Dlaczego polscy śledczy nie przesłuchali świadków

Tuż po katastrofie, w nocy z 10 na 11 kwietnia, odbyła się narada polskich i rosyjskich śledczych. Wzięło w niej udział sześć osób ze strony polskiej: dwóch prokuratorów – płk Krzysztof Parulski i Ireneusz Szeląg, Marek Baranowski z Żandarmerii Wojskowej oraz przedstawiciele ABW.

W protokole spisanym po tej naradzie zgodzono się na udział polskich prokuratorów we wszystkich czynnościach.

„W razie wniosku przedstawicieli polskich organów śledczych zorganizować ich udział w prowadzeniu działań śledczych (oględziny, przesłuchania świadków). (Wykonawcy: Guriewicz M.G., Szczukin A.W., Szeląg I., Sułek D.)” – zapisano w punkcie szóstym protokołu.

Jak wynika z tego dokumentu, Rosjanie zakładali szeroką współpracę z Polakami. Czynności śledcze zaplanowano na pięć dni. Jak zapisano w punkcie czwartym protokołu, planowano „zorganizować przeprowadzenie przesłuchań wszystkich możliwych świadków i świadków naocznych zdarzenia, włącznie z pracownikami lotniska”.

Z siedmiu obecnych na miejscu polskich prokuratorów w przesłuchaniach wzięli udział trzej. Byli tylko przy przesłuchaniach dwóch kontrolerów z lotniska Siewiernyj, meteorologa oraz naocznego świadka katastrofy.

Rosjanie chcieli współpracować z polskimi prokuratorami nawet w szerszym zakresie, niż przewidywały to ustalenia nocnej narady.

Punkt piąty protokołu zakładał: „udostępnić przedstawicielom polskich organów śledczych protokoły czynności śledczych do zapoznania się”.

Rosjanie jednak nie tylko umożliwili zapoznanie się z protokołami polskim prokuratorom, ale sporządzili także kopie części przesłuchań, które Polacy zabrali ze sobą do Warszawy.

Kopie te nie miały wprawdzie statusu oficjalnych dokumentów, ale pozwoliły polskim śledczym rozpocząć już pracę nad własnym śledztwem. Po kilku miesiącach te same dokumenty zostały już przekazane oficjalnie i z potwierdzeniem zgodności z oryginałami.

Na mocy ustaleń polsko-rosyjskich porozumień Polacy wzięli udział w jeszcze kilku innych czynnościach, m.in. w części oględzin miejsca katastrofy Tu-154.

Zdaniem adwokatów rodzin ofiar katastrofy w pierwszych dniach zaprzepaszczono szansę na udział w kluczowych czynnościach. – Fakt, że polscy prokuratorzy w najważniejszym okresie po katastrofie nie wykorzystali możliwości wzięcia udział w przesłuchaniu znacznie większej liczby świadków budzi zdumienie – mówi mec. Piotr Pszczółkowski, który reprezentuje m.in. prezesa PiS Jarosława Kaczyńskiego. Dodaje, że z dokumentów, które teraz docierają do Polski, wynika, iż zaraz po katastrofie przesłuchano kilkudziesięciu świadków.

Mecenasi Rafał Rogalski i Piotr Pszczółkowski złożyli wniosek o przesłuchanie w charakterze świadków obu prokuratorów, którzy brali udział w nocnej naradzie. – Niestety, ten wniosek dowodowy został odrzucony – mówi mec. Pszczółkowski.

Od piątku prokuratura wojskowa nie odpowiedziała na nasze pytania w sprawie realizacji ustaleń z narady.

[ramka][srodtytul]Protokół[/srodtytul]

Zatwierdzono. Pierwszy zastępca prokuratora generalnego RF - przewodniczący komitetu śledczego przy prokuraturze RF (dalej SKP RF)

państwowy radca (sprawiedliwości) I klasy A.I Bastrykin

data nieczytelna

Protokół narady operacyjnej przy pierwszym zastępcy prokuratora generalnego RF- Przewodniczącym SKP RF

Czas przeprowadzenia: 10 kwietnia 2010 roku 23 godz. 26 min. - 11 kwietnia 01 godz. 10 min.

Miejsce przeprowadzenia: na miejscu zdarzenia na terytorium lotniska Siewiernyj miasta Smoleńska

Temat narady: organizacja głównych działań śledczych na początkowym etapie pracy w sprawie nr 201/355051-10 dotyczącej wyjaśnienia katastrofy samolotu pasażerskiego Tu-154 w rejonie lotniska Siewiernych (300 m. od ul. Kutuzowa) na terenie dzielnicy Zadnieprowskiej miasta Smoleńska, do której doszło 10 kwietnia 2010 o godz. 10 min 40. Według wstępnych danych na pokładzie samolotu Tu-154 nr 101 znajdowało się 96 osób: ośmiu członków załogi i 88 pasażerów. W oglądzie miejsca zdarzenia wzięło udział 52 śledczych i prokuratorów-kryminologów.

Naradę przeprowadził: 1. zastępca prokuratora generalnego RF, przewodniczący SKPRF, Bastrykin A.I. Uczestnicy narady: - zastępca prokuratora generalnego RF Malinowski W.W. - szef głównego zarządu śledczego SKPRF Markiełow S.I. - naczelnik zarządu prokuratury RF w Centralnym Okręgu Federalnym Zamurujew S.W. - prokurator obwodu smoleńskiego Wierchowcew Ju. W. - szef zarządu śledczego SKPRF w obwodzie smoleńskim Bałajew I.I. - szef moskiewskiego międzyregionalnego zarządu śledczego transportu przy prokuraturze RF Zabaturin S.W. - zastępca szefa głównego zarządu śledczego SKP RF Szczukin A.W. - zasrępca szefa zarządu ds. szczególnie ważnych, dotyczących przestępstw przeciwko osobom lub porządkowi społecznemu oraz ustrojowi państwowemu SKPRF Guriewicz M.G. - naczelnik głównego zarządu MCzS (Ministerstwo ds. Sytuacji Nadzwyczajnych) w obwodzie smoleńskim Osipienko M.I. - szef zarządu spraw wewnętrznych obwodu smoleńskiego Sterlikow Ju.Ju. - wiceszef zarządu FSB obwodu smoleńskiego Stańkow A.I.

Przedstawiciele RP: - główny prokurator wojskowy RP - Parulski Krzysztof - prokurator wojskowy warszawskiego okręgu wojskowego Szeląg Ireneusz - szef Żandarmerii Wojskowej Baranowski Marek - zastępca dyrektora Centrum Antyterrorystycznego ABW Chomętowski Paweł - zastępca dyrektora Departamentu Śledczego ABW Nawrot Robert - przedstawiciel ABW, tłumacz, Sułek Dorota

Wystąpili: Bastrykin A.I., Parulski K., Markiełow S.I., Szeląg I., Sułek D., Szczukin A.W.

Bastrykin A.I. zauważył, że głównymi wersjami zdarzenia są:

1. możliwa niesprawność techniczna statku powietrznego, 2. trudne warunki pogodowe utrudniające kierowanie statkiem powietrznym, 3. możliwe niewłaściwe działania załogi samolotu i pracowników naziemnych służb kontroli lotu lotniska.

Potem Bastrykin A.I. podsumował rezultaty narady, na której zapadły następujące decyzje: