Wojna ukrainizuje Ukraińców

To, co carska i sowiecka Rosja budowała i zaszczepiała nad Dnieprem przez stulecia, Władimir Putin stracił w ciągu kilku miesięcy.

Publikacja: 11.01.2023 03:00

Wojna ukrainizuje Ukraińców

Foto: AFP

Gdy na początku lat 90. ankieterzy Kijowskiego Międzynarodowego Instytutu Socjologii (KMIS) pytali Ukraińców, w jakim języku chcą odpowiadać na pytania, większość (55 proc.) rozmówców wolała mówić po rosyjsku. Na wschodzie i południu kraju język ten wybierało zaś wówczas 90 proc. mieszkańców. Sytuacja językowa niewiele się zmieniła nawet po aneksji Krymu i wybuchu wojny w Donbasie w 2014 roku. Tymczasem pod koniec grudnia ubiegłego roku, po dziesięciu miesiącach wojny z Rosja, 87 proc. respondentów wolało mówić z socjologami w języku ojczystym, ukraiński wybierała również znacząca większość (74 proc.) mieszkańców wschodniej i południowej części kraju.

Stosunek Ukraińców do języka ukraińskiego zbadał ostatnio KMIS we współpracy ze znanym kijowskim socjologiem Wołodymyrem Kułykiem z Narodowej Akademii Nauk Ukrainy. Obecnie 50 proc. Ukraińców deklaruje, że w pracy lub na uczelni posługuje się wyłącznie ukraińskim, 18 proc. mówi „przeważnie po ukraińsku” i niemalże co piąty Ukrainiec wykorzystuje zarówno ukraiński, jak i rosyjski.

Czytaj więcej

Leopardy dla Kijowa: Niemcy posłuchają Ameryki

Jedynie 11 proc. ankietowanych deklaruje, że mówi przeważnie lub wyłącznie po rosyjsku. A w 2017 roku (wówczas po raz ostatni zadawano Ukraińcom takie pytania) jedynie 26 proc. badanych twierdziło, że mówi w pracy, szkole czy na uczelni wyłącznie po ukraińsku. Co trzeci deklarował dwujęzyczność, a co czwarty mówił przeważnie lub wyłącznie po rosyjsku.

Stosunek Ukraińców do języka rosyjskiego w trakcie wojny zmienił się radykalnie. Większość (58 proc.) uważa, że ten język dla nich „nie jest ważny”. Z kolei w 2014 roku uważało tak jedynie 9 proc. Ukraińców. Reszta tłumaczyła, że to „ważny język” i podawała argumenty: niemalże wszyscy Ukraińcy go rozumieją, większość mieszkańców wschodniej części kraju mówi po rosyjsku, jest to język krajów Wspólnoty Niepodległych Państw.

– Stosunek do języka ojczystego zmienił się radykalnie. Ukraińcy chcą maksymalnie się oddalić od Rosji, zerwać jakiekolwiek związki z Rosją zarówno w przestrzeni kulturalnej, jak i socjalnej. To egzystencjalny wybór Ukraińców. Jesteśmy świadkami narodzin nowego ukraińskiego narodu – mówi „Rzeczpospolitej” Dmytro Gromakow, kijowski socjolog i politolog. – Są też sytuacje, gdy ludzie muszą przechodzić na ukraiński z powodu własnego bezpieczeństwa. Na linii frontu nawet rosyjskojęzyczni Ukraińcy wolą używać surżyka (mieszanka ukraińskiego z rosyjskim – red.), by przypadkiem nie trafić pod ogień swoich. Bo rosyjski tam kojarzy się jednoznacznie – dodaje.

Jeszcze sześć lat temu co trzeci Ukrainiec opowiadał się za dwujęzycznością państwa, by rosyjski był używany na równi z ukraińskim we wszystkich sferach życia. Teraz aż 80 proc. respondentów chce, by Ukraina była wyłącznie ukraińskojęzyczna. Co ciekawe, w Ukrainie już prawie nie ma Rosjan. W 2017 roku narodowość rosyjską lub mieszaną (ukraińsko-rosyjską) deklarowało 11 proc. badanych. W grudniu 2022 roku odpowiedzi takiej udzieliło jedynie 3 proc. obywateli kraju. Reszta (95 proc.) zadeklarowała narodowość ukraińską.

– Po 2014 roku tworzono rosyjskojęzyczne stacje dla mieszkańców okupowanych terenów. Dzisiaj nikt już nie ukrywa, że Ukraina będzie ukraińskojęzyczna – mówi Gromakow.

Gdy na początku lat 90. ankieterzy Kijowskiego Międzynarodowego Instytutu Socjologii (KMIS) pytali Ukraińców, w jakim języku chcą odpowiadać na pytania, większość (55 proc.) rozmówców wolała mówić po rosyjsku. Na wschodzie i południu kraju język ten wybierało zaś wówczas 90 proc. mieszkańców. Sytuacja językowa niewiele się zmieniła nawet po aneksji Krymu i wybuchu wojny w Donbasie w 2014 roku. Tymczasem pod koniec grudnia ubiegłego roku, po dziesięciu miesiącach wojny z Rosja, 87 proc. respondentów wolało mówić z socjologami w języku ojczystym, ukraiński wybierała również znacząca większość (74 proc.) mieszkańców wschodniej i południowej części kraju.

Pozostało 80% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Konflikty zbrojne
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 794
Konflikty zbrojne
Ukraińskie wojsko dementuje doniesienia mediów o czołgach Abrams
Konflikty zbrojne
Gen. Waldemar Skrzypczak: Rosjanie niszczyli leopardy, tak samo niszczą i będą niszczyć czołgi Abrams
Konflikty zbrojne
Jest nowy pakiet pomocy wojskowej USA dla Ukrainy. 6 mld dolarów, w tym rakiety Patriot
Konflikty zbrojne
Kolejna zmiana w wojsku Ukrainy. Zełenski odwołał dowódcę