Starzec młodego wszechświata

W pełni dojrzałą gromadę galaktyk oddaloną od nas o 10 mld lat świetlnych odkryli naukowcy

Publikacja: 09.03.2011 21:14

Starzec młodego wszechświata

Foto: AFP PHOTO / ESO / HO

– Okazała się najbardziej oddalona, jaką kiedykolwiek obserwowaliśmy – powiedział Raphael Gobat, francuski astronom prowadzący obserwacje za pomocą Bardzo Wielkiego Teleskopu VLT Europejskiego Obserwatorium Południowego w Chile. – Gdy przyjrzeliśmy się tej gromadzie, to okazało się, że wcale nie jest taka młoda, jak by się mogło wydawać. Wiele z galaktyk, które się na nią składają, wygląda na dobrze uformowane i nie przypominają gromad w momencie formowania się we wczesnym wszechświecie.

Gromada została dostrzeżona przez Kosmiczny Teleskop Spitzera i nazwana CL J1449+0856. Widzimy ją, kiedy miała ok. 3 mld lat, mniej, niż jedną czwartą czasu, jaki upłynął od Wielkiego Wybuchu do dzisiaj. Pozostałe trzy czwarte czasu, jaki dzieli nas od początku wszechświata, potrzebowało światło, aby z tej gromady do nas dotrzeć.

Gromady galaktyk to największe znane struktury we wszechświecie powiązane siłami grawitacyjnymi. Astronomowie uważają, że do ich uformowania się potrzeba czasu, a więc takie struktury niezwykle rzadko mogą występować we wczesnym wszechświecie.

Naukowcy przyjrzeli się budowie galaktyk wchodzących w skład gromady CL J1449+0856. Użyli do tego celu instrumentów Kosmicznego Teleskopu Hubble'a i teleskopów naziemnych m.in. VLT. Większość galaktyk składa się z gwiazd w pełni wykształconych, w wieku co najmniej miliarda lat. To sprawiło, że gromada jest "dojrzała", a jej masa porównywalna jest z gromadą Panny, najbliższej nam gromady galaktyk.

Zespół astronomów obliczył odległość gromady od nas, a zarazem jej wiek, posługując się spektrografami Bardzo Wielkiego Teleskopu: VIMOS oraz FORS2.

Dalszych dowodów na "dojrzałość" gromady galaktyk przyniosły obserwacje satelity XMM-Newton. Sonda ESA do obserwacji w ultrafiolecie i promieniowaniu rentgenowskim odkryła silne powiązania grawitacyjne. Takie powiązania charakteryzują dojrzałe gromady galaktyk.

– Okazała się najbardziej oddalona, jaką kiedykolwiek obserwowaliśmy – powiedział Raphael Gobat, francuski astronom prowadzący obserwacje za pomocą Bardzo Wielkiego Teleskopu VLT Europejskiego Obserwatorium Południowego w Chile. – Gdy przyjrzeliśmy się tej gromadzie, to okazało się, że wcale nie jest taka młoda, jak by się mogło wydawać. Wiele z galaktyk, które się na nią składają, wygląda na dobrze uformowane i nie przypominają gromad w momencie formowania się we wczesnym wszechświecie.

Kosmos
Już dziś noc spadających gwiazd. To przedostatnie takie zjawisko w tym roku
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Kosmos
Przełomowe odkrycie przy pomocy teleskopu Webba. To galaktyka z początków wszechświata
Kosmos
Tajemnice prehistorycznego Marsa. Nowe odkrycie dotyczące wody na Czerwonej Planecie
Kosmos
NASA odkryła siedem kolejnych „ciemnych komet”. To im zawdzięczamy życie na Ziemi?
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Kosmos
Zagadka powstania ogromnych galaktyk prawie rozwiązana. Co odkryli naukowcy?