Samorządy chcą ratować swoje budżety. Domagają się od rządu zmian

O tym, jak dotkliwe mogą być dla samorządów ubytki w przychodach z podatku dochodowego od osób fizycznych, świadczyć może chociażby fakt, że w ubiegłym roku wpływy z tego tytułu stanowiły blisko 40 proc. ich dochodów. „Katalog dochodów własnych powiatów jest bardzo ograniczony, a wprowadzona w ubiegłym roku zasada wypłaty udziałów w PIT w ustalonej z góry wysokości w praktyce oznacza, że dochody te nie mają szans ulec istotniejszej zmianie w czasie roku budżetowego. Jednocześnie ze względu na dwucyfrową inflację rosną właściwie wszystkie wydatki bieżące, przy czym wzrost związany np. z kosztem cen nośników energii jest wielokrotnie wyższy niż inflacja” – czytamy w piśmie ZPP.

Związek przedstawił propozycję kilku doraźnych rozwiązań, które mają ustrzec powiaty przed koniecznością wprowadzania radykalnych oszczędności pod koniec roku. Jedno z nich dotyczy poluzowania reguł ostrożnościowych, z jednej strony zabraniających JST nadmiernego zadłużania się, a z drugiej – kończenia roku budżetowego z deficytem na rachunku dochodów i wydatków bieżących. Kolejną zmianą proponowaną przez ZPP jest niezaliczanie wydatków na remonty (w tym remonty dróg) do wydatków bieżących.

„W przypadku gdyby takich rozwiązań nie udało się wypracować w tym roku, za zasadne uznajemy wykonanie analogicznej operacji do ubiegłorocznego przekazania ogółem 8 mld zł pod koniec roku budżetowego. Umożliwiłoby to doraźne opanowanie sytuacji” – sugeruje ZPP. Jednocześnie związek zastrzega, że przedstawione pomysły mają charakter doraźny i ich celem jest zyskanie czasu na wprowadzenia rozwiązań systemowych.

W odniesieniu do tych ostatnich ZPP również ma własne propozycje. Jak tłumaczy Grzegorz Kubalski, z-ca dyr. biura ZPP, wymagają one jednak zbudowania od nowa systemu zasilania finansowego JST. Jedną z nowości mogłoby być np. wprowadzenie mechanizmu umożliwiającego samorządom partycypowanie w dochodach z podatków pośrednich.

W projektach ustaw przygotowanych przez Unię Metropolii Polskich oraz Związek Miast Polskich zawarte są zarówno rozwiązania doraźne, jak i zapisy zwiększające procentowy udział JST w dochodach z PIT. W przypadku gmin postulowany jest wzrost o ponad 38 punktów procentowych (z 38,34 proc. do 76,39). Jeśli chodzi o powiaty – z 10,25 proc. na 20,42. Propozycje dotyczące województw mówią o wzroście z 1,6 proc. na 3,19 proc.