Sejm przyjął ustawę o prawie autorskim. Niekorzystną dla branży medialnej

Niestety choć na ostatniej prostej wprowadzono zmiany korzystne dla środowiska twórców, np. dotyczące wynagrodzenia z tytułu reemitowania utworu czy rozszerzające katalog zawodów, które objęte zostaną tantiemami (np. o wykonawców audiobooków), to niemal całkowicie pominięto interesy branży medialnej.

Nowelizacja wprowadza po polskiego porządku prawnego nową kategorię prawa wyłącznego – prawo wydawcy prasowego do wyłącznej eksploatacji online jego publikacji prasowych przez platformy internetowe. Celem tej instytucji ma być chronione zwielokrotnianie publikacji prasowych przez dostawców usług cyfrowych, takich jak Google czy Facebook. Jednak zgodnie z nowelizacją, chronione ma być tylko takie kopiowanie, które ma posłużyć rozpowszechnianiu treści w sieci.

Zdaniem przedstawicieli stowarzyszenia wydawców i dziennikarzy REPROPOL takie sformułowanie przepisu może posłużyć obchodzeniu prawa i istotnie ograniczyć zakres ochrony praw wydawców i dziennikarzy.

Nowelizacja prawa autorskiego. Będzie więcej zwolnień dziennikarzy

Poza tym brakuje narzędzi, które pozwalałyby efektywnie skorzystać z prawa do wynagrodzenia choćby poprzez ustalenie jego wysokości. Klub Lewicy zgłosił co prawda poprawkę, która zobowiązywałaby dostawców usług do udostępniania (na żądanie wydawcy) „informacji mające istotne znaczenie dla określenia wysokości wynagrodzenia”, i dawałaby wydawcy prawo do wglądu do dokumentacji, ale niestety poprawka przepadła.

Jak argumentowali podczas prac w sejmowej komisji kultury i środków przekazu przedstawiciele Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, takie rozwiązanie obowiązuje tylko w Belgii, gdzie jest przedmiotem skargi konstytucyjnej.

— Prasie dziś grozi to, że zagłodzą ją cyfrowi giganci, że będzie więcej zwolnień dziennikarzy — mówiła w Sejmie Daria Gosek-Popiołek. — Ta ustawa może pomóc wszystkim mediom i wzmocnić nas jako społeczeństwo w odporności na dezinformację — przekonywała posłanka Lewicy.

Bezskutecznie. Poparcia posłów nie uzyskał także przepis wprowadzający obowiązkowe pośrednictwo pomiędzy wydawcami prasy a internetowymi gigantami, w sytuacji gdy w ciągu trzech miesięcy nie uda się osiągnąć porozumienia co do wynagrodzenia za wykorzystywane treści. W tym konkretnym przypadku miał to być Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Takie rozwiązanie nowelizacja już przewiduje, ale w przypadku negocjacji umów o publiczne wykonanie utworów audiowizualnych (strony będą mogły wystąpić do Komisji Prawa Autorskiego).

Wedle poprawki, która ostatecznie przepadła, gdyby mediacje okazałyby się bezskuteczne, wówczas każda ze stron: tak wydawcy prasowi, jak i dostarczyciele usług cyfrowych, mogłaby wystąpić do UOKiK o ustalenie warunki korzystania z prawa do korzystania z utworów prasowych oraz należne wynagrodzenie.

Google oferuje jednolity program licencyjny

— W zdecydowanej większości krajów (21 na 25), które przeprowadziły implementację, nie wprowadzono mechanizmów arbitrażowych — mówi Marta Jóźwiak, dyrektor komunikacji Google na Europę Środkowo-Wschodnią.

Jak dodaje, pojedyncze rozwiązania w państwach, które podjęły takie próby, zostały zakwestionowane jako niezgodne z konstytucją, np. we Włoszech i Belgii, a w Czechach okazały się niewykonalne, co skutkowało usunięciem opisów linków do tekstów prasowych z wyszukiwarki i wycofania programu licencyjnego.

