Firmy, które nie działają dla zysku, lecz dla ludzi

Przedsiębiorczość społeczna rozwija się w Polsce od kilku lat. Takie firmy prowadzą działalność gospodarczą nie dla osiągania zysków, lecz dla realizacji celów społecznych. Są to m.in. spółki non profit prowadzone przez fundacje bądź stowarzyszenia.

Dziś nie tylko środowisko organizacji pozarządowych, ale także rząd uznał za potrzebne uregulowanie w odrębnym akcie prawnym zasad ich tworzenia i działania. Powołany przez premiera zespół ekspertów opracował projekt ustawy o przedsiębiorstwie społecznym, niedawno przekazany do Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, gdzie prace legislacyjne mają być kontynuowane.

Dać pracę słabszym

– Precyzyjna ustawowa definicja, czym jest przedsiębiorstwo społeczne, najczęściej kojarzone ze spółdzielnią socjalną, miałaby kolosalne znaczenie dla możliwości stosowania różnych form ich wspierania, nie tylko ze środków państwa, ale także np. z kredytów bankowych – mówi Krzysztof Margol, prezes Nidzickiej Fundacji Rozwoju Nida.

Projekt ustawy mówi o działającym na rynku lokalnym małym lub średnim przedsiębiorstwie – według norm unijnych, które zezwalają na udzielanie im pomocy publicznej. Dopuszcza różne formy prawne – spółdzielnię, spółkę handlową, jednostkę organizacyjną bez osobowości prawnej, które spełniając określone kryteria, mogłyby uzyskiwać status przedsiębiorstwa społecznego.

Wśród tych wymogów znalazłoby się np. prowadzenie działalności gospodarczej po to, aby dać pracę i zarobek bezrobotnym, niepełnosprawnym, bezdomnym, uzależnionym od alkoholu czy narkotyków.

W załodze takiego przedsiębiorstwa musiałaby być ich minimum połowa. Ustawa określiłaby także dziedziny, w jakich mogłoby prowadzić działalność: usługi pomocy społecznej, opieki nad dziećmi, edukacji przedszkolnej oraz budownictwo socjalne i kultura.

W przedsiębiorstwie ma działać organ konsultacyjno-doradczy składający się z przedstawicieli pracowników, wolontariuszy, stałych odbiorców usług, samorządów i organizacji pozarządowych. Rolą takiej rady byłoby zapoznawanie się regularnie z wynikami działalności ekonomicznej i społecznej, opiniowanie zasad organizacji pracy i strategii działania.

10 proc. dochodu przedsiębiorstwa ma być przeznaczanych na działalność pożytku publicznego prowadzoną w interesie społeczności lokalnej. Reszta szłaby na finansowanie celów przedsiębiorstwa.

Ważne przywileje

Status przedsiębiorstwa społecznego uzyskany – po spełnieniu wymagań ustawowych – przez wpisanie go do Krajowego Rejestru Sądowego gwarantowałby szczególne uprawnienia: zwolnienie od podatku dochodowego i wpłat na PFRON, ulgi w podatku od nieruchomości, czasowe ulgi w składkach na ZUS. Zakłada się, że VAT od usług świadczonych przez takie firmy mógłby być obniżony. Projekt mówi także o preferencjach w otrzymywaniu zamówień publicznych.

Opinia: Filip Pazderski, ekspert Instytutu Spraw Publicznych

Na rozwój przedsiębiorczości społecznej w Europie przeznaczane są fundusze unijne. Strategiczny dokument UE „Europa 2020" mówi m.in. o włączaniu do systemu gospodarki osób należących do grup określanych jako społecznie wykluczone, np. niepełnosprawnych, bezrobotnych, uchodźców, imigrantów.

W Polsce pierwszym aktem prawnym z zakresu tzw. nowej ekonomii społecznej odpowiadającym takim założeniom była ustawa o spółdzielniach socjalnych z 2003 r.

Projektowana ustawa poprzez wprowadzenie specjalnego statusu ma ułatwić rozwój także wielu innych form przedsiębiorstw realizujących ważne społecznie cele oraz wykorzystanie do tego środków publicznych.

etap legislacyjny: skierowany do prac w MPiPS

Zobacz więcej w serwisie:

Prawo dla Ciebie

»