W czwartek, 22 października Trybunał Konstytucyjny wydał wyrok (w sprawie K 1/20), w którym orzekł o niekonstytucyjności przepisu pozwalającego na dokonanie aborcji w przypadku wystąpienia ciężkich i nieodwracalnych wad płodu lub nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu. Unieważniony w ten sposób przepis był częścią polskiego prawa przez 23 lata, służąc za podstawę dla nawet 98% legalnych aborcji przeprowadzonych w kraju. Już przed wyrokiem polskie prawo aborcyjne należało do najbardziej restrykcyjnych zarówno w Europie, jak i na świecie; decyzja Trybunału zaostrzyła je jeszcze bardziej, w zasadzie wprowadzając w Polsce całkowity zakaz aborcji. Co więcej, zmiana ta wprowadzona została w newralgicznym momencie pandemii COVID-19, i to przez sąd, który na skutek kryzysu konstytucyjnego lat 2015–16 nie odpowiada w praktyce ani przed Konstytucją, ani przed obywatelami, a jedynie przed partią rządzącą i jej prezesem, Jarosławem Kaczyńskim.
Czytaj także:
Wprowadzona zmiana jest zatem w trójnasób bezprawna. Brak jej legitymacji moralnej, narusza ona bowiem rażąco nietykalność i autonomię tych, których bezpośrednio dotyczy. Brak jej legitymacji instytucjonalnej, bo wprowadza ją instytucja, której działania pozbawione są solidnych podstaw prawnych i demokratycznych. Brak jej wreszcie legitymacji demokratycznej, ponieważ wprowadza się ją w momencie, w którym wiele osób jej przeciwnych nie może w pełni wyrazić swoich odczuć i poglądów. Chcielibyśmy tym stanowiskiem wyrazić naszą solidarność z wszystkimi tymi, które będą teraz zmuszone do noszenia niechcianej ciąży, nasze wsparcie dla tych, którzy protestują przeciw tej zmianie mimo wszelkich trudności, jak również naszą nadzieję, że zostanie ona ostatecznie cofnięta.
Jest wiele poglądów na kwestię aborcji i wiele sporów na temat tego, jak należy ją uregulować. My sami nie mówimy na ten temat jednym głosem. Łączy nas jednak głębokie przekonanie, że trzeba nadać należytą wagę prawu do godności, nietykalności cielesnej i samostanowienia o sobie kobiet oraz innych osób ciężarnych. Decyzja Trybunału Konstytucyjnego urąga temu przekonaniu na wielu poziomach i nie zasługuje na nic innego jak potępienie.
Pod stanowiskiem podpisali się:
Dr Helen Baker, Edge Hill University
Professor Nicola Barker, University of Liverpool
Dunja Begović, PhD Candidate, University of Manchester
Anna Brandau, Marlies Hofmann, Chelsea Wallis i Ellie Whittingdale, Convenors, Feminist Jurisprudence Discussion Group, University of Oxford
Rebecca Brione
Liza Caruana-Finkel, University of Liverpool i Voice for Choice (Malta)
Professor Emma Cave, Durham University
Professor Fiona de Londras, Birmingham Law School, University of Birmingham
Sophia Demetriou, University of Oxford
Dr Sarah Devaney, University of Manchester
Mairead Enright, University of Birmingham
Professor Marie Fox, School of Law and Social Justice, University of Liverpool
Dr Cordelia Freeman, University of Exeter
David Gadd, Professor of Criminology, University of Manchester
Amy Gibbs, Chief Executive, Birthrights
Imogen Goold, University of Oxford
Marthe Goudsmit, University of Oxford
Dr Gilbert Gravino, Doctors for Choice Malta
Prof. Dr. Michaela Hailbronner, University of Giessen
Dr Samantha Halliday, Durham Law School, Durham University
John Harrington, Professor of Global Health Law, Cardiff University
Professor Jonathan Herring, University of Oxford
Dr Yuliya Hilevych, University of Lincoln
Dr Marianna Iliadou, Durham University
Professor Emily Jackson FBA OBE, London School of Economics and Political Science
Carolyne James, Senior Lecturer in Criminology and Policing, University of Cumbria
Ms Kirsty Keywood, School of Social Science, University of Manchester
Kirsty Kitchen, Head of Policy and Communications, Birth Companions
Dr Atina Krajewska, Birmingham Law School, University of Birmingham
Nicola Lacey CBE FBA, Professor of Law, Gender, and Social Policy, London School of Economics and Political Science
Liora Lazarus, Professor in Law, Peter A. Allard School of Law, University of British Columbia
Dr Pam Lowe, Aston University
Kacper Majewski, University of Oxford
Dr Lula Mecinska, University of Cumbria
Dr Emma Milne, Durham University
Kate Mukungu, Social Sciences Lecturer, University of Cumbria
Anna Nelson, University of Manchester
Jordan A. Parsons, University of Bristol
Dr Elizabeth Chloe Romanis, Durham Law School, Durham University
Wojciech Sadurski, University of Sydney i Uniwersytet Warszawski
Professor Sally Sheldon FAcSS, Kent Law School
Professor Chris Thornhill, University of Manchester
dr hab. Jakub Urbanik, Profesor UW, Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego
