Jubileuszowa wystawa jest okazją do wspomnień i przyjrzenia się bogatej kolekcji Muzeum Literatury. W weekend otwarcia dla wszystkich wstęp wolny.
Ekspozycja dzieli się na siedem tematów, przybliżających działania muzeum.
Rarytasem są przechowywane w nim bezcenne rękopisy. W części im poświęconej tylko podczas weekendu można zobaczyć rękopis „Grażyny” Adama Mickiewicza oraz wyjątkowe albumy florystyczne Elizy Orzeszkowej. Dłużej dostępne będą rękopisy m.in. Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Stefana Żeromskiego, czy Tadeusza Różewicza, chociaż i one w trakcie wystawy zostaną z powodów konserwatorskich wymienione na inne.
Z wybranymi pisarzami można stanąć twarzą w twarz, oglądając ich malarskie i rzeźbiarskie wizerunki. Udostępniono także nagrania z ich głosami.
W zbiorach muzeów znajdują się również przedmioty należące do twórców. Muzeum chlubi m.in. kompletem wyposażeni gabinetów Michała Choromańskiego, Melchiora Wańkowicza, Marii Dąbrowskiej, Władysława Reymonta. W części „Sprzęty” dominują maszyny do pisania, należące do Andrzeja Struga, Michała Choromańskiego, Jana Brzękowskiego, Konstantego Jeleńskiego, Ryszarda Kapuścińskiego,
„Biblioteka” gromadzi unikatowe wydania książek pisarzy oraz ich księgozbiory. Jednym z cennych eksponatów jest tomik ofiarowany przez Czesława Miłosza jego „Trzech zim”, uszkodzony przez odłamek pocisku.
Wizualnie wystawę wzbogacają dzieła plastyczne współczesnych artystów, m.in. najnowszy nabytek - obraz Wilhelma Sasnala.
A całość pokazu zamyka przestrzeń zatytułowana „Instytucja żywa” z instalacją Eli Szurpickiej, zainspirowaną „Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej.
Siedem zagadnień – tytułowych materii literatury, kuratorzy zaczerpnęli z wizji muzeum Jana Parandowskiego, pisarza i eseisty, który w czerwcu 1939 roku, wystosował list do Prezydenta Warszawy Stefana Starzyńskiego z apelem, aby powołać w stolicy taką instytucję, jak muzeum literatury.
Idea powołania muzeum literackiego odżyła po wojnie w 1950 roku. Powstało wtedy Muzeum Mickiewicza i Słowackiego, które rozpoczęło działalność w 1952 roku. Jego siedzibą zostały dwie odbudowane zabytkowe kamienice przy Rynku Starego Miasta 20 w Warszawie.
W 1956 roku instytucja zmieniła nazwę na Muzeum Adama Mickiewicza. Rok później dyrekcję objął Adam Mauersberger, wybitny historyk, który stworzył cykl ekspozycji, które sprawiły, że Muzeum Adama Mickiewicza uznano wówczas za jedno z najnowocześniejszych w Europie. Do legendy przeszły takie pokazy, jak wystawa w stulecie powstania styczniowego z ogniskiem partyzanckim na muzealnym dziedzińcu, czy wystawa będąca kontynuacją ekranizacji „Popiołów” w żywym-muzealnym otoczeniu.
Przez 13 lat dyrektor Mauersberger tworzył koncepcje wystawiennicze zmierzające do przekształcenia Muzeum Mickiewicza w Muzeum Literatury – instytucję historycznoliteracką. Udało się to dopiero w 1971 roku. Uchwałą władz miasta Warszawy Muzeum Mickiewicza zmieniło wówczas nazwę na Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza.
W latach 1972–2009 jego oddanym dyrektorem był prof. Janusz Odrowąż-Pieniążek, historyk literatury, pisarz i muzeolog.
Od 2010 roku w Muzeum Literatury dzieło poprzedników kontynuuje dyrektor Jarosław Klejnocki – pisarz, poeta, eseista, krytyk literacki.
Obok bogatych zbiorów związanych z Adamem Mickiewiczem i epoką romantyzmu (które do dziś stanowią jeden z najpoważniejszych materiałów do badań nad epoką), także zbiory współczesne stały najważniejszym przedmiotem zainteresowania instytucji. Do najcenniejszych zbiorów Muzeum Literatury należą min. kolekcje rękopisów, pamiątek, fotografii i księgozbiorów po Konstantym I. Gałczyńskim, Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, Julianie Przybosiu, Władysławie Broniewskim, Marii Dąbrowskiej, Mironie Białoszewskim, Tadeuszu Różewiczu, Stanisławie Grochowiaku, Witoldzie Gombrowiczu, Krzysztofie Kamilu Baczyńskim, Melchiorze Wańkowiczu, Jarosławie Iwaszkiewiczu i wielu innych.
Muzeum gromadzi również dzieła sztuki związane z tematyką literacką. Ma największe światowe zbiory po Brunonie Schulzu, bogatą kolekcję Wojciecha Weissa, Stanisława Ignacego Witkiewicza, Augusta Zamoyskiego.
Wśród specjalnych wydarzeń jubileuszowego weekendu są oprowadzania kuratorskie, warsztaty z udziałem publiczności i pokaz filmu Agnieszki Holland „Szarlatan”.
