Rząd planuje wysoki deficyt w 2023. Sporo wyda na armię i zdrowie

We wtorek Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy budżetowej na 2023 r. Premier podkreślał, że jest to „ambitny budżet na trudne czasy”, a wyzwania stojące przed państwem wynikają m.in. z wojny i kryzysu energetycznego. Mateusz Morawiecki zaznaczył, że budżet ma zapewnić bezpieczeństwo Polski i Polaków, zarówno to socjalne (czyli wsparcie gospodarstw domowych i kontynuację programów społecznych), jak i bezpieczeństwo fizyczne (dzięki wzrostowi wydatków na wojsko i zbrojenia).

Dochody rosną

Projekt zakłada, że dochody budżetu centralnego w 2023 r. wyniosą 604,4 mld zł, a wydatki 669,4 mld zł. Prognoza dla podstawowych wpływów podatkowych to 286,3 mld zł z podatku VAT, 73,6 mld zł z CIT, 78,4 mld zł – z PIT i 88,6 mld zł z akcyzy. W porównaniu z planem na 2022 r. każda z tych pozycji oznacza znaczący wzrost – o ok. 20 proc. Nie niej trudno to realnie ocenić, ponieważ na wykonanie dochodów i wydatków w tym roku duży wpływ mają rozwiązania nieprzewidziane wcześniej w ustawie budżetowej.

Czytaj więcej

Budżet i podatki

MF: Nadwyżka w budżecie może wkrótce zniknąć przez dodatek węglowy

Po siedmiu miesiącach w kasie państwa było 34,7 mld zł nadwyżki. Ale Ministerstwo Finansów podkreśla, że ochrona gospodarstw domowych przed wzrostem cen ciepła kosztować będzie co najmniej 20 mld zł.

Projekt budżetu przewiduje też wysoki deficyt – w budżecie centralnym ma on wynieść 65 mld zł (wobec 29,9 mld zł w planie na 2022 r.), a w całym sektorze finansów publicznych 4,2–4,4 proc. PKB. Przyczynić ma się do tego m.in. znaczący wzrost wydatków na obronność oraz na zdrowie.

Dywidenda z pokoju

Rząd zakłada 98 mld zł wydatków na armię pokrywanych wprost z budżetu (ok. 3 proc. PKB), łącznie zaś 130–140 mld zł, licząc z funduszami pozabudżetowymi.

– W przyszłym roku na wojsko z budżetu państwa wydamy o 28 mld zł więcej, niż wydalibyśmy, gdyby Rosja nie dokonała inwazji na Ukrainę – komentuje Karol Pogorzelski, ekonomista Pekao. – Te pieniądze postrzegam jako utraconą dywidendę z pokoju. Gdyby nie wojna, moglibyśmy je wydać na inne cele, np. poprawę jakości służby zdrowia lub zmniejszenie naszego zadłużenia – komentuje.

Nakłady na finansowanie ochrony zdrowia mają się zwiększyć do ponad 6 proc. PKB (ok. 165 mld zł). Po stronie wydatkowej obciążeniem finansów państwa będzie też m.in. waloryzacja świadczeń emerytalno-rentowych o 13,8 proc., wypłata 13. emerytury czy wzrost wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej, w tym także nauczycieli, na poziomie 7,8 proc.

Problem w UE

Deficyt sektora na poziomie 4,2–4,4 proc. PKB oznacza ekspansję fiskalną w odniesieniu do 2021 r. i prawdopodobnie także w stosunku do 2022 r., a także przekroczenie unijnego limitu deficytu, który został ustalony na 3 proc. PKB. Potwierdza to rządowa prognoza wzrostu zadłużenia do 53 proc. PKB w 2023 r. z 52,2 proc. PKB w 2022 r.

Czytaj więcej

Budżet i podatki

75 miliardów złotych wydanych poza budżetem. Tylko w tym roku

Dodatki energetyczne dla Polaków mają być finansowane z... Funduszu Przeciwdziałania Covid-19. To kolejny przykład, jak rząd PiS realizuje politykę fiskalną poza społeczną kontrolą.

Zdaniem Jakub Rybackiego, głównego ekonomisty Polskiego Instytutu Ekonomicznego, deficyt na takim poziomie nie powinien dziwić, ze względu różnego rodzaju wyzwania, z którym musimy się mierzyć. – Wiosenne prognozy Komisji Europejskiej wskazywały, że próg procedury nadmiernego deficytu w 2023 r. zostanie przekroczony w 12 państwach UE, w tym wszystkich dużych gospodarkach. Tamte prognozy nie uwzględniały jednak wsparcia dla gospodarstw domowych przy przeciwdziałaniu skutkom kryzysu energetycznego, faktyczny wynik może być zatem jeszcze większy. Spodziewamy się, że poziom deficytu w Polsce nie będzie odbiegał znacząco od pozostałych państw UE. Może być nieco wyższy od średniej – zaznacza Rybacki.