MFW: popełniliśmy błędy w sprawie Grecji

W wewnętrznym dokumencie oznaczonym jako „ściśle poufny" MFW podał, że zdecydowanie nie docenił skutków programu oszczędnościowego dla greckiej gospodarki, pogrążonej w recesji od sześciu lat.

Fundusz podkreślił jednak, że jego reakcja, uzgodniona z Unią Europejską, pozwoliła na ograniczenie skutków kryzysu dla całej, liczącej 17 państw strefy euro.

Przedstawiciele MFW mówią, że ta lekcja skłoniłaby ich do przyjęcia ostrzejszego stanowiska w przypadku przyszłych programów pomocowych, ale podkreślają, że w owym czasie fundusz nie mógł zrobić wiele więcej.

- Gdybyśmy dzisiaj byli w tej samej sytuacji (...) zrobilibyśmy jeszcze raz to samo – powiedział Poul Thomsen, główny negocjator MFW w sprawie programu pomocowego, nawiązując do podpisania umowy w 2010 roku, mimo braku jakiegokolwiek umorzenia długów.

Dwóch byłych pracowników MFW powiedziało, że główny prawnik funduszu, Sean Hagan, wielokrotnie ostrzegał w połowie 2010 roku, że program dla Grecji narusza wewnętrzne przepisy tej instytucji.

Raport MFW głosi, że instytucja ta zbyt optymistycznie podeszła do perspektyw powrotu greckiego rządu na rynki finansowe i politycznej możliwości wdrożenia warunków programu pomocowego.

Największym beneficjentem programu ratunkowego z 2010 roku nie była sama Grecja, ale cała strefa euro, sugerują autorzy dokumentu.

MFW w 2010 roku połączył siły z Komisją Europejską i Europejskim Bankiem Centralnym, tworząc tak zwaną trojkę, która miała zarządzać pierwszym programem pomocowym dla Grecji, wartym 110 miliardów euro (143 miliardy dolarów) – jednym z największych w historii.

Te trzy instytucje przeprowadziły również drugi program pomocowy dla Grecji, a także dla Irlandii, Portugalii i Cypru.

Politycy ze strefy euro obiecywali w maju 2012 roku, że obniżą wartość greckiego długu, jeżeli Ateny spełnią swoją deklarację o kolejnych cięciach budżetowych, zwiększeniu przychodów i restrukturyzacji podupadłej gospodarki.

Raport głosi, że Komisja Europejska „starając się wypracować konsensus osiągała umiarkowane sukcesy jeżeli chodzi o warunki fiskalne i nie miała doświadczenia w zarządzaniu kryzysowym".

Autorzy dodają, że KE koncentrowała się bardziej na „zgodności z unijnymi normami niż na konsekwencjach dla wzrostu gospodarczego" i „nie była w stanie przeforsować reform strukturalnych, które sprzyjałyby rozwojowi".

„Żaden z partnerów trojki nie uważał tego porozumienia za idealne", głosi raport w części poświęconej „nietypowym" rozwiązaniom.  Autorzy zauważają, że istniały „znaczące różnice w ramach trojki, szczególnie jeżeli chodzi o prognozy wzrostu gospodarczego".

Prognozy te były w dużej mierze oderwane od rzeczywistości, ale Grecja i tak musiała spełnić te same warunki dotyczące redukcji deficytu, głosi raport. „Cele fiskalne stały się jeszcze trudniejsze do zrealizowania, kiedy spowolnienie okazało się głębsze od oczekiwanego. Dodatkowo punkt wyjścia okazał się inny niż zakładano".

Autorzy raportu dodają, że podstawowe założenia makroekonomiczne nie zostały zrewidowane, by uwzględnić to co się naprawdę stało w Grecji w okresie 18 miesięcy zakończonym w grudniu 2011 roku.

MFW pierwotnie zakładał, że PKB Grecji spadnie w latach 2009-20012 o 5,5 procent. W rzeczywistości spadek wyniósł 17 procent. Plan zakładał bezrobocie na poziomie 15 procent w 2012 roku. Podskoczyło ono do 25 procent.

Złagodzenie warunków programu oszczędnościowego pomogło by greckiej gospodarce, ale nie było możliwe z politycznego punktu widzenia, twierdzi fundusz.

„Wcześniejsze korekty pogramu mogłyby ograniczyć skalę kryzysu, ale wymagałby on  wtedy dodatkowego finansowania", na które ani MFW ani rządy państw strefy euro nie były przygotowane, twierdzą autorzy raportu.

Dokument krytykuje również grecki rząd za to, że nie wdrożył reform strukturalnych, które mógłyby wzmocnić sektor prywatny i dodaje, że koszty korekty zostały „nierówno rozłożone wśród społeczeństwa".

Autorzy przyznają jednak, że skala cięć wydatków i podwyżek podatków, jaka miała miejsce w Grecji, by osiągnąć wyśrubowane cele finansowe, nie ma właściwie precedensu.

—Matina Stevis, Ian Talley, wsp. Alkman Granitsas