Program Pamięć Świata powstał z inicjatywy UNESCO w 1992 roku, aby zwrócić uwagę na znaczenie i konieczność ochrony dokumentów o znaczeniu historycznym, stanowiących świadectwo naszej kultury i cywilizacji. Obejmuje trzy rodzaje list: światową, regionalne i krajowe.
Na liście światowej, prowadzonej od 1997 roku, znajduje się obecnie około 350 obiektów, w tym 14 z Polski m.in. dzieło Mikołaja Kopernika „O obrotach sfer niebieskich”, utwory Fryderyka Chopina, tablice 21 postulatów gdańskich z sierpnia 1980, archiwum Biura Odbudowy Stolicy.
Polska Lista Krajowa Programu UNESCO Pamięć Świata powstała w 2014 roku.
Wpisywane są na nią obiekty i kolekcje o szczególnej wartość dla naszej kultury lub historii, jak i dla innych kultur, o ile znajdują się w zbiorach polskich instytucji. Pierwsza edycja objęła 11 zabytków naszego piśmiennictwa m.in. Konstytucję 3 maja, Złoty Kodeks Gnieźnieński, kronika Galla Anonima, dokument lokacyjny miasta Krakowa, Kazania świętokrzyskie i autograf „Pana Tadeusza”.
Teraz w drugiej edycji poszerzona została o następne 11 dokumentów. Najstarszy jest XII-wieczny rocznik świętokrzyski, zawierający informacje o pierwszych wiekach polskiej państwowości, w tym o ślubie Mieszka I z Dąbrówką i chrzcie Polski. Z 1153 roku podchodzi zaś dokument Zbiluta z 1153 roku — fundacyjny klasztoru cystersów w Łęknie.
Na listę trafiły też: akt unii krewskiej, wystawiony 14 sierpnia 1385 roku przez króla Władysława Jagiełłę, rozpoczynający okres unifikacji Polski i Litwy oraz akt erekcyjny Związku Pruskiego z 14 marca 1440 roku, potwierdzający powstanie związku miast i rycerstwa w obronie przed Zakonem Krzyżackim. Kolejny dokument to mszał Zakonu Krzyżackiego z Biblioteki Mariackiej w Gdańsku; Statut Łaskiego z 1506 — pierwszy wydany drukiem zbiór praw Królestwa Polskiego sięgających czasów Kazimierza Wielkiego.
Kolejny wpis dotyczy dzieła Andrzeja Frycza Modrzewskiego „O poprawie Rzeczypospolitej" z 1551 roku. Znacznie młodszy są bogato ilustrowane „Kazimierza Stronczyńskiego opisy i widoki zabytków starożytności w Królestwie Polskim z XIX wieku”, a także testament polityczny księcia Adama Jerzego Czartoryskiego, sporządzony 14 lipca 1861 oraz zbiór dokumentów po zakopiańskim hrabim Władysławie Zamoyskim, dotyczących zakończonego w 1902 r. sporu o utrzymanie w granicach polskiej Galicji malowniczego zakątka Tatr, jakim jest Morskie Oko.Ponadto na listę krajową wpisano archiwum Towarzystwa Naukowego Warszawskiego.
