Wojny napędzają światowy przemysł zbrojeniowy. PGZ pnie się w górę

Sztokholmski Międzynarodowy Instytutu Badań nad Pokojem (SIPRI) opublikował coroczną listę „100 największych firm produkujących broń i świadczących usługi wojskowe na rok 2023”. Autorzy publikacji podkreślają, że we wszystkich regionach świata zaobserwowano wzrost przychodów ze sprzedaży broni. Z listy obejmujące sto podmiotów, 73 koncerny odnotowały wzrost przychodów, natomiast w 2022 r. dotyczyło to 47 firm.

Dominuje zbrojeniówka z USA

Eksperci zwracają uwagę, że najbardziej zauważalny skok przychodów miał miejsce w krajach, które toczyły i toczą wojny, a także w regionach, w których trwają konflikty zbrojne – w Rosji i na Bliskim Wschodzie – odpowiednio o 40 proc. i 18 proc. „Dynamika ta odzwierciedla wysoki popyt na broń i sprzęt wojskowy, podyktowany zaostrzeniem globalnych napięć geopolitycznych” – wyjaśniają analitycy.

Czytaj więcej

Biznes

MON przyznaje: W tym roku na obronność trafi o 20 mld zł mniej niż zakładano

Wiceminister Paweł Bejda zapowiedział, że w tym roku wydatki Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych sięgną nieco ponad 60 proc. planu. To oznacza, że na obronność wydamy ok. 20 mld zł mniej niż planowano i będzie to mniej niż 4 proc. PKB.

Łączne przychody 42 firm z pierwszej setki, powiązanych z Ameryką Północną (USA i Kanada), wzrosły o 2,4 proc., do 318 miliardów dolarów. 41 firm jest zlokalizowanych w USA, łącznie zainkasowały one w 2023 roku 317 miliardów dolarów (wzrost o 2,5 proc.). Stanowi to połowę światowych wpływów ze sprzedaży broni.

Jednocześnie przychody dwóch największych firm – Lockheed Martin i RTX – spadły odpowiednio o 1,6 i 1,3 proc. Pomimo dużego popytu na swoje produkty, nie udało im się dostatecznie zwiększyć mocy produkcyjnych, ze względu na problemy w łańcuchu dostaw, zwłaszcza w segmentach lotnictwa i obrony przeciwrakietowej, gdzie logistyka jest najbardziej złożona.

Coraz wyższa pozycja PGZ w Europie

Przychody firm z Europy (bez Rosji) wzrosły o 0,2 proc., do 133 miliardów dolarów (21 proc. globalnych przychodów firm zbrojeniowych). Siedem europejskich firm, które znalazły się w zestawieniu, ma swoją siedzibę w Wielkiej Brytanii, a BAE Systems pozostaje największą korporacją obronną na kontynencie. Najbardziej wzrosły przychody w spółce Atomic Weapons Plant (o 16 proc.), produkującej głowice nuklearne. Polska Grupa Zbrojeniowa zwiększyła przychody o 9 proc. Cztery firmy z Niemiec – Rheinmetall, ThyssenKrupp, Hensoldt i Diehl – ​​otrzymały łącznie 10,7 mld dolarów, czyli o 7,5 proc. więcej niż w roku ubiegłym.

Przychody jedynej ukraińskiej firmy na liście, JSC Ukraińskiego Przemysłu Obronnego (dawniej Ukroboronprom), zwiększyły się w ciągu roku o 69 proc. i wyniosły 2,2 miliarda dolarów.

Czytaj więcej

Opinie Ekonomiczne

Maciej Miłosz: Ustawa o amunicji to pierwszy krok. Teraz będzie trudniej

Zdolności do produkcji amunicji wielkokalibrowej w Polsce jak nie było, tak nie ma. Ale spokojnie, przecież wojna trwa dopiero trzy lata.

Natomiast łączne przychody pięciu francuskich firm uwzględnionych w rankingu spadły o 8,5 proc. do 25,5 miliarda dolarów. Wynika to przede wszystkim ze spadku obrotów (o 41 proc.) koncernu lotniczego i kosmicznego Dassault Aviation Group, którego głównym źródłem przychodów jest sprzedaż myśliwców Rafale (spadek o 60 proc.). Dochody dwóch korporacji z Włoch były niższe o 10 proc.

