzaty Mirgi-Tas, która po zakończeniu Biennale pojechała do Ferrary. Inne prace artystki można oglądać też w Międzynarodowym Centrum Kultury w Krakowie. Z kolei wystawa Magdaleny Abakanowicz w Tate Modern w Londynie kładzie nacisk na gigantyczne formy przestrzenne zwane Abakanami, które zrewolucjonizowały pojęcie współczesnej tkaniny i rzeźby.

Mimo politycznych podziałów i konfliktów środowisko łączyła solidarność z Ukrainą. Artyści, muzea, galerie, domy aukcyjne włączyły się w akcje humanitarnej pomocy. Zorganizowano wiele wystaw. Obecnie trwa m.in. „Idę w świat i trwam. Obrazy Jacka Malczewskiego z Lwowskiej Narodowej Galerii Sztuki” w Muzeum Narodowym w Poznaniu, które udzieliła schronienia zagrożonym dziełom.

Z kolei CSW Zamek Ujazdowski w Warszawie prezentuje prace ukraińskich artystów na wystawie „Ukraina. Pod innym niebem”, będące ich reakcją na rosyjską agresję.