Korzyści z rozwoju połączeń kolejowych
Dla Polski Wschodniej modernizacja i rozwój kolei to nie tylko kwestia lokalnego wzrostu, ale również budowania więzi z innymi regionami kraju oraz całej Unii Europejskiej. Liczba podróży koleją oraz gęstość sieci kolejowej są ważnym wskaźnikiem rozwoju regionów w Europie. Według danych Urzędu Transportu Kolejowego (UTK) w 2023 r. przewieziono w Polsce 374,4 mln osób – jest to najwyższy wynik od 2000 r. Średni wskaźnik liczby podróży w Polsce znacznie różni się od średniej europejskiej. W 2022 r. przeciętny mieszkaniec Polski korzystał z kolei 9 razy, a przeciętny Europejczyk 16 razy (dane Eurostat).
Rozwój i dostępność kolei mają duże znaczenie dla jakości życia mieszkańców. Połączenia kolejowe zapewniają dostęp do usług publicznych, edukacji oraz pracy. W otoczeniu bocznic kolejowych często rozwija się przemysł, a przy stacjach i przystankach mieszkalnictwo oraz usługi. Nowoczesna kolej poszerza rynki zatrudnienia. Umożliwia dojazd do szkół i pracy w krótszym czasie i w większym komforcie. Sprawna infrastruktura kolejowa w połączeniu z dobrą ofertą przewozową to realna alternatywa dla transportu samochodowego – poprzez większą liczbę podróżujących jednym pociągiem ogranicza liczbę samochodów osobowych na drogach.
Rozwój kolei otwiera też nowe możliwości dla turystyki. Pociągi umożliwiają wygodne i ekologiczne podróżowanie, docierając nawet do najbardziej odległych miejsc. Dobrze rozwinięte sieci komunikacyjnie podnoszą atrakcyjność turystyczną regionów. Z kolejowej trasy sezonowej Białystok-Waliły w województwie podlaskim, prowadzącej przez malownicze tereny Puszczy Knyszyńskiej, rozpościerają się przepiękne widoki. Turyści przesiadają się z pociągów na rowery, by odkrywać region wzdłuż podlaskiego odcinka szlaku Green Velo. Takie inwestycje sprawiają, że podróże wakacyjne i weekendowe koleją cieszą się coraz większą popularnością.
Kolej to również wybór świadomy ekologicznie. Transport odpowiada za około 21% emisji dwutlenku węgla. To drugie największe źródło emisji po sektorze energetycznym, który generuje go około 46%. Porównując emisje różnych środków transportu, kolej wypada najkorzystniej – emituje tylko 0,39% dwutlenku węgla, podczas gdy transport samochodowy aż 92,33% (dane UTK, 2021). Aby stawić czoła zmianom klimatu, powinniśmy częściej korzystać z kolei. Coraz większa świadomość ekologiczna społeczeństwa, wyższe koszty paliw i atrakcyjne cenowo propozycje przewoźników sprawiają, że przewozy pociągiem zyskują na atrakcyjności. Niezbędny jest dalszy rozwój oferty i jakości usług kolejowych, bo możliwości wykorzystania kolei jest jeszcze dużo.
Dofinansowana z Funduszy Europejskich linia kolejowa nr 216 na odc. Działdowo – Olsztyn źródło: MFiPR
Planowane inwestycje w linie i dworce kolejowe
W nadchodzących latach w Polsce Wschodniej inwestycje kolejowe nie będą zwalniać tempa, ponieważ unijna perspektywa finansowa 2021–2027 przewiduje na nie kolejne pieniądze. Środki w ramach programu Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej zwiększą dostępność tej części kraju. Pozwolą przebudować, zmodernizować lub zrewitalizować linie kolejowe oraz dworce w województwach lubelskim, podlaskim, podkarpackim, świętokrzyskim i warmińsko-mazurskim oraz – co jest nowością – w regionalnej części województwa mazowieckiego.
Wsparcie otrzymają inwestycje na istniejących odcinkach linii kolejowych o dużym natężeniu ruchu pasażerskiego lub towarowego, które mogą skutecznie konkurować z transportem drogowym. Natomiast przywrócenie odcinków wyłączonych z użytkowania zapewni dogodne przesiadki na inny rodzaj transportu zbiorowego, np. autobus. Zwiększy się poziom bezpieczeństwa prowadzenia ruchu kolejowego, podróżnych, a także przewożonych towarów. Podniesie się przepustowość linii na odcinkach o największym obciążeniu. Co ważne, wszelkie prace projektowe i budowlane będą realizowane zgodnie z wymogami ochrony środowiska, mając na uwadze zachowanie i rozwój zielonej infrastruktury, zwłaszcza drzew.
Równie ważne jest wsparcie inwestycji związanych z modernizacją dworców kolejowych. Infrastruktura będzie lepiej odpowiadała na potrzeby pasażerów z niepełnosprawnością lub o ograniczonej możliwości poruszania się. Obiekty zostaną wyposażone w nowoczesne systemy informacji pasażerskiej, np. kasy z obniżonym okienkiem, pętle indukcyjne (wzmacniacze głosu) dla osób niedosłyszących, mapy dotykowe dworca czy oznakowanie poziome dla niewidomych i niedowidzących. Całość uzupełnią rozwiązania przyjazne środowisku, np. kolektory słoneczne, energooszczędne oświetlenie LED, pompy ciepła czy systemy odzysku wody deszczowej. Nie zapomniano także o wsparciu infrastruktury umożliwiającej integrację rozmaitych sposobów przemieszczania się, np. poprzez wyposażenie w stanowiska parkowania rowerów i stacje ich naprawy. Dzięki temu podróżni będą wygodnie przemieszczać się różnymi środkami transportu.
Dofinansowany z Funduszy Europejskich dworzec kolejowy w Białymstoku, źródło: MFiPR
Beneficjenci Funduszy Europejskich
Inwestycje będą realizować PKP PLK (zarządca infrastruktury liniowej) i PKP S.A. (zarządca infrastruktury dworcowej). Nabór projektów do dofinansowania jest otwarty już od 4 grudnia 2023 r. i trwać będzie do 18 grudnia 2025 r. Na dofinansowanie linii kolejowych przeznaczono aż 3 mld zł, natomiast na infrastrukturę dworców 100 mln zł.
Materiał Promocyjny