Dane z Rosji utajnione, Korea Południowa zyskuje na wojnie w Ukrainie

„Ze względu na brak dostępnych danych” w pierwszej setce ekspertów znalazły się jedynie dwie firmy z Rosji – Rostech i United Shipbuilding Corporation, które zajęły odpowiednio 7. i 41. miejsce (od 2014 r. coraz mniej rosyjskich firm publikuje informacje o swoich dochodach; SIPRI podaje swoje wyliczenia na podstawie oświadczeń władz lub przedstawicieli firmy).

„Ze względu na ogólny brak przejrzystości prezentowane tutaj dane mają jedynie charakter ogólny, a nie szczegółowe zrozumienie obecnego stanu rosyjskiego przemysłu zbrojeniowego” – zauważają eksperci.

„Rosja przeszła na strategię wyniszczenia, intensyfikacji produkcji broni, aby podtrzymać przedłużający się konflikt” – piszą eksperci, odnotowując wzrost zamówień rządowych i budżetu wojskowego, utworzenie nowych struktur zarządzających produkcją i zapewniających realizację zamówień.

23 firmy ujęte w rankingu mają siedziby w Azji i Oceanii – w 2023 roku ich przychody wzrosły o 5,7 proc., do 136 miliardów dolarów; Stało się to głównie za sprawą firm z Korei Południowej i Japonii. Cztery korporacje z Korei Południowej uzyskały o 39 proc. większe przychody – wyniosły one 11 miliardów dolarów. W szczególności wzrost konglomeratu Hanwha Group (+53 proc.) nastąpił po konsolidacji wszystkich jego wojskowych spółek zależnych i przejęciu koreańskiej firmy stoczniowej DSME. Trend ten wzmocniły kontrakty eksportowe z Australią, Wielką Brytanią i Polską na artylerię i pojazdy opancerzone. Inne południowokoreańskie firmy, Korea Aerospace Industries i Hyundai Rotem, również zwiększyły swoje przychody, ze względu na rosnący popyt (głównie zamówienia krajowe, a także kontrakty z Polską na lekkie samoloty bojowe i czołgi).

Pięć amerykańskich gigantów na czele

Konflikty na Ukrainie i w Strefie Gazy stały się głównymi czynnikami wzrostu produkcji militarnej na Bliskim Wschodzie – sześć firm z tego regionu zwiększyło swoje przychody o 18 proc., do 19,6 miliarda dolarów. Ponieważ Turcja pragnie stać się samowystarczalnym producentem broni, wzrost ten wyjaśnia rosnący popyt krajowy i zwiększony eksport związany z konfliktem na Ukrainie. W szczególności producent dronów Baykar eksportował je zarówno bezpośrednio do Kijowa, jak i do innych krajów w celu dalszej dostawy na Ukrainę; eksport stanowił 90 proc. przychodów firmy w 2023 roku.

Eksperci zauważają, że generalnie dochody rosły przede wszystkim w mniejszych firmach. Duże korporacje, znajdujące się w górnej połowie listy, produkujące złożone systemy uzbrojenia, borykają się z rosnącymi kosztami i ciągłymi zakłóceniami w dostawach. Dla nich wzrost popytu nie wiąże się ze zwiększonymi przychodami, ale z rosnącymi zaległościami w zamówieniach. A stosunkowo małe korporacje wojskowe, których łańcuchy dostaw nie są tak długie i asortyment produktów nie jest tak szeroki, były w stanie szybko zwiększyć produkcję i zaspokoić popyt.

Dochody 10 największych producentów broni na świecie (według szacunków SIPR)

1. Lockheed Martin Corp. (USA) – dochody w 2023 r. 60,8 miliardow dolarów (-1,6 proc. w porównaniu do 2022 r.).

2. RTX (USA) – 40,6 miliarda dolarów (-1,3 proc.).

3. Northrop Grumman Corp. (USA) – 35,5 miliarda dolarów (+5,8 proc.).

4. Boeing (USA) – 31,1 miliarda dolarów (+2 proc.).

5. General Dynamics Corp. (USA) – 30,2 miliarda dolarów (+3,2 proc.).

6. BAE Systems (Wielka Brytania) – 29,8 miliarda dolarów (+2,3 proc.).

7. Rostech (Rosja) – 21,7 miliarda dolarów (+49 proc.).