Wyścig po arktyczną ropę i gaz

Dyplomaci pięciu państw próbują załagodzić spór o Morze Arktyczne, gdzie znajduje się 25 procent nieodkrytych światowych zasobów ropy naftowej

Publikacja: 29.05.2008 07:42

Spotkanie dyplomatów na łodzi u wybrzeży Grenlandii

Spotkanie dyplomatów na łodzi u wybrzeży Grenlandii

Foto: AFP

Na dwudniowe spotkanie na Grenlandii przybyli wczoraj dyplomaci pięciu państw dążących do rozszerzenia swoich stref arktycznych – Kanady, Danii, Norwegii, Rosji i USA. Apetyty tych krajów są ostatnio powodem napięć we wzajemnych stosunkach. Stawka jest wysoka: według ekspertów amerykańskiego „US Geological Survey” te obszary kryją jedną czwartą nieodkrytych jeszcze złóż ropy i gazu ziemnego na świecie.

Dania i Kanada wszczęły spór o niewielką niezamieszkaną wyspę Hans. Gdy Duńczycy zatknęli tam swoją flagę, Kanadyjczycy od razu przeprowadzili w pobliżu ćwiczenia wojskowe.

– Zgodziliśmy się, że nie ma zgody co do tego, kto jest właścicielem wyspy. Dopóki tego nie ustalimy, będziemy pracować wspólnie – zadeklarował wczoraj szef duńskiej dyplomacji Per Stig Moeller.

Spierają się nie tylko te dwa kraje. Kanada i USA drą koty o tzw. Przejście Północno-Zachodnie – szlak wodny, łączący Atlantyk z Pacyfikiem. Rosjanie wywołali gniew pozostałych krajów, umieszczając swoją flagę na dnie morza, pod samym biegunem północnym. Na głębokość czterech tysięcy metrów dowieźli ją okrętem podwodnym. Ekspedycja, której celem było podkreślenie roszczeń Moskwy do tego terytorium, nadal wywołuje nieprzychylne komentarze innych państw.

– Każdy może sobie wbić flagę na Księżycu albo na dnie oceanu, ale pod względem prawnym to nic nie znaczy – drwił wczoraj Moeller.

– Mógłby pan jeszcze wspomnieć o flagach wszystkich krajów, których obywatele zdobyli Mount Everest – odparował szef rosyjskiej dyplomacji Siergiej Ławrow.

Zdaniem ekspertów wydobycie ropy poza obecnymi wodami terytorialnymi pięciu państw to pieśń przyszłości – upłynie kilka dekad, zanim do tego dojdzie. Przywódcy kierują się jednak długofalowymi strategiami, bacznie przyglądając się galopującym cenom surowca na światowych rynkach.

Czyje interesy przeważą? Według międzynarodowego prawa morskiego każde z państw mających dostęp do Morza Arktycznego sprawuje suwerenną władzę nad strefą przybrzeżną o długości 200 mil morskich, czyli 370 kilometrów. Oznacza to, że 1,2 miliona km kw. morza, z bogatymi złożami pod dnem, nie ma właściciela. ONZ-owska Komisja Szelfu Kontynentalnego może przyznawać państwom prawo do szelfu poza ich 200-milowymi pasami wód terytorialnych. Zanim jednak komisja wyda decyzję, państwa muszą załatwić dzielące je spory. Sprawa jest pilna, bo postępuje globalne ocieplenie klimatu. W miarę topnienia lodowca coraz łatwiejsze, a zatem i coraz tańsze, będą wiercenia w poszukiwaniu ropy. Niektórzy prorokują, że pokrywa lodowa całkowicie zniknie w ciągu życia jednego pokolenia. W 2050 roku Przejście Północno-Zachodnie ma być żeglowne przez cały rok.

Czy zatem całe morze zostanie ostatecznie podzielone między pięć krajów? – Zgodnie z konwencją morską większość szelfu na Morzu Arktycznym rzeczywiście przypadnie pięciu państwom. Ale prawdopodobnie pozostaną dwa małe rejony nienależące do nikogo – twierdzi Lars Kullerud z Uniwersytetu Arktycznego.

Spotkanie w gronie pięciu państw wywołało już gniewne pomruki m.in. Szwedów, Islandczyków i tubylczych Inuitów. Ci ostatni zyskali wsparcie ekologów wzywających do zawarcia międzynarodowego traktatu na wzór tego w sprawie Antarktydy, w którym zakazano by w Arktyce wszelkiej aktywności wojskowej i wydobywczej.

Masz pytanie, wyślij e-mail do autora: m.szymaniak@rp.pl

Na dwudniowe spotkanie na Grenlandii przybyli wczoraj dyplomaci pięciu państw dążących do rozszerzenia swoich stref arktycznych – Kanady, Danii, Norwegii, Rosji i USA. Apetyty tych krajów są ostatnio powodem napięć we wzajemnych stosunkach. Stawka jest wysoka: według ekspertów amerykańskiego „US Geological Survey” te obszary kryją jedną czwartą nieodkrytych jeszcze złóż ropy i gazu ziemnego na świecie.

Dania i Kanada wszczęły spór o niewielką niezamieszkaną wyspę Hans. Gdy Duńczycy zatknęli tam swoją flagę, Kanadyjczycy od razu przeprowadzili w pobliżu ćwiczenia wojskowe.

Pozostało 84% artykułu
Biznes
Ministerstwo obrony wyda ponad 100 mln euro na modernizację samolotów transportowych
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Biznes
CD Projekt odsłania karty. Wiemy, o czym będzie czwarty „Wiedźmin”
Biznes
Jest porozumienie płacowe w Poczcie Polskiej. Pracownicy dostaną podwyżki
Biznes
Podcast „Twój Biznes”: Rok nowego rządu – sukcesy i porażki w ocenie biznesu
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Biznes
Umowa na polsko-koreańską fabrykę amunicji rakietowej do końca lipca