Nadzór porządkuje SKOK

KNF wydała dwie rekomendacje dla SKOK. Jedna dotyczy zasad udzielania kredytów, a druga między innymi zasad zlecania usług firmom zewnętrznym

Publikacja: 23.06.2015 16:53

Foto: Fotorzepa, Magda Starowieyska

Monika Krześniak-Sajewicz

Komisja Nadzoru Finansowego przyjęła dwie rekomendacje skierowane do spółdzielczych kas oszczędnościowo – kredytowych. Pierwsza rekomendacja A dotyczy dobrych praktyk zarządzania ryzykiem kredytowym, a druga Rekomendacja B-SKOK zawiera wytyczne dotyczące ładu korporacyjnego SKOK.

- Ze względu na kluczowe znaczenie tych obszarów w funkcjonowaniu sektora SKOK oraz istotne nieprawidłowości zidentyfikowane w tym zakresie, są to pierwsze rekomendacje KNF dotyczące dobrych praktyk ostrożnego i stabilnego zarządzania kasami, o których mowa w art. 62 ust. 2 ustawy o skok – podała KNF.

Projekty rekomendacji były konsultowane ze wszystkimi SKOK, Kasą Krajową, NBP, firmami audytorskimi oraz Światową Radą Unii Kredytowych (WOCCU).

KNF oczekuje, że rekomendacje zostaną wprowadzone przez spółdzielcze kasy do dnia 31 marca 2016 r., przy czym Rekomendacja A-SKOK przewiduje dodatkowe okresy przejściowe w zakresie wyznaczania przez kasy maksymalnych wartości parametru DtI ( relacja zadłużenia do dochodu), wymogów stawianych systemom wewnętrznym oraz ustalania maksymalnych wartości parametru LtV (relacja kwoty kredytu do wartości nieruchomości).

Celem rekomendacji A jest poprawa jakości portfela kredytowego spółdzielczych kas i bazuje ona na wytycznych obowiązujących dla banków, choć KNF zaznacza, że poszczególne postanowienia zostały zweryfikowane pod kątem specyfiki SKOK. KNF wzięła pod uwagę zarówno sytuację w sektorze SKOK, zidentyfikowane czynniki ryzyka i stwierdzone nieprawidłowości, jak i zasadność nieosłabiania konkurencyjności kas wobec banków, zwłaszcza w odniesieniu do kredytów konsumpcyjnych.

Nadzór podkreśla, że skutkiem dotychczasowego podejścia kas do ryzyka kredytowego były upadłości SKOK i konieczność angażowania środków publicznych z Bankowego Funduszu Gwarancyjnego (BFG). - Zła sytuacja finansowa większości kas oraz skala zidentyfikowanych nieprawidłowości wymaga wskazania odpowiednich standardów ukierunkowanych na poprawę kondycji finansowej i bezpieczeństwa sektora, co jest podstawą stabilnego i zrównoważonego rozwoju SKOK – podała KNF.

Rekomendacja zaleca m.in. że w procesie oceny zdolności kredytowej kredytobiorcy, szczególną uwagę kasa powinna zwracać na sytuacje, w których wskaźnik DtI przekracza 40 proc. dla kredytobiorców o dochodach nieprzekraczających przeciętnego poziomu wynagrodzeń w danym regionie zamieszkania oraz 50 proc. dla pozostałych kredytobiorców. Kasa może przekraczać te wartości, ale powinna być to świadoma akceptacja podwyższonego ryzyka, tak po stronie kasy, jak i kredytobiorcy.

Kasa powinna stosować konserwatywne podejście w przypadku udzielania kredytów na wysokie kwoty oraz kredytów zabezpieczonych hipoteczne. Kasa ustalając politykę zarządzania ryzykiem powinna określić próg ekspozycji uznawanych za wysokokwotowe. Niezależnie od tego powinna być tak traktowana każda ekspozycja kredytowa powyżej 500 tys. zł. Zarząd kasy powinien zapewnić, aby osoby związane z oceną wartości zabezpieczenia hipotecznego posiadały odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie zawodowe, w tym posiadały umiejętność szacowania ryzyka w zakresie zabezpieczania hipotecznego.

Z kolei Rekomendacja B-SKOK ujednolica minimalne standardy ostrożnego i stabilnego zarządzania kasami w zakresie ładu korporacyjnego, a przez to ograniczenie występującego w działalności kas ryzyka operacyjnego związanego z niedoskonałością lub brakiem zasad działania, praktyk, systemów i regulacji wewnętrznych. Rekomendacja obejmuje obszary związane m.in. z organizacją i strukturą kasy, organami kasy, członkostwem w kasie i więzią oraz outsourcingiem działalności.

Zgodnie z rekomendacją powierzenie przez kasę podmiotowi zewnętrznemu (przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznemu) pośrednictwa w zawieraniu i zmianie umów o wykonywanie usług finansowych lub wykonywania czynności związanych z tymi usługami (outsourcing działalności), w tym poprzez wydzielenie zorganizowanej części przedsiębiorstwa kasy, powinno być uzasadnione rzeczywistymi potrzebami organizacyjnymi związanymi z realizacją celów kasy, interesem jej członków oraz rachunkiem ekonomicznym.

Według danych KNF opublikowanych w maju, Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo – Kredytowe prowadzące działalność w 2014 roku wykazały łącznie stratę netto w wysokości 129,4 mln zł, wobec 61 mln zł straty rok wcześniej . Wynik ten nie obejmuje kas których działalność została zawieszona i wobec których ogłoszona została upadłość czyli SKOK Wspólnota i SKOK Wołomin. Gdyby wziąć je pod uwagę to strata sektora wyniosła 768,9 mln zł.