Koronawirus a terminarz planowych operacji
W krakowskim Szpitalu na Klinach w ciągu tygodnia od pojawienia się w Polsce pierwszego przypadku zakażenia koronawirusem przyjęcia pacjentów zostały zmniejszone o około 50 proc., a w kolejnym tygodniach o 70 proc. –dowiaduje się Onet od dyrektor medycznej, Józefy Job. Podobne działania podjęto w większości placówek w kraju, zarówno działających w sektorze publicznym, jak i prywatnym. Wstrzymanie przyjęć na planowe zabiegi operacyjne, które potencjalnie wymagają przetaczania krwi, zalecił Narodowy Fundusz Zdrowia. O tym, które zabiegi mogą zostać przełożone, decydują lekarze. Każda taka decyzja wymaga oceny indywidualnej sytuacji danego pacjenta.
– W tym przypadku nie możemy dać uniwersalnej recepty czy procedury postępowania, gdyż wiele zależy od indywidualnych uwarunkowań. Ale nie zostaliśmy pozostawieni sami sobie. Z pomocą szpitalom i medykom przychodzą między innymi towarzystwa naukowe, które wydają rekomendacje ułatwiające poruszanie się w tej nowej i trudnej dla wszystkich sytuacji – powiedziała w rozmowie z Onetem dyrektor medyczna krakowskiego szpitala.
Odwołanie większości zabiegów planowych to wypadkowa wielu czynników:
– W bankach krwi są braki, dlatego trzeba podejmować decyzje, kogo możemy w danym momencie operować, a czyją operację możemy przełożyć. Pacjenci z mniej pilnymi zabiegami sami starają się je odkładać do czasu, aż epidemia się skończy. Kolejną rzeczą jest konieczność minimalizowania ryzyka, by pobyt pacjenta w szpitalu po operacji nie wiązał się z zagrożeniem. Każdy zabieg operacyjny wpływa na odporność organizmu. Poza tym należy pamiętać, że działalność wszystkich szpitali uległa ograniczeniu, bo siły skierowane są głównie na walkę z epidemią. Trzeba myśleć o dostępności bloków operacyjnych, a potem sal pooperacyjnych czy w ogóle miejsc w szpitalu – tłumaczy dr Paweł Wisz, chirurg specjalizujący się w urologii.
– Ale oczywiście są pacjenci onkologiczni, po wypadkach, czyli tzw. ostre przypadki. U osób chorujących na nowotwory przełożenie operacji mogłoby utrudnić lub uniemożliwić dalsze leczenie. Gdy mamy do czynienia z pacjentem onkologicznym, trzeba wziąć pod uwagę jego stan ogólny i oczywiście stopień zaawansowania choroby. Czasami te decyzje są bardzo trudne. Nie wiemy, jak długo potrwa epidemia, a zatem także na kiedy trzeba byłoby przełożyć zabieg
– Jeśli chodzi o urologię, bezzwłocznie operujemy np. nowotwory krwawiące dolnych lub górnych dróg moczowych. Zdarzają się też takie stany nagłe, jak nerka zablokowana z powodu kamicy – tu trzeba natychmiast działać, bo brak reakcji może zaskutkować sepsą i zgonem pacjenta. Jeżeli to jest możliwe, należy stosować metody małoinwazyjne, laparoskopowe i robotyczne, w mniejszym stopniu obciążające pacjenta. Jeżeli mówimy o operacjach typowo planowych, wykonywanych np. ze względu na łagodny przerost prostaty czy stulejkę, to tego typu zabiegi na pewno można odłożyć w czasie – dodaje specjalista
Sterylne narzędzia i rygor sanitarny to nie wszystko
W szpitalu restrykcyjne zasady bezpieczeństwa obowiązują cały czas, ale w sytuacji epidemii postępowanie według dotychczasowych schematów nie wystarczy. Wprowadzone zostały dodatkowe obostrzenia. Każdy pracownik przed wejściem ma mierzoną temperaturę. Tak samo jest w przypadku pacjentów. Poza tym, zarówno wśród pracowników, jak i wśród pacjentów przeprowadza się wywiad epidemiologiczny. Trzeba wypełnić ankietę, a następnie złożyć pod nią podpis. Ankieta zawiera pytania o to, czy pacjent/pracownik miał kontakt z osobą zakażoną, czy był na kwarantannie, czy przez ostatnie 14 dni występowały u niego objawy, takie jak kaszel czy podwyższona temperatura.
– Jeżeli mielibyśmy podejrzenie, że pacjent jest zakażony koronawirusem, w pierwszej kolejności trzeba ocenić, czy operacja to konieczność. Jeśli nie jest to operacja ratująca życie, powinna być przełożona, a jeśli jest, oczywiście musi być przeprowadzona, ale w ośrodku, który ma dostęp do całej gamy specjalistów, zawiera w swoich strukturach OIOM – wyjaśnia dr Paweł Wisz.
Nawet w przypadku, gdy wywiad nie wskazuje na to, że u pacjenta prawdopodobnie doszło do infekcji, nie można stracić czujności.
– Zawsze jakieś ryzyko istnieje. Możemy je minimalizować, ale nie możemy go wykluczyć – mówi dr Wisz.
Ochrona zdrowia po pandemii – oblężenie szpitali nieuniknione
Na pytanie, kiedy szpitale będą mogły bezpiecznie znieść ograniczenia, odpowiedzi nie znają nawet epidemiolodzy. Nie mamy jeszcze szczytu epidemii, nie wiemy, jak będzie wyglądała tendencja spadkowa zachorowań. Pewne jest tylko to, że po koronawirusowej próbie sił placówki ochrony zdrowia będą przeżywać prawdziwe oblężenie. Napływ pacjentów, których zabiegi w tym momencie zostały odroczone, jest nieuchronny.
– Zabiegi, które nie mogły być zrealizowane w czasie pandemii, będą wymagały sprawnej realizacji po jej zakończeniu, a być może nawet w jej trakcie. Temu wyzwaniu będą musiały sprostać szpitale i placówki medyczne. Co więcej, już przed wybuchem epidemii cały system medyczny był pod silną presją zmian demograficznych i epidemii chorób cywilizacyjnych, chociażby takich, jak otyłość, cukrzyca, choroby układu krążenia, choroby onkologiczne czy psychiczne. Zapotrzebowanie na usługi medyczne i koszty z nimi związane rosły lawinowo, a zdolności do ich pełnego zaspokojenia stawały się coraz bardziej nieadekwatne. Zwłaszcza dziś, w dobie szerzącej się pandemii, jasne staje się, że sektor medyczny będą czekały wyzwania związane z transformacją – twierdzi Józefa Job.
