EBOR znaczącym inwestorem

Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju rozpoczął działalność w kwietniu 1991 r. w celu wspierania rozwoju krajów Europy Środkowej i Wschodniej po upadku komunizmu. W odróżnieniu od Banku Światowego, koncentrującego się głównie na transformacji instytucji publicznych, najistotniejszym zadaniem EBOR jest pomoc w budowie sektora prywatnego, który nie istniał w okresie centralnego planowania, a jest głównym motorem rozwoju gospodarki rynkowej.

Przez 23 lata działalności EBOR zainwestował przeszło 85 mld euro w ponad 4,5 tys. projektów w 35 krajach. Siedzibą banku jest Londyn. Od 2012 r. prezesem EBOR jest Brytyjczyk sir Suma Chakrabarti.

37 beneficjentów

Koncepcją leżącą u podstaw utworzenia EBOR było, aby kraje rozwinięte służyły pomocą finansową, doradczą i techniczną krajom, które dopiero wkraczały na drogę rozwoju w ramach systemu wolnorynkowego. Ponieważ gospodarki postkomunistyczne nie miały własnej bazy kapitałowej, ważne było finansowe zaangażowanie EBOR w kiełkujące inwestycje w kluczowych dla rozwoju gospodarczego obszarach w formie pożyczek, gwarancji lub inwestycji kapitałowych.

Na początku swojej działalności EBOR pomagał krajom Europy Środkowo-Wschodniej, m.in. Polsce, Czechom, Słowacji, Węgrom, krajom bałkańskim oraz państwom powstałym po rozpadzie Związku Radzieckiego. Z biegiem lat mapa poszerzała się o kolejne kraje – w 2006 r. do grupy krajów objętych wsparciem banku dołączyła Mongolia, a w 2009 r. Turcja.

W 2012 r. EBOR postanowił rozszerzyć swoją działalność o kraje Afryki Północnej i Jordanię. Podobnie jak w krajach Europy Środkowej i Wschodniej bank wspiera tam rozwój sektora prywatnego, pomaga pozyskiwać finansowanie małym i średnim firmom, inwestuje w usługi komunalne i energetykę. Obecnie beneficjantami banku jest 37 krajów.

Bezpośredni wkład finansowy banku w dany projekt może wynosić od 5 do 230 mln euro, zazwyczaj do 35 proc. całkowitych kosztów projektu. W tym roku EBOR planuje przeznaczyć na inwestycje do 9,5 mld euro.

Od banków po koleje

W Polsce bank podpisał już łącznie około 330 umów na kwotę blisko 7 mld euro. Z tej kwoty ok. 40 proc. trafiło do przedsiębiorstw, 30 proc. do sektora finansowego, 18 proc. na inwestycje w sektorze energetycznym, a 13 proc. na inwestycje infrastrukturalne. Ponad 80 proc. finansowania dotyczyło sektora prywatnego.

Na początku transformacji priorytetem EBOR był udział w powstawaniu sektora bankowego w krajach Europy Środkowo-Wschodniej. Bank angażował się w to, m.in. przejmując pakiety udziałów w prywatyzowanych bankach. W Polsce EBOR kupił akcje m.in. Wielkopolskiego Banku Kredytowego, Kredyt Banku czy Banku Pekao. Brał też udział w prywatyzacji PKO BP i Banku BGŻ. Do dziś rozwój sektora finansowego to jeden z priorytetów EBOR w regionie – w Polsce na wsparcie sektora bankowego przeznacza on ponad jedną trzecią wszystkich funduszy. Ostatnio EBOR m.in. pomógł w wejściu na giełdę Alior Bankowi oraz wspierał połączenie BZ WBK i Kredyt Banku. Poprzez udzielanie bankom dostępu do linii kredytowej EBOR promuje też udzielanie kredytów, zwłaszcza małym i średnim firmom.

Drugi kluczowy obszar działalności EBOR w naszym regionie to udział w prywatyzacji i wsparcie firm w ekspansji zagranicznej. W Polsce z EBOR współpracowały m.in. warszawska Huta Lucchini, Fiat Auto Poland, firma telekomunikacyjna Netia. Tylko w ostatnich latach bank wziął udział w transakcjach prywatyzacyjnych m.in. operatora telefonii komórkowej Polkomtel, koncernu chemicznego Azoty Tarnów, PKP Cargo czy Polskich Kolei Liniowych.

Co roku polskie firmy podpisują też z EBOR umowy na finansowanie inwestycji w innych krajach regionu. W 2007 r. bank wsparł m.in. ukraińskie projekty inwestycyjne firm Barlinek i Cersanit. Od niedawna zaczął się też angażować w projekty komunalne z wykorzystaniem partnerstwa publiczno-prywatnego.

Ostatnio EBOR bardzo intensywnie działa na rzecz podnoszenia wydajności energetycznej krajów regionu. Bank promuje zwłaszcza inwestowanie w produkcję energii ze źródeł odnawialnych. Tylko w 2012 r. bank zrealizował dziewięć transakcji o łącznej kwocie prawie 700 mln zł prowadzących do ograniczenia emisji CO2 (m.in. projekt elektrowni gazowej w Stalowej Woli). Bank zaangażował się też w powstanie pierwszego w regionie terminalu LNG w Świnoujściu.