Rozmowa z Antonio Banderasem

Antonio Banderas gra w epizodzie? Gwiazda pana formatu może sobie na to pozwolić?

Antonio Banderas:

Oczywiście. Mała rola daje wiele satysfakcji. Człowiek nie niesie na swoich barkach całej odpowiedzialności. Można się zabawić, poeksperymentować. Teraz dziennikarze pytają głównie o zapuszczoną do roli brodę, której szczerze nienawidziła moja żona.

Zobacz fotosy z filmu

Ja wolę zapytać o współpracę ze Stevenem Soderberghiem. Spotkał się pan z nim na planie pierwszy raz.

Poznaliśmy się ponad 20 lat temu, zaraz po moim przyjeździe do Ameryki. Zauroczył mnie „Seksem, kłamstwami i kasetami wideo". Już wtedy umówiliśmy się na wspólny film. Potem dwa razy przysyłał mi scenariusze – „Trafficu" i „Che", ale za każdym razem moje zobowiązania kolidowały z terminem zdjęć. Udało się dopiero przy „Ściganej".

Jak pan myśli, dlaczego tak ambitny reżyser wchodzi w rozrywkę typu „Ścigana"?

Steven ma niezwykłą umiejętność poruszania się po różnych filmowych gatunkach. I chyba zatęsknił do kina akcji z lat 70. Filmy takie jak „Bullit", na których ja też się wychowałem, były zupełnie inne niż dzisiejsza rozrywka. Współczesne kino akcji opiera się na efektach specjalnych. Byłem niedawno na spotkaniu specjalistów od nowych technologii. Ci ludzie czują się dziś właścicielami fabryki snów. Mówią otwarcie: „Hollywood to my". W „Ściganej" Soderbergh przypomina, że można widzów zabawiać inaczej, zaskakiwać, by do końca nie wiedzieli, kto jest czarnym charakterem. Nie bez powodu też główną bohaterką czyni kobietę. To kolejny sposób na zerwanie z dzisiejszą wizją kina akcji.

Ta współpraca spełniła pana oczekiwania?

Oczywiście. Soderbergh przypomina Woody'ego Allena, który niemal się do ciebie na planie nie odzywa. Podczas zdjęć do „Poznasz przystojnego bruneta" spytałem Allena: „Czego się po mojej postaci spodziewasz? Nie chcesz porozmawiać?". Odpowiedział: „A o czym mamy gadać, skoro dobrze grasz. Jak coś będzie nie tak, powiem". Ze Stevenem jest podobnie. On w reżyserowaniu jest bardzo precyzyjny, ale jednocześnie wymaga od aktora inwencji.

W pana zawodowym życiu największym wydarzeniem był chyba jednak ostatnio powrót do Almodovara. Tęsknił pan za nim?

Praca z Pedrem ukształtowała mnie nie tylko jako aktora. Także jako człowieka. Nasze pierwsze filmy publiczność wygwizdywała. Nie była jeszcze na nie gotowa. Picasso namalował „Panny z Avignion" w 1907 roku, a pokazał publicznie dopiero dziewięć lat później. Wiedział, że świat potrzebował czasu, by go docenić. Podobnie jest z Almodovarem. Dziś uchodzi za mistrza, wtedy był buntownikiem wyprzedzającym czas. Myśmy wtedy chcieli burzyć wszystko, co w Hiszpanii kojarzyło się z erą frankistowską, upajaliśmy się wolnością. Paradoksalnie, dlatego właśnie wyjechałem z kraju. Bo Pedro nauczył mnie, by nie uznawać kompromisów i stawiać przed sobą wielkie wyzwania. Dla mnie jednym z takich wyzwań była Ameryka. Na początku nie było łatwo, jednak zacisnąłem zęby i wywalczyłem w niej dobrą pozycję. Ale za Pedrem tęskniłem. „Skóra, w której żyję" stała się spełnieniem marzeń.

Bo?

Zagrałem na strunach, jakich nawet w sobie nie podejrzewałem. Bohater „Skóry..." to monstrum, ale Pedro nie pozwolił mi udawać potwora. To miał być normalny człowiek, przez to stawał się bardziej groźny. Upewniłem się, że Pedro miał rację, gdy usłyszałem historię Austriaka Josefa Fritzla, który 24 lata więził w piwnicy własną córkę i miał z nią kilkoro dzieci. Jego sąsiedzi mówili: „To był spokojny, miły człowiek. Chodził do kościoła, kochał dzieci, pierwszy mówił dzień dobry". Tak właśnie potraktowaliśmy bohatera. Miałem zresztą wrażenie, że kręcąc ten film, Almodovar myślał chwilami o sobie. Bo reżyser też czasem jest potworem, który idąc za swoimi wizjami, staje się bezwzględny i bez skrupułów wykorzystuje swoich współpracowników.

Czy po latach Almodovar czymś pana zaskoczył?

Jako filmowiec stał się bardziej uporządkowany, minimalistyczny. Pozbył się swego barokowego stylu. Jako człowiek nie zmienił się aż tak bardzo. On zresztą też na planie stale mi powtarzał: „Antonio, jesteś taki sam jak 22 lata temu". Aż go spytałem: „Co, nudzisz się ze mną?". To był żart. Ten czas razem spędzony okazał się ważny dla nas obu. „Skóra..." stała się słupem milowym, dzięki któremu mogliśmy spojrzeć wstecz, zobaczyć drogę, którą przeszliśmy.

Pan nigdy nie żałował decyzji o pozostaniu w Stanach?

Nie. Ameryka pozwoliła mi się rozwinąć, zaoferowała wspaniałe, ciekawe życie. Poza tym zostałem w niej na stałe także dla kobiety, którą pokochałem i kocham do dziś. Melanie miała z poprzednich małżeństw dwoje dzieci, nie mogliśmy ich zabrać do Europy i pozbawić kontaktów z ojcami. Ale dziś mam w Ameryce kawałek Hiszpanii. Mówię po hiszpańsku z naszymi dwiema gosposiami i z moją sekretarką. Z moją piętnastoletnią córką Stellą czasem rozmawiamy po angielsku, a czasem po hiszpańsku.

W amerykańskim przemyśle filmowym pracuje też coraz więcej aktorów z iberoamerykańskiego kręgu kulturowego.

Kiedy przyjechałem do Stanów prawie ćwierć wieku temu, koledzy z planu „The Mambo Kings" przestrzegali: „Jeśli tu zostaniesz, będziesz grał tylko czarne charaktery". Ale to się zmienia. Dzisiaj źli chłopcy są często pięknymi blondynami. W tym czasie przyjechały do Stanów nowe generacje emigrantów. Mamy hiszpańskojęzycznych lekarzy, prawników. Hollywood musiał te zmiany dostrzec. Jest nas w Ameryce ponad 50 milionów, więcej niż w Hiszpanii.

Coraz częściej wraca pan do ojczyzny jako reżyser. Ma pan kolejny hiszpański projekt?

Tak, bo ciągnę do miejsc, które pamiętam z dzieciństwa i rozumiem najlepiej. Ale nie mogę znaleźć finansowania. Kryzys tak wydrenował inwestorów, że zrobienie w Europie filmu o budżecie ponad 20 mln staje się bardzo trudne. Banki nie chcą nam dać kredytu.