— Google płaci już za licencjonowanie treści w ramach programu ENP (Extended News Previews) wydawcom ponad 4000 tytułów prasowych w 19 krajach europejskich. Jesteśmy przygotowani, żeby rozszerzyć ten program licencyjny dla polskich wydawców każdej wielkości, stosując tę samą spójną metodologię, której używamy wobec wydawców w całej Europie. Spójność polskiego prawa z zapisami dyrektywy pozwoli nam program licencyjny uruchomić niezwłocznie, gdy tylko zakończy się proces legislacyjny — dodaje Marta Jóźwiak.

Głosowanie nad poprawką nr 8 precyzującą, kiedy wydawcy mają prawo do wynagrodzenia od firm big tech.

Foto: łosowanie nr 15 na 14. posiedzeniu Sejmu dnia 28.06.2024 r.

Czytaj więcej

Internet i prawo autorskie

Bój z cyfrowymi gigantami o tantiemy dla twórców. Ruszają prace w Sejmie

Choć za każdy dzień opóźnienia w implementacji unijnych przepisów grożą nam wysokie kary, to środ...

Artyści zawalczą o zmiany w Senacie

— Postulowaliśmy również zmiany niektórych definicji poprzez doprecyzowanie pewnych pojęć ułatwiających egzekwowanie tantiem z tytułu nadawania i reemitowania utworów audiowizualnych. W tym zakresie nasze uwagi nie zostały uwzględnione, ale będziemy przekonywać to tego jeszcze Senat — tłumaczy mec. Grzegorz Rybicki, adwokat reprezentujący interesy Związku Artystów Scen Polskich ZASP.

Radości nie kryje za to prezes ZASP, Krzysztof Szuster. - Od początku postulowaliśmy o uwzględnienie tantiem z reemitowania, o uwzględnienie w prawie tantiem od platform cyfrowych i streamingowych, o to by międzynarodowe koncerny medialne, które uzyskują miliardowe dochody w sposób uczciwy i kompleksowy rozliczały się w polskimi artystami – mówi Krzysztof Szuster. Żałując, że posłowie jednocześnie nie uwzględnili postulatów dziennikarzy. – W naszej opinii, zapewnienie uczciwych warunków udostępniania publikacji prasowych przez międzynarodowych graczy rynku cyfrowego również powinno zostać uregulowane, z poszanowaniem dla efektów pracy polskich dziennikarzy — akcentuje.

Z kolei Dominik Skoczek, dyrektor Związku Autorów i Producentów Audiowizualnych (ZAPA) dodaje, że nowelizacja, zapewni twórcom filmowym i aktorom godne wynagrodzenie za korzystanie z ich dzieł w internecie.

— W obliczu tego, jak zmienił się rynek audiowizualny w ostatnich latach, jaka zaszła w nim cyfrowa transformacja, ta regulacja była po prostu koniecznością — wskazuje Dominik Skoczek.

Głosowanie nad poprawką nr 9 zobowiązującą firmy big tech do udostępniania wydawcom danych ważnych dla określenia wysokości wynagrodzenia.

Foto: Głosowanie nr 16 na 14. posiedzeniu Sejmu dnia 28.06.2024 r.

Głosowanie nad poprawką nr 10 dotyczącą pośrednictwa UOKiK w negocjacjach między wydawcami a firmami big tech.

Foto: Głosowanie nr 17 na 14. posiedzeniu Sejmu dnia 28.06.2024 r.

Czytaj więcej

Internet i prawo autorskie

Pisarze i tłumacze bez tantiem z audiobooków. Pominięto ich przy zmianie prawa?

Nowelizacja prawa autorskiego zakłada m.in. wynagrodzenie dla wykonawców audiobooków i słuchowisk...

ZAiKS zadowolony z przyjętych regulacji

O sukcesie mówi Karol Kościński, dyrektor ds. licencjonowania w Stowarzyszeniu Autorów ZAiKS.