Szkocka whisky bardziej ekologiczna

Produkcja szkockiej whisky tworzyła się przez ponad 500 lat i jest mocno związana z tradycją. To także wielki biznes, zapewniający 4 mld funtów (6 mld dolarów) z eksportu — jedną czwartą całego brytyjskiego eksportu żywności i napojów.

Powstają więc nowe destylarnie, aby sprostać popytowi w ponad 200 krajach na świecie, zwłaszcza nowych rynków w Azji, Ameryce Łacińskiej i na Bliskim Wschodzie. Istniejące od wieków destylarnie rodzinne starają się zmniejszać koszty funkcjonowania. Większość tych producentów w Szkocji korzysta z mazutu do wytworzenia ciepła niezbędnego w procesie destylacji, ale coraz większą atrakcyjność zyskuje biomasa — drewno, materiały roślinne i odpady organiczne. — W miarę zwiększania naszych mocy produkcyjnych będziemy coraz bardziej korzystać z biomasy — stwierdził szef pionu luksusowych alkoholi i wina w Diageo, Gerry O'Hagan.

Dużo biomasy

W regionie Speyside w północno-wschodniej Szkocji, zagłębiu produkcji whisky, Diageo uruchomiła 4 lata temu destylarnię w Roseisle kosztem 45 mln funtów. Nowoczesny zakład złożony z ogromnych miedzianych kadzi zamkniętych w przeszklonej budowli stoi pośród pól jęczmienia. Destylarnia nie mająca podłączenia do gazociągu produkuje 10,5 mln litrów destylatu rocznie, który dojrzewa przez minimum 3 lata, a następnie jest używany do mieszanek okowity takich marek jak Johnnie Walker

Diageo wydala 17 mln funtów na zakład bioenergetyczny o mocy 8-10 megawatów, mogący dostarczać energię elektryczną do 10 tys. domów. Destylarnia korzysta z połowy energii produkowanej przez ten zakład, który pozwala emituje mniej o ok. 10 tys. ton dwutlenku węgla rocznie. Produkuje energię ze spalania produktów ubocznych procesu destylacji, np. zbożowych wytłoków, które inaczej trafiałyby do rolników jako pasza dla zwierząt. Elektrownia używa także mazutu, droższego i bardziej szkodliwego dla środowiska. Diageo chce zwiększyć do 80 proc. udział energii powstałej z odnawialnych źródeł poprzez mieszanie produktów ubocznych z granulatami drewna.

Diageo uruchomiła większy zakład energetycznym o mocy 30 MW obok destylarni w Cameronbridge pod Edynburgiem, buduje kolejny przy destylarni w Glendullan w regionie Speyside, a w planach ma trzecią destylarnię whisky ze słodu jęczmiennego w tym samym regionie.

- W tej chwili istnieje około 20 projektów nowych destylarni. Niektóre z nich są malutkie, połowa na etapie planowania, a wiele z nich jest zainteresowane wykorzystaniem biomasy — wyjaśnia dyrektorka ds. operacyjno-technicznych w zrzeszeniu producentów szkockiej whisky SWA, Julie Hesketh-Laird. — To dobre rozwiązanie, bo pozwala obniżyć koszty energii.

Właściciele destylarni borykają się z chwiejnymi cenami energii i surowców do produkcji, bo bardzo często zbiory jęczmienia są zależne od kaprysów pogody, a z kolei ich klienci, supermarkety, sprawdzają, czy ich produkty są ekologiczne. Wydobycie ropy z Morza Północnego maleje, a debata o niepodległości Szkocji wywołała pytanie, kto mógłby kontrolować zasoby ropy o wartości 2,5 bln dolarów, co tylko zwiększyło niepewność przyszłych dostaw.

- Istnieje znak zapytania odnośnie do dostaw mazutu i ile jeszcze go zostało. Jako branża nie patrzymy na jutro czy na następne tygodnie, ale w perspektywie 12,15 czy 20 lat naprzód — stwierdza dyrektor mniejszej destylarni w Tomatin, Graham Eunson.

Mniejsi gracze

Mniejsze, bardziej tradycyjne destylarnie muszą korzystać z rządowych subsydiów, aby opłacało im się używać biomasy. W ramach programu Zachęt do Ciepła z Odnawialnych źródeł (Renevable Heat Incentive) rząd wynagradza tych, którzy stosują nową technologię uzyskiwania energii.

Destylarnia Tomatin, położona 315 metrów nad poziomem morza na wschodnim skraju pasma Monadhliath Mountains, produkuje rocznie 2,5 mln litrów. Dwie trzecie z 40 pracowników mieszka w domach na jej działce 140 akrów. To jeden z najstarszych zakładów Szkocji, produkcję whisky zaczęto w nim w XVI wieku. Ostatnio przeżywał ciężkie czasy, w latach 80. groziła mu likwidacja, ale w końcu kupił go japoński producent sake, Takara Shuzo Co.

Tomatin nie jest podłączona do gazu, do ostatniego roku używała mazutu, ale zrezygnowała z tego po zainstalowaniu kotła na granulaty drewna, pozwalającego uzyskać 4 MW mocy. — Pójście na inwestycję w nieznane źródło energii jest ryzykowną zagrywką. Gdyby nie udało się, byłoby kosztowną pomyłką — stwierdza Eunson. - Kiedy dowiedzieliśmy się, że możemy dostać pieniądze z programu RHI, zdecydowaliśmy się na to.