Barier dla inwestorów przybywa

Z nieoficjalnych informacji „Rz” wynika, że Polska przegrała wyścig o fabrykę Mercedesa przede wszystkim z powodu szybko rosnących kosztów pracy, nieproporcjonalnie już wysokich w stosunku do wydajności. Nasz rynek pracy przysparza coraz większych problemów także tym koncernom, które zainwestowały w Polsce wcześniej – takie wnioski płyną z ankiety, którą przeprowadziliśmy wśród największych firm międzynarodowych doradzających potencjalnym inwestorom.

– Jeżeli chcemy utrzymać wysokie tempo napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych w długim okresie, musimy radykalnie zmodyfikować system edukacji i sposób funkcjonowania wyższych uczelni – podkreślają partnerzy Ernst & Young – Agnieszka Tałasiewicz i Krzysztof Rybiński.

Ich głosy nie są odosobnione. Na skutek szybkiego wzrostu kosztów pracy i umocnienia złotego w coraz większym stopniu o atrakcyjności Polski będą decydowały takie czynniki jak dostępność dobrze wykwalifikowanych pracowników, infrastruktura naukowo-badawcza, a także współpraca z uczelniami. A pod tym względem nie jesteśmy liderami.

– Inwestorzy mają obawy związane z niedostatecznym dostosowaniem systemu szkolnictwa do zmieniających się wymogów rynku. Zwracają również uwagę na słabą w naszym kraju znajomość języków obcych, zwłaszcza u pracowników średniego i niższego szczebla – przyznaje Aleksander Kwiatkowski, prezes AT Kearney.

Naszym słabym punktem są też ośrodki badawcze. – Wydatki państwa na ten cel są znikome, mniejsze niż roczny zysk KGHM. A przecież musimy zabiegać o inwestycje innowacyjne, zaawansowane technologicznie. Wyniki prac ośrodków badań i rozwoju często są widoczne dopiero po kilku latach. Dlatego już teraz trzeba w nie inwestować – argumentuje Sebastian Mikosz, starszy menedżer w Deloitte. Dodaje, że w ostatnim okresie nastąpiło zachwianie proporcji między tempem wzrostu wynagrodzeń i wydajności pracy.

Znaczącą liczbę barier generuje też administracja. – Aby załatwić jedną sprawę, należy odwiedzić kilka lub kilkanaście stanowisk urzędniczych. Nadzwyczajne przykładanie wagi do spraw formalnych i praktycznie znikome zainteresowanie sprawami merytorycznymi budzi zdziwienie inwestorów – wytyka Adam Żołnowski, wicedyrektor działu usług doradczych w PricewaterhouseCoopers.

– Narzekania dotyczą również przygotowania infrastrukturalnego gruntów do inwestycji oraz kwestii związanych z ich stanem prawnym i faktycznym – mówi Kiejstut Żagun, doradca podatkowy w KPMG.

– Inwestorzy wskazują także na nieczytelność przepisów i tym samym zbytnią uznaniowość urzędników – dodaje Mirosław Pawełko, kierownik projektu w Roland Berger Strategy Consultants. Podkreśla, że w większym stopniu niż rodzimych przedsiębiorców firmy zagraniczne dotyka poczucie braku stabilizacji politycznej.

Inwestorzy od lat obecni w Polsce jako bariery wskazują przede wszystkim idące w górę koszty produkcji oraz przepisy i regulacje tworzone przez rząd. Szwedzka Ikea, która od 1990 roku wydała u nas ok. 4 mld zł zarówno na sklepy, jak i fabryki mebli, podkreśla, że jej działalności najbardziej szkodzi ustawa o wielkopowierzchniowych obiektach handlowych. – Żaden minister nie wydał aktów wykonawczych, a obecny rząd, choć obiecał zająć się tą ustawą, na razie nic nie zrobił. Trudno więc zatem mówić o zachęcie dla inwestorów. Najważniejsza jest dla nas w tej chwili likwidacja tej ustawy, byśmy mogli ruszyć z budową tam, gdzie mamy już działki, oraz realizować zakupy kolejnych terenów – mówi Karolina Horoszczak, rzecznik Ikei.

Firma do 2015 r. zamierzała zainwestować ponad 1 mld euro w 7 – 8 obiektów handlowych. Rozważa też ulokowanie u nas kolejnej fabryki, której budowa pochłonie 200 – 300 mln zł.

Czy wobec pojawiania się coraz to nowych barier możliwe będzie utrzymanie dotychczasowego tempa napływu inwestycji z zagranicy